Na Świętej Ziemi – Jerozolima Wycieczkę zaczynamy o godzinie 3.00 w nocy wyjazdem z hotelu do Taby w Egipcie, gdzie przechodzimy odprawę graniczną z Izraelem. Procedura jak na lotnisku przy wylocie, należy wypełnić karty wyjazdowe z Egiptu. Według mnie najbardziej restrykcyjna granica jaką przechodziłem. 5 kontroli w każdej sprawdzają i pytają co innego. Ale nie dziwię się czytając historię Izraela rozumiem dlaczego tak jest. Po odprawie przejazd do Jerozolimy, zwiedzanie świętego miasta trzech wielkich religii a w niej: Góra Oliwna, Stara Jerozolima, Bazylika Grobu Pańskiego, Grób Pański, Golgota, Grób Dawida, Droga Krzyżowa, Ściana Płaczu. Po zwiedzaniu Jerozolimy przejazd do Autonomii Palestyńskiej w Betlejem: Bazylika Narodzenia Pańskiego, Grota Narodzenia. W drodze powrotnej zatrzymaliśmy się nad Morzem Martwym, naturalnym SPA i najniżej położonym miejscu na ziemi. Oczywiście kąpiel – niezapomniana przygoda.
Jezrozolima – największe miasto Izraela, stolica administracyjna Dystryktu Jerozolimy i stolica państwa. Miasto Boga i ludzi, pełne zagadek i tajemnic. Święte Miasto zwane przez jego żydowskich mieszkańców „Jeruszalaim”, a przez arabskich „Al-kuds” – było zburzone, odbudowane, znowu zburzone i odbudowane. Jerozolima jest niesamowitym tyglem kultur. Stare Miasto jest otoczone murami obronnymi, które mają długość 4,5 km i są wzmocnione 35 basztami oraz cytadelą. Ma cztery dzielnice, dzieli się na: muzułmańską, chrześcijańską, żydowską i ormiańską. Około 3 tys. lat temu król Dawid uczynił ją swoją stolicą. Uświęcona w religii i tradycji, poprzez święte miejsca i obiekty sakralne, jest czczona przez żydów, chrześcijan i muzułmanów na całym świecie.
Popularne w tej chwili...
Status Jerozolimy Jerozolima ma wyjątkowy status religijny. Izrael uznaje i gwarantuje prawa wszystkich wyznań uprawiania kultu religijnego oraz chroni sanktuaria znajdujące się w mieście. Podczas gdy miasto jest ważne dla różnych wyznań, jedynie judaizm stawia Jerozolimę w centrum swoich wierzeń i modlitw. Przez stulecia, żaden naród poza Żydami nie uznawał Jerozolimy za swoją stolicę. Kiedy starożytni Żydzi cieszyli się niepodległością w Ziemi Izraela, Jerozolima stanowiła stolicę ich królestwa. Jerozolima stanowiła historyczną stolicę narodu żydowskiego od czasów króla Dawida, aż do jej zniszczenia z rąk Rzymian i utraty żydowskiej niepodległości w 70 r. n.e. Żydzi odzyskali prawo do narodowego samostanowienia w 1948 roku, w chwili utworzenia Państwa Izrael. Wkrótce potem izraelski parlament proklamował, że Jerozolima będzie stolicą państwa Izrael – pomimo faktu, że niektóre dzielnice we wschodniej części miasta znalazły się w wyniku wojny 1948 roku pod okupacją Jordanii. W następstwie tej decyzji instytucje rządowe, w tym rezydencja Prezydenta, kancelaria Premiera, ministerstwa, Kneset i Sąd Najwyższy, zostały przeniesione do Jerozolimy. Po wojnie sześciodniowej 1967 roku, podział miasta został zakończony. Stolica Izraela jest jednolitym miastem, a rząd Izraela nie czyni rozróżnienia między jej poszczególnymi dzielnicami. Mieszkańcy Jerozolimy, bez względu na rasę, religię lub pochodzenie etniczne, mogą zamieszkiwać wszystkie części miasta. Tak jak arabscy mieszkańcy mają prawo mieszkania w dzielnicach żydowskich, tak też Żydzi mogą swobodnie wybrać miejsce zamieszkania.
Ciekawostka: Po ukończeniu szkoły średniej kobiety idą do wojska obowiązkowo na 2 lat, mężczyźni na 3. Praktycznie nie ma możliwości odroczenia służby.
Co wiem o Izraelu
Izrael jest dla Żydów kolebką istnienia. Miejsce związane z najważniejszymi wydarzeniami długiej historii narodu, z której dwa tysiące lat opisano w Biblii. Na tej ziemi formowała się jego kulturowa, religijna i narodowa tożsamość. Łączność z Krajem została utrzymana przez stulecia, nawet wtedy, gdy większość narodu musiała udać się na wygnanie. W ciągu wieków rozproszeni Żydzi nigdy nie zapomnieli o swojej więzi z Ziemią. Dzięki założeniu Państwa Izrael w roku 1948 Żydzi odzyskali utraconą 2000 lat wcześniej możliwość samostanowienia.
Czasy biblijne Początki udokumentowanej historii Żydów sięgają 4000 lat wstecz (ok. 1700 p.n.e.) i dotyczą Abrahama, jego syna Izaaka i wnuka Jakuba. Dokumenty pochodzące z okresu 2000–1500 lat p.n.e. odkryte w Mezopotamii, potwierdzają opisy wędrownego trybu życia plemion, które można znaleźć w Biblii. Kiedy w Ziemi Kanaan zapanował głód, Jakub i jego 12 synów wraz z rodzinami osiedli się w Egipcie, gdzie ich potomkowie zostali sprowadzeni do roli niewolników i zmuszeni do pracy. Po czterystu latach zniewolenia Izraelici zostali wyzwoleni przez Mojżesza. Podczas czterdziestoletniej tułaczki na pustyni Synaj, która pozwoliła przekuć plemiona w Naród, Żydzi otrzymali pięcioksiąg zawierającą 10 przykazań stanowiącą podstawę ich monoteistycznej wiary. Ucieczka z Egiptu (ok. 1300 p.n.e.) pozostawił trwałe piętno na narodowej pamięci Żydów i jest po dziś dzień uniwersalnym symbolem wyzwolenia i wolności. W ciągu kolejnych dwustu lat Izraelici podbili większość Ziemi Kanaan i zajęli się uprawą roli oraz rzemiosłem. Czasy względnego spokoju przeplatały się z okresami wojny. Królestwo Izraela to panowanie pierwszego króla Saula (ok. 1020 p.n.e.) stanowi pomost między luźną organizacją plemienną a potężną monarchią utworzoną przez jego następcę Dawida. Królestwo Dawida (ok. 1004–965 p.n.e.) stało się ważną siłą w regionie, nie tylko dzięki pomyślnym ekspedycjom militarnym, ale też umiejętności zawierania sojuszy z okolicznymi państwami. Po pobiciu narodu Filistynów władza Króla Dawida rozciągała się od Morza Czerwonego i granic Egiptu po brzeg Eufratu. Dawid zjednoczył 12 plemion Izraela, ustanowił instytucję monarchii, a Jerozolimę zrobił stolicą. Po Dawidzie tron objął jego syn Salomon (ok. 965–930 p.n.e.), który wzmocnił jeszcze bardziej państwo. Dzięki sojuszom z okolicznymi władcami i politycznym małżeństwom Salomon zapewnił Izraelowi pokój i wprowadził go do grona największych ówczesnych potęg. Wybudował wiele nowych miast, inne zaś ufortyfikował i rozbudował. Ukoronowaniem osiągnięć króla była świątynia w Jerozolimie, która stała się ośrodkiem religijnego i politycznego życia narodu. Końcówka panowania Salomona została naznaczona niezadowoleniem części ludności, faworyzowanie jego własnego plemienia doprowadzało do napięć z pozostałymi plemionami. Po śmierci Salomona (930 p.n.e.) bunt dziesięciu północnych plemion doprowadził do podziału państwa: na królestwo Izraela na północy i królestwo Judy na południu. W ciągu ponad dwustu lat istnienia królestwa Izraela ze stolicą w Samarii rządziło nim 19 królów. Królestwo Judy przetrwało czterysta lat, a władzę w Jerozolimie sprawowało 19 kolejnych potomków króla Dawida. Ekspansja imperiów asyryjskiego i babilońskiego przyniosła kres najpierw Izraelowi, a po nim Judzie. Królestwo Izraela zostało podbite przez Asyryjczyków a jego ludność wygnana i rozproszona. Ponad sto lat później, król Babilonii Nabuchodonozor II zajął królestwo Judy, burząc Jerozolimę i Świątynię oraz uprowadzając większość mieszkańców.
Historia Izraela jest długa i niezwykle ciekawa . Współcześni mieszkańcy tego kraju pochodzą ze środowisk zróżnicowanych społecznie, etnicznie, religijnie i kulturowo. Przez stulecia Żydzi stworzyli wiele dużych wspólnot w różnych krajach. Czasami stawali się przedmiotem dotkliwej dyskryminacji, brutalnych pogromów, represji, byli zmuszani do wyjazdu. Powstały pod koniec XIX wieku ruch syjonistyczny przetworzył zawartą w Biblii obietnicę powrotu z wygnania w styl życia, a Państwo Izrael przełożyło ją na język prawa.
Czasy nowożytne i syjonizm* (*ideologia odrodzenia narodowego Żydów i stworzenie własnego państwa na terenach starożytnego Izraela ) W XIX wieku średniowieczne zacofanie stopniowo ustępowało przed pierwszymi oznakami postępu. W wyniku tych przemian sytuacja zamieszkałych tu Żydów powoli się poprawiała. W połowie stulecia przeludnienie w murach Jerozolimy skłoniło Żydów do budowy pierwszego osiedla poza Starym Miastem (1860 r.) które, wraz z kolejnymi siedmioma zbudowanymi w ciągu następnych 25 lat, stanowiło zaczątek nowego miasta. Około 1870 roku Żydzi stanowili znaczną część populacji Jerozolimy. Skupowali też ziemię uprawną w całym kraju, zakładając nowe rolnicze osady. Hebrajski odrodził się jako język użytkowy. Wszystko to przygotowało grunt dla ruchu syjonistycznego. Dwie wielkie fale syjonistycznych Żydów z Europy Wschodniej przybyły do kraju pod koniec XIX i na początku XX wieku. Ci pionierzy, przekonani, że odrodzenie ojczyzny musi dokonać się poprzez uprawę ziemi, odzyskiwali nieużytki i budowali nowe osady. W chwili wybuchu pierwszej wojny światowej (1914 r.) w Ziemi Izraela mieszkało 85 000 Żydów, podczas gdy w początkach XVI wieku było ich zaledwie 5000. W grudniu 1917 roku siły brytyjskie wkroczyły do Jerozolimy, kładąc kres czterem stuleciom ottomańskich rządów. Integralną częścią armii brytyjskiej był Legion Żydowski, złożony z trzech batalionów, w których służyło kilka tysięcy żydowskich ochotników.? Wpływy syjonizmu oraz brytyjskie poparcie dla syjonistycznych aspiracji w 1917 roku, zaowocowały kolejnymi falami emigrantów między 1919 a 1939 rokiem. Każda kolejna grupa wnosiła wkład w inny aspekt życia rozwijającej się społeczności żydowskiej. Blisko 35 000 Żydów, w większości z Rosji, którzy tu przybyli wywarło znaczący i długofalowy wpływ na charakter i organizację społeczeństwa. Następna fala, z lat 1924–1932, liczyła około 60 000 ludzi, głównie z Polski, i znacząco wzbogaciła życie miejskie. Ci imigranci osiedlili się głównie w Tel Awiwie, Hajfie i Jerozolimie. Ostatnia przed drugą wojną światową wielka fala emigracji, licząca około 165 000 osób, ruszyła po dojściu Hitlera do władzy w Niemczech. Przybysze, wśród których było wielu uczonych i specjalistów, stanowili pierwszą dużą migrację z Europy Zachodniej i Środkowej. Żydowskie odrodzenie narodowe i wysiłek zmierzający do odbudowy kraju spotkały się z silnym sprzeciwem ze strony arabskich nacjonalistów. Ich niezadowolenie przeradzało się w wybuchy przemocy, żydowska ludność stawała się obiektem ataków. Przemoc dotyczyła palenia pól i lasów oraz sabotowania żydowskiego transportu. Podjęte przez syjonistów próby dialogu z Arabami okazały się nieskuteczne. Brytyjczycy uznając że cele obu ruchów narodowych są sprzeczne zdecydowali, że najlepszym rozwiązaniem będzie podział kraju na dwa państwa – żydowskie i arabskie. Żydowscy przywódcy zaakceptowali ideę podziału i upoważnili władze Żydowskie do negocjowania z rządem brytyjskim szczegółów propozycji. Arabowie bezkompromisowo odrzucili plan podziału. Liczne arabskie antyżydowskie zamieszki skłoniły Brytyjczyków do wprowadzającej w 1939 roku ograniczenia żydowskiej imigracji, co odebrało europejskim Żydom możliwość ucieczki przed nazistowskimi prześladowaniami.
Holokaust* (*Zagłada Żydów europejskich podczas II wojny światowej ) Podczas drugiej wojny światowej nazistowski reżim systematycznie wprowadzał w życie plan likwidacji żydowskiej społeczności w Europie, w wyniku czego zostało zamordowanych około 6 milionów Żydów, w tym 1,5 miliona dzieci. W miarę jak naziści okupowali kolejne kraje Europy, Żydzi poddawani byli nieludzkim prześladowaniom, torturom i upokorzeniom, stłamszeni w gettach, gdzie jakiekolwiek próby zbrojnego oporu prowadziły do zaostrzenia represji. Z gett byli transportowani do obozów, gdzie garstkę szczęśliwców kierowano do ciężkiej pracy, zaś większość rozstrzeliwano w masowych egzekucjach lub mordowano w komorach gazowych. Niewielu zdołało uciec. Niektórzy zbiegli do innych krajów, część dołączyła do partyzantów, inni byli ukrywani przez nie-Żydów, którzy ryzykowali w ten sposób własnym życiem. W rezultacie z zamieszkujących Europę dziewięciu milionów Żydów, przetrwała tylko jedna trzecia, wliczając w to tych, którzy wyjechali jeszcze przed wojną. Po zakończeniu wojny arabski sprzeciw skłonił Brytyjczyków do wzmocnienia restrykcji co do liczby Żydów, którym pozwolono przybywać i osiedlać się w Ziemi Izraela. Społeczność żydowska tajnymi i często niebezpiecznymi drogami sprowadziła do Izraela około 85 000 Żydów. Działo się to pomimo brytyjskiej blokady morskiej i patroli granicznych nastawionych na wyłapywanie uchodźców. Ci którzy zostali ujęci, byli przekazywani do obozów internowania na Cyprze lub zawracani do Europy.
Historia Państwa Izrael
Niemożność pogodzenia sprzecznych oczekiwań społeczności żydowskiej i arabskiej skłoniła brytyjski rząd do przekazania w roku 1947„kwestii palestyńskiej” do rozpatrzenia Zgromadzeniu ONZ. Powołano specjalny komitet, który miał naszkicować możliwe scenariusze przyszłości kraju. Zgromadzenie zagłosowało za przyjęciem rekomendacji komitetu, zakładającej podział kraju na dwa państwa. Społeczność żydowska przyjęła plan, arabska go odrzuciła. Wkrótce po głosowaniu w ONZ arabskie oddziały paramilitarne rozpoczęły kampanię ataków na społeczność żydowską. Celem tych działań było zniweczenie postanowień rezolucji i zapobieżenie powstaniu państwa żydowskiego. Mimo początkowych porażek żydowskie siły samoobrony zdołały odeprzeć napastników i przejąć kontrolę nad całym obszarem wyznaczonym dla państwa żydowskiego. Gdy w maju 1948 roku wygasł brytyjski mandat, w Ziemi Izraela mieszkało około 650 000 Żydów, tworzących zorganizowaną społeczność z dobrze rozwiniętymi instytucjami politycznymi, społecznymi i gospodarczymi – ukształtowany już naród i państwo, choć bez oficjalnej nazwy ogłosił niepodległość. 14 maja 1948 roku powstało państwo Izrael. W ciągu niecałej doby rozpoczęła się inwazja regularnych armii Egiptu, Jordanii, Syrii, Libanu i Iraku, zmuszając Izrael do obrony. W wojnie, określanej później jako wojna o niepodległość lub I wojna izraelsko-arabska, świeżo utworzone i słabo wyposażone Siły Obronne Izraela odparły napastników. Zaciekłe walki trwały z przerwami 15 miesięcy i kosztowały życie 6000 izraelskich obywateli.
Ciekawostka: Gwiazda Dawida, jeden z symboli narodu żydowskiego, inaczej tarcza Dawida, mająca chronić naród żydowski. Antysemita rysując gwiazdę Dawida na murze życzy Żydom ochrony!
W pierwszych miesiącach 1949 roku pod auspicjami ONZ odbywały się bezpośrednie rokowania pomiędzy Izraelem i poszczególnymi państwami-agresorami (z wyjątkiem Iraku, który odmówił negocjacji z Izraelem). Efektem rozmów było porozumienie o zawieszeniu broni. Izrael uzyskał więc kontrolę nad Niziną Nadmorską, Galileą i całą pustynią Negew, Jordania – nad Judeą i Samarią (Zachodnim Brzegiem), zaś Strefa Gazy znalazła się pod zarządem Egiptu. Jerozolima została podzielona: Jordanii przypadła część wschodnia ze Starym Miastem, Izraelowi – dzielnice zachodnie. Po zakończeniu wojny Izraelczycy skupili się na odbudowie państwa, o którego odzyskanie walczyli długo i z takim poświęceniem. 11 maja 1949 roku Izrael stał się 59. państwem członkowskim ONZ. Zgodnie z doktryną „przygarniania wygnańców”, leżącą u podstaw izraelskiej racji bytu, bramy państwa zostały szeroko otwarte: potwierdzono prawo każdego Żyda do przyjazdu i uzyskania obywatelstwa. W ciągu pierwszych czterech miesięcy niepodległości do Izraela przybyło około 50 000 osób, głównie ocalałych z Holokaustu. Pod koniec 1951 roku liczba imigrantów wyniosła 687 000 mężczyzn, kobiet i dzieci, z czego ponad 300 000 było uchodźcami z państw arabskich. Ludność Izraela podwoiła się. Zła sytuacja gospodarcza będąca skutkiem wojny o niepodległość i konieczności zaspokojenia potrzeb gwałtownie rosnącej populacji wymagała dyscypliny w kraju i pomocy finansowej z zagranicy. Dzięki pomocy Stanów Zjednoczonych, pożyczkom z amerykańskich banków, darowiznom żydowskiej diaspory i niemieckim reparacjom wojennym udało się zapewnić mieszkania, zmechanizować rolnictwo, stworzyć flotę handlową i własną linię lotniczą, rozpocząć wydobycie minerałów, rozwinąć przemysł oraz rozbudować sieci drogowe, telekomunikacyjne i energetyczne. Darmowa nauka szkolna stała się obowiązkowa dla wszystkich dzieci między 5 a 14 rokiem życia. Od 1978 roku obowiązek szkolny wydłużono do 16 roku życia, zaś do 18 można korzystać z darmowej edukacji. Rozwijała się działalność kulturalna i artystyczna, łącząca wpływy Bliskiego Wschodu, Afryki Północnej i Zachodu – Żydzi napływający z różnych stron świata przywozili własne unikalne tradycje i elementy kultury krajów, w których mieszkali od pokoleń. W dziesiątą rocznicę powstania państwa ludność Izraela przekraczała dwa miliony osób.
Dziś Izrael jest jednym z najnowocześniejszych krajów jest jednocześnie krajem młodym i starym, niewielkim jeśli chodzi o terytorium, ale z aktywnym kulturalnie i wielobarwnym społeczeństwem. Cztery tysiące lat żydowskiego dziedzictwa, ponad sto lat syjonizmu, oraz 60 lat istnienia współczesnego państwa złożyły się na stworzenie wyjątkowej kultury. Izraelskie społeczeństwo to w dużym stopniu społeczeństwo imigracyjne, które dzięki niezwykłej kreatywności połączyło w jedno wiele różnych kulturowych i społecznych wpływów. Państwo Izrael utrzymuje stosunki z większością krajów świata. Mając w pamięci stulecia prześladowań, druzgocące doświadczenie Holokaustu oraz ciągnący się od dziesięcioleci konflikt arabsko-izraelski, polityka zagraniczna Izraela jest ukierunkowana na popieranie pokoju w regionie, przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa kraju oraz wspierania współpracy międzynarodowej.
Wiedza zaczerpnięta z książki „Izrael w faktach” (wersja skrócona) można ją otrzymać kontaktując się z ambasadą Izraela w Warszawie, lub na stronie www.israel.pl. Wspaniały przewodnik dla tych, którzy szukają informacjami na temat Izraela, ale również chcą poznać współczesne życie mieszkańców tego kraju.
Widok na złotą kopułę meczetu AlAksa Goście weselni na Górze Oliwnej Kopuła kościoła Marii Magdaleny Cmentarz żydowski na górze Oliwnej Widok z Góry Oliwnej Kościół Narodów u stóp Góry Oliwnej Ogród Getsemmani Pomieszczenie gdzie Jezus modlił się w noc przed męką Ściana Płaczu Ściana Płaczu Przed wejściem do świątyni w Betlejem W Betlejem W Betlejem Mur oddzielający Izrael od Palestyńczyków „Gołąbek Pokoju” przy wjeździe do Autonomii Palestyńskiej Widok na Autonomię Palestyńską
Co warto zobaczyć
Góra Oliwna
Jerozolima
Pierwszy punkt postoju wycieczki i wspaniały widok ze wzgórza oliwnego na całe Jeruzalem. Rosły na niej niegdyś liczne gaje oliwne. Z jej szczytu rozpościera się panorama na Stare Miasto Jerozolimy z charakterystyczną świątynią Kopuła na Skale. Góra Oliwna to jedno z najważniejszych miejsc dla chrześcijan, gdyż właśnie tutaj nastąpiło wniebowstąpienie Jezusa. Dziś znajdują się na niej liczne zabudowania, np. klasztor, kościół Pater Noster czy kaplica Wniebowstąpienia. Na południowo-zachodnim stoku Góry Oliwnej, na wschód od jerozolimskiego Starego Miasta znajduje się cmentarz Żydowski, znany jest jeszcze jako miejsce pochówku z czasów biblijnych. Leżą na nim znani rabini, przywódcy polityczni, artyści, prości ludzie i wielu pielgrzymów.
Ogród Getsemani Leży u stóp Góry Oliwnej. Ogrodem od roku 1666 opiekują się Franciszkanie. Sękate ponad 1000-letnie drzewa oliwne, jako młode drzewka mogły być świadkami przybycia tu Jezusa w towarzystwie uczniów, tej pamiętnej nocy tuż po Ostatniej Wieczerzy opisanej w Ewangeliach. Czy te drzewa mają tyle lat i były świadkami wydarzeń z przed 2000 lat, być może zobaczyć i przystanąć warto.
Bazylika Konania w Jeruzalem Nazywany Kościołem Wszystkich Narodów z racji tego, że jego budowę finansowało wiele narodów. Zbudowany w roku 1920, na ruinach dawniej stojących tu świątyń, w miejscu, gdzie Jezus spędził ze swymi apostołami ostatnie godziny swego życia, zanim został pojmany i umarł na krzyżu. Od podłogi po dach pokryty jest wspaniałymi, kolorowymi mozaikami, obrazującymi wydarzenia historyczne, które miały tu miejsce. W Kościele znajduje się Skała Konania, na której Jezus się modlił.
Bazylika Narodzenia Pańskiego Tego miejsca chyba nie trzeba szczególnie zachwalać i polecać. Bardzo ważne miejsce kultu. Jest to miejsce szczególne dla każdego chrześcijanina, po prostu święte miejsce, obowiązkowe do odwiedzenia jadąc do Ziemi Świętej. Ogromne przeżycie choć mocno trzeba się pilnować aby nie dać się ponieść szaleństwu fotografowania wszystkiego co się zobaczy. Niestety, trzeba się liczyć z długimi kolejkami i uzbroić się w cierpliwość, ponieważ czasem jest bardzo tłoczno i nie wszędzie można wejść. Ale mimo wszystko warto.
Ściana Płaczu
Ściana Płaczu
Jedyna zachowana do dnia dzisiejszego pozostałość Świątyni Jerozolimskiej. W chwili obecnej jest to najświętsze miejsce Judaizmu. Zachowane mury są fragmentem drugiej świątyni wybudowanej na wzgórzu Moria. Bardzo ciekawe miejsce do obejrzenia ale przede wszystkim do modlitwy i to nie tylko dla żydów. Na bramkach sprawdzają czy nie mamy niebezpiecznych przedmiotów. Być w Jerozolimie i nie widzieć Ściany Płaczu, to jak być w Watykanie i nie widzieć papieża. Klimat niesamowity – na placu po Ścianą ortodoksyjni Żydzi odprawiają tajemnicze ceremonie, ubrani w tradycyjne, odświętne szaty.
Via Dolorosa – Alejki Drogi Krzyżowej „Śladami Jezusa” tak można zatytułować ten punkt wycieczki. To obowiązkowy punkt na trasie naszego krótkiego pobytu w Jerozolimie. Zaczyna się przy Bramie św. Szczepana (Brama Lwia). Stacje Drogi Krzyżowej rozpoczynają się przy klasztorze św. Anny. Archeolodzy twierdzą, że dzisiejsza Droga Krzyżowa nie ma nic wspólnego z drogą, którą pokonywał Jezus na Golgotę, ale pozostawiam to kwestii wiary. Gorąco polecam wszystkim, niezależnie jakie są wyznania.
Betlejem Po zwiedzeniu Jerozolimy kolejnym przystankiem było Betlejem w Autonomii Palestyńskiej. Jest to ważny ośrodek palestyńskiej władzy administracyjnej i centrum palestyńskiej kultury. Miasto jest odseparowane izraelskim ośmiometrowym betonowym murem, na ulicach widać dużo biedy. Znajduje się tam Bazylika Narodzenia Pańskiego. Jest wspólnym miejscem kultu prawosławnych Greków, Ormian oraz katolików.
Morze Martwe
Wysokie zasolenie wody powoduje że nawet najcięższe osoby unoszą się na powierzchni wody. Nie ma możliwości zanurzenia się i pozostania pod wodą.
Ostatni punkt naszej wycieczki – kąpiel w Morzu Martwym. Leży w północnej części tektonicznego Rowu Jordanu na południe do Afryki Wschodniej, na pograniczu Izraela i Jordanii. W rzeczywistości nie jest morzem, tylko śródlądowym jeziorem usytuowanym w najniższym punkcie Ziemi. Jest także najbardziej zasolonym zbiornikiem wodnym, wielokrotnie bardziej niż Morze Śródziemne, Pacyfik czy Atlantyk. Lustro wody znajduje się w najniższym punkcie Ziemi i ciągle się obniża. Przez ostatnie 40. lat powierzchnia morza zmniejszyła się o 30%. W ostatnich latach proces ten nasilił się i obecnie spadek sięga blisko 1 metra rocznie. W 2013 roku Jordania i Izrael podpisały umowę na mocy której ma powstać kanał, albo rurociąg o długości ok. 180 km. transportujących wodę z Morza Czerwonego do Morza Martwego. Ma to opóźnić proces wysychania Morza Martwego. Ponieważ jezioro jest tak nisko położone, woda z niego nie odpływa. Parowanie a także wykorzystywanie części wód Jordanu przez Izrael i Jordanię powoduje dodatkowo obniżanie się lustra wody i wytrącanie pokładów soli. W upalny dzień odparowuje aż siedem milionów ton dlatego jezioro się nie rozszerza. Ale w przeciwieństwie do wody, która wyparowują, sole i inne sole mineralne, a nawet pływające w wodzie minerały pozostają, dlatego jest ono tak słonym akwenem. Woda zawiera 20 razy więcej bromu, 15 razy więcej magnezu i 10 razy więcej jodu niż zwykła woda morska. Dzięki ogromnej zawartości soli różnych pierwiastków ma ono ogromne właściwości terapeutyczne. Pozyskiwane z niego produkty sprzedawane są w postaci naturalnej np. błoto z Morza Martwego, lub wykorzystywane jako dodatek do kosmetyków pielęgnacyjnych. Używa się go również z dużym powodzeniem, w leczeniu wielu chorób i usuwaniu defektów kosmetycznych. Prawie wszyscy przyjeżdżający nad Morze Martwe kupują na miejscu i stosują okłady z mułu. Potem wystarczy kąpiel w słonej wodzie i prysznic. Nasze ciało po tym zabiegu jest jędrne i gładkie. W związku z bardzo dużym zasoleniem w Morzu Martwym nie występują żadne formy życia, poza niektórymi bakteriami. Wchodząc do wody musimy pamiętać, że każde zadrapanie oraz rany na naszej skórze będą nas bardzo piekły. Nie polecam także porannego golenia się w dniu kiedy będziemy pływać w morzu. Szczególnie uważamy na oczy jeśli dostanie się odrobina słonej wody najlepiej wyjść pod prysznic i wypłukać inaczej jest straszne pieczenie. Jedynie płynne i spokojne ruchy zapewnią nam bezpieczne korzystanie z tego naturalnego spa.
Ciekawostka Morza Martwego: Z Morzem Martwym wiąże się legenda o Sodomie i Gomorze. Zniszczone przez ogień z nieba miasta miałyby się znajdować na dnie Morza Martwego. Zamieniona zaś w słup soli żona Lota miałaby być źródłem zasolenia zbiornika.
Święte miejsca
Każde miejsce kultu i świątynia znajduje się pod opieką właściwej władzy religijnej, zaś swoboda dostępu i kultu religijnego jest gwarantowane przez prawo. Najważniejsze miejsca święte:
Dla żydów: Kotel (Ściana Płaczu) w Jerozolimie, ostatni zachowany fragment Muru świątynnego z czasów Drugiej Świątyni, Grób Racheli w pobliżu Betlejem, Grota Makpela w okolicach Hebronu – jaskinia będąca miejscem pochówku patriarchów, Grób Majmonidesa w Tyberiadzie i Rabina Szymona Bar Johaja w Meron.Dla muzułmanów: Al-Haram al-Szarif w Jerozolimie – kompleks zabudowań na Wzgórzu Świątynnym, na który składają się Meczet Al-Aksa i Kopuła na Skale, Makpela, Meczet al-Dżazzara w Akce.Dla chrześcijan: Via Doloroso (Droga Krzyżowa), Wieczernik, Bazylika Grobu Pańskiego i inne miejsca związane z pasją i ukrzyżowaniem Jezusa w Jerozolimie, Bazylika Narodzenia Pańskiego w Betlejem, Kościół Zwiastowania w Nazaret, Góra Błogosławieństw i Kafarnaum nad Jeziorem Tyberiadzkim.