Cieszyn jest jednym z najstarszych i najpiękniejszych miast południowej Polski. Podzielony rzeką Olzą na dwie części- polską i czeską. Położone jest u stóp Beskidu Śląskiego z bogata historia która odcisnęła na nim swój ślad, to tutaj można poznać wiele ciekawych zabytków z czasów Piastów czy monarchii Habsburgów. Swoisty tygiel kultur i wyznań. Godnymi polecenia jest Wzgórze Zamkowe, gdzie znajduje się Rotunda Św. Mikołaja (chyba wszyscy ją znamy znajduje się na banknocie 20 złotowym), obronna Wieża Piastowska, Wieża Ostatecznej Obrony, Pałac Myśliwski – rezydencja Habsburgów . Warte odwiedzenia są również: Studnia Trzech Braci, fontanna z XVIII-wieczną figurą św. Floriana, barokowo-klasycystyczny ratusz, oraz wiele innych ciekawych miejsc. Miasto Cieszyn według danych z roku 2013 liczy 36 tys. mieszkańców i jest 149 miastem w Polsce pod względem liczby mieszkańców oraz 2176 pod względem zajmowanej powierzchni. Położenie, atrakcyjny historyczny wygląd z dużą ilością zabytków daje Cieszynowi spore perspektywy rozwoju. W przeciwieństwie do Czeskiego Cieszyna, dzielnice prawobrzeżne są dzisiaj jednolite etnicznie – ponad 96% ludności deklaruje narodowość polską. Charakterystyczna jest natomiast różnorodność religijna z wyznaniami rzymskokatolickim i luterańskim jako dominującymi. W 2010 roku miasto obchodzono 1200 rocznicę założenia. Patronat honorowy nad wszystkimi wydarzeniami objął ówczesny Premier Rzeczypospolitej Polskiej Donald Tusk. Pomimo swych niewielkich rozmiarów, jest coraz bardziej popularnym ośrodkiem turystycznym i kulturalnym, co częściowo rekompensuje upadek miejscowego przemysłu z lat 90-tych i brak dużych inwestycji gospodarczych. Jest ważnym punktem na transportowej mapie Europy, oraz popularnym ośrodkiem handlowym, głównie wśród obywateli Czech.
Popularne w tej chwili...
Ciekawostka: Gdyby wierzyć legendzie która mówi, że Cieszyn został założony w 810 r. przez trzech synów polskiego księcia Leszka III, Bolka, Leszka i Cieszka to Cieszyn byłoby najstarszym miastem w Polsce.
Historia powstania miasta
Ratusz
Cieszyn jest jednym z najstarszych miast na Śląsku. Został założony w 810 roku przez trzech braci, synów słowiańskiego króla, którzy po długiej wędrówce spotkali się tutaj i ciesząc się tym faktem założyli miasto „Cieszyn”. Tak naprawdę zalążkiem dzisiejszego miasta jest Góra Zamkowa (patrz galeria), gdzie najstarsze ślady osadnictwa sięgają VI-V w. p.n.e. oraz słowiański gród we wsi Podobora (Chotebuž, Rep. Czeska), zwany „Starym Cieszynem”. Po zniszczeniu Starego Cieszyna przez wojska wielkomorawskie w końcu VIII wieku osadnicy słowiańscy zbudowali na Górze Zamkowej nowe grodzisko obronne, które stało się zapleczem dla odbudowywanego starego grodu. Z czasem zyskało ono na znaczeniu i wraz ze Starym Cieszynem stało się centrum administracyjnym, religijnym i gospodarczym znacznej części Śląska. W XI wieku zbudowano Rotundę romańską (patrz galeria ) pod wezwaniem św. Mikołaja, która przetrwała do dziś i jest jednym z najważniejszych zabytków w Polsce (możemy ją zobaczyć na banknocie 20-złotowym). W tym samym czasie pod Górą Zamkową zaczęło rozbudowywać się podgrodzie, a cieszyński gród urósł do rangi kasztelanii, podlegającej królom polskim. Rozwój grodu na Górze Zamkowej spowodował, że na przełomie XI i XII wieku przestał istnieć Stary Cieszyn.
Z 1155 r. pochodzi pierwsza znana pisemna wzmianka o Cieszynie, choć najnowsze badania historyczne podają nieoficjalnie, że był on wymieniany już w dokumentach związanych z powstaniem biskupstwa wrocławskiego w roku 1000. Przez cały XII wiek Cieszyn był jednym z najważniejszych grodów Księstwa Opolsko-Raciborskiego. W roku 1220 Cieszyn uzyskał pierwsze prawa miejskie. Około 1240 roku zbudowano też okazały kościół parafialny, przy którym działała szkoła.
Po podziale Księstwa Opolsko-Raciborskiego ok. 1282, a następnie Księstwa Raciborskiego w 1290 roku, Cieszyn został stolicą Księstwa Cieszyńskiego, a pierwszym księciem cieszyńskim został Mieszko, założyciel linii Piastów cieszyńskich. Jako stolica księstwa Cieszyn nadal zyskiwał na znaczeniu i był rozbudowywany. Największy rozwój przypadł na lata panowania księcia Przemysława I Noszaka, który w 1374 nadał Cieszynowi nowe prawa miejskie na wzór Wrocławia i w miejsce drewnianego zamku wzniósł murowany. Wtedy też powołano urząd burmistrza i radę miejską, dla których zbudowano ratusz przy utworzonym rynku. Prawdopodobnie już w tym okresie działał też miejski szpital. Ówcześnie Cieszyn był jednym z najważniejszych i największych miast Śląska.
Kolejny gwałtowny rozwój miasto przeżyło za panowania księcia Kazimierza II, który w 1496 roku przeniósł rynek na obecne miejsce, otoczył miasto kamiennymi murami obronnymi. W XVI wieku miał miejsce dalszy rozwój miasta we wszystkich dziedzinach. W XVII wieku miasto zostało w dużym stopniu zniszczone podczas wojny trzydziestoletniej. W wyniku wojny nastąpił upadek ekonomiczny i demograficzny całego Księstwa Cieszyńskiego, w tym samego Cieszyna. Wygaśnięcie linii Piastów cieszyńskich w 1653 roku i przejęcie władzy w księstwie bezpośrednio przez królów czeskich (cesarzy niemieckich) z rodu Habsburgów spowodowało stagnację gospodarczą i polityczną Cieszyna do końca wieku.
Rotunda romańska na Górze Zamkowej
Zakończenie okresu kontrreformacji pozwoliło na zbudowanie w Cieszynie w latach 1709-1750 dużego kościoła ewangelicko-augsburskiego , który jest dziś największą świątynią luterańską w Polsce (patrz galeria ). Pozycja Cieszyna wzmocniła się po zakończeniu wojen śląskich w połowie XVIII wieku, w wyniku których Cieszyn, jako jedno z nielicznych miast Śląska, pozostał przy Austrii. W 1769 roku podpisano tu pokój pomiędzy Austrią i Prusami, kończący tzw. wojnę o sukcesję bawarską. W latach 1768-1771 Cieszyn stał się też główną siedzibą konfederatów barskich. Powolny powrót do świetności miasta przerwała seria kataklizmów (w tym trzęsienia ziemi). Najpoważniejszym z nich był pożar w 1789 roku, który doszczętnie strawił niemal całe miasto. Przez 11 lat Cieszyn podnosił się z gruzów, a większość ze zbudowanych wtedy budynków przetrwała do dnia dzisiejszego.
Przełom XVIII i XIX wieku to gwałtowny rozwój życia kulturalno-oświatowego Cieszyna. W 1802 roku ks. Leopold Szersznik tworzy muzeum (obecnie Muzeum Śląska Cieszyńskiego), uznawane dziś za pierwsze publiczne muzeum na ziemiach polskich. W 1805 roku, w wyniku zagrożenia Wiednia przez wojska napoleońskie, do Cieszyna przenosi się dwór cesarski i rząd monarchii austriackiej. W ten sposób przez pewien czas Cieszyn był stolicą cesarstwa. W 1839 roku ostatecznie rozebrano piastowski zamek, a na Górze Zamkowej, z polecenia księcia Karola Habsburga, zbudowano klasycystyczny pałac ze sporym parkiem (w tej formie Góra przetrwała do dziś – patrz galeria ). W 1836 po raz kolejny pożar strawił część śródmieścia, w tym piękny ratusz, który odbudowano w 1846 roku (po odbudowie ratusz pozostał w niezmienionej formie do dziś). W roku 1846 powstał również, działający do dziś, browar książęcy (patrz galeria ) u stóp Góry Zamkowej . W okresie Wiosny Ludów Cieszyn stał się ważnym ośrodkiem polskiej myśli narodowej. W 1848 roku zaczęła wychodzić tu pierwsza polska gazeta. W 1869 do Cieszyna dotarła pierwsza linia kolejowa, a wokół zbudowanego dworca na zachodnim brzegu Olzy (dzisiejszy Czeski Cieszyn) rozpoczęła się budowa dzielnicy przemysłowej. W 1911 roku powstała w mieście linia tramwajowa, łącząca dworzec kolejowy z centrum Cieszyna. W okresie I wojny światowej stacjonowały tu duże ilości wojsk austriackich, przez pewien okres Cieszyn był także siedzibą ich Sztabu Generalnego. Z Cieszyna pochodziło wielu żołnierzy Legionów Piłsudskiego.
Po upadku cesarstwa i zakończeniu I wojny światowej Cieszyn, jak i cały Śląsk Cieszyński, stał się terytorium spornym pomiędzy Polską i Czechosłowacją. W styczniu 1919 roku doszło nawet do wojny. Wykorzystując zaangażowanie odradzającego się państwa polskiego w powstanie wielkopolskie i walki o Lwów, Czesi dokonali zbrojnej agresji na Śląsk Cieszyński. Powstała jeszcze w październiku 1918 roku w Cieszynie Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego dążyła do przyłączenia regionu do Polski, jednak ostatecznie spór został rozstrzygnięty dopiero przez paryską Radę Ambasadorów w 1920 roku, która arbitralnie podzieliła Śląsk Cieszyński. Samo miasto Cieszyn zostało podzielone wzdłuż rzeki Olzy, przy czym historyczna część miasta znalazła się w granicach Polski (Cieszyn), zaś przemysłowa z dworcem kolejowym w granicach Czechosłowacji (Czeski Cieszyn). Podział nie był dokonany według kryteriów etnicznych, w związku z czym w części czeskiej miasta pozostała bardzo znaczna ilość ludności polskiej.
Oddzielenie Cieszyna od dworca kolejowego i terenów przemysłowych zahamowało rozwój miasta. Co prawda w latach 1938-1945 Cieszyn i Czeski Cieszyn znów połączono w jedno miasto w październiku 1938 r. wojska polskie zajęły tzw. Zaolzie wraz z Czeskim Cieszynem, natomiast we wrześniu 1939 cały Śląsk Cieszyński został włączony do III Rzeszy, jednak tuż po zakończeniu II wojny światowej podział przywrócono. Po 1945 roku Cieszyn nie rozwijał się tak dynamicznie, jak inne miasta Śląska. Znaczenie administracyjno-polityczne stracił na rzecz pobliskiego miasta Bielsko-Biała, zaś jako stolica kulturalna regionu odrodził się dopiero w latach 90.
Ciekawostka: Najstarszą monetą znalezioną w Cieszynie jest złota moneta celtycka pochodząca z I w. p.n.e. A najstarszą monetą cieszyńską jest halerz księcia Przemysława I Noszaka, wybity przed 1384 r. Jedyny znany obecnie egzemplarz znajduje się w zbiorach Muzeum w Bydgoszczy.
Wieża Piastowska Studia Trzech Braci Rotunda pw. św. Mikołaja i Wacława Rotunda na banknocie Rotunda wnętrze Rotunda wnętrze Na wieży zamkowej Pozostałość wieży przybramnej Wieża ostatecznej obrony Pozostałość kuchni zamkowej z XVI w. Pałac od str. parku Pałac myśliwski widok od frontu Pałac myśliwski – rezydencja Habsburgów Ulica prowadząca od zamku do rynku Widok z wieży Piastowskiej Kościół św. Jerzego Ratusz Rynek Rynek Kościół św. Marii Magdaleny
Wzgórze Zamkowe – zabytki
Pałac Myśliwski – rezydencja Habsburgów
Góra Zamkowa – historia Osadnictwo na Górze Zamkowej notowane jest od przełomu IX i X wieku. Po okresie przynależności do Wielkich Moraw i księstwa czeskiego, około 990 roku gród w Cieszynie został włączony do państwa Piastów. Gród był ufortyfikowany obwałowaniami drewniano-ziemnymi. Stopniowo wznoszono budowle murowane: rotundę pod wezwaniem ś. Mikołaja (od roku 1495 nosi również nazwę współpatrona ś. Wacława), później okrągłą wieżę ostatecznej obrony. Z chwilą kiedy powstało po koniec XIII wieku samodzielne księstwo cieszyńskie, od roku 1327 połączone z Koroną Czeską, rozpoczęła się intensywna rozbudowa Góry Zamkowej, siedziby piastowskich władców. Wczasach Kazimierza I, a przede wszystkim panowania Przemysława I Noszaka, powstała gotycka rezydencja godna książąt. Zamek został zniszczony wiosną 1646 roku. przez wojska szwedzkie podczas wojny 30- letniej . Księżna Elżbieta Lukrecja już w nim nie zamieszkała, nie dysponowała też środkami na odbudowę zamku. Na zamku ulokowano siedzibę zarządu Habsburgów. W latach 30 XIX wieku arcyksiąże Karol Habsburg przekształcił zamek w letnią rezydencję. W 1836 roku zaczęto wyburzanie resztek Zamku Górnego, za wyjątkiem wieży Piastowskiej i rotundy ś. Mikołaja i św. Wacława. Na resztkach wieży obronnej w 1914 r. wybudowano „sztuczne ruiny”, obecnie przywrócono jej pierwotny XIII–wieczny kształt.
Park na Górze Zamkowej Powstał na ruinach dawnego zamku, w pierwszej połowie XIX wieku w stylu romantycznym, na podstawie projektu wiedeńskiego architekta. Obok kompozycji zieleni i kwiatów zobaczyć można okazy rzadkich i cennych gatunków drzew, w tym wiele egzotycznych. Wśród nich osiem to pomniki przyrody. Pośród alejek parkowych i elementów małej architektury wkomponowane są pozostałości dawnego zamku z Wieżą Piastowską, rotundą i wieża ostatecznej obrony. Znajduje się również pomnik Jana Kubisza (1848-1929) nauczyciela, poety, polskiego działacza narodowego Śląska Cieszyńskiego który zasłynął z wiersza „Do Olzy” (znany bardziej pod tytułem „Płyniesz Olzo”) stał się on nieoficjalnym polskim hymnem Śląska Cieszyńskiego. Park pomimo że był przebudowywany, i nie jest zbyt duży to jego poprzedni charakter został zachowany i jest jednym z ciekawszych parków w okolicy Cieszyna – ma swój urok.
Mechanizm zegara na Wieży Piastowskiej
Rotunda romańska p.w. św. Mikołaja i św. Wacława Wzniesiona w XI wieku. Pierwszy murowany obiekt sakralny na terenie Śląska Cieszyńskiego oraz jeden z najstarszych zabytków romańskich we współczesnej Polsce. Składa się z nawy na planie koła oraz półkolistego sklepienia (apsydy) od strony wschodniej, połączonych trzema stopniami. W zachodniej części nawy znajduje się balkon (empora) który jest wsparty na trzech kolumnach zrekonstruowanych w XX wieku. Początkowo rotunda pełniła funkcję kaplicy grodowej, ale służyła także mieszkańcom podgrodzia. W źródłach pisanych rotunda pierwszy raz została wspomniana w 1223 roku jako kaplica ś. Mikołaja. Obecnie wgłębienie, w jakim jest usytuowana powstało na skutek nadsypywania na przestrzeni wieków ziemi. Pierwotnie poziom gruntu na Wzgórzu Zamkowym był taki, jak u nasady Rotundy. Nabożeństwa odbywają się tu w święto patrona kaplicy, ś. Mikołaja. Wizerunek Rotundy znajduje się na aktualnym banknocie 20 złotowym.
Pozostałości wieży Przybramnej z końca XIII wieku W dziełach obronnych takich jak gród czy zamek jednym z najważniejszych obiektów była brama wjazdowa. Był to najsłabszy punkt całego systemu obronnego. Z tego względu rejon ten skupiał najwięcej elementów służących obronie. Zachowana tylko w partii fundamentowej cylindryczna wieża, wykonana została z kamienia wapiennego na rzucie koła o średnicy prawie 10 m. Grubość muru wynosi 3,3 m. Południowa część wieży wysunięta została poza zewnętrzną widoczną powierzchnie muru obronnego o prawie 4 metry, co w dogodny sposób pozwalało razić z łuku czy kuszy żołnierzy atakujących bramę. Badania Pozostałości wieży Przybramnej znajdują się dopiero w fazie wstępnej trudno powiedzieć coś więcej na temat czasu powstania wieży. Jej duża średnica, tylko o 2 m mniejsza od położonej po północnej stronie dziedzińca wieży ostatecznej obrony, sugerują, że została wzniesiona w końcu XIII wieku jeszcze przed rozbudową południowego skrzydła zamku.
Wieża Piastowska Wzniesiona w 2 połowie XIV wieku, siedmiokondygnacyjna, jedyna ocalała z czterech tego rodzaju budowli otaczających Górny Zamek. Stanowiła najważniejszy element systemu obronnego cieszyńskiego zamku w czasach Piastów. Zbudowana z piaskowca, w kształcie kwadratu, jest wysoka na prawie 30 metrów, a składa się z czterech zasadniczych części. Podziemna, zagłębiona ok. 6 metrów poniżej obecnego poziomu gruntu, stanowiła w przeszłości lochy. Dolna część Wieży Piastowskiej, o boku szerokości 9 metrów, liczy 10 metrów wysokości, a pełniła funkcje gospodarcze. Część środkowa, wysoka na 15 metrów o nieco mniejszym boku (8,5 metra), zapewne służyła za mieszkanie. Najwyższy, czterometrowy fragment Wieży Piastowskiej jest najbardziej rozbudowany i przystosowany do wypełniania zadań militarnych. Zbudowana z cegieł korona wykraczająca poza obrys wieży, wsparta jest na kamiennych belkach, z urządzeniami obronnymi, które pozwalały w razie potrzeby zrzucać na wroga wrzące ciecze i pociski przez otwory w podłodze. Obecny kształt Wieża otrzymała po remoncie który odbył się w XIX wieku z tego też okresu zachował się mechanizm zegara, który powstał w 1913 roku. Częścią mechanizmu są dwa dzwony. Prawdopodobnie pochodzą z zegara zamontowanego ponad 100 lat wcześniej na Wzgórzu Zamkowym na nie istniejącej już wieży przybramnej nazywanej w ówczesnym czasie Wieżą Zegarową. Dziś Wieża Piastowska stanowi wspaniały punkt widokowy na miasto po obu stronach Olzy oraz Beskid Śląski i Śląsko-Morawski.
Wieża Ostatecznej Obrony
Wieża Ostatecznej Obrony Znajduje się w północno-zachodniej części Wzgórza Zamkowego, a została odsłonięta dopiero w 90. latach XX wieku. Była to budowla pierwotnie o wysokości co najmniej 25 metrów, na rzucie koła o średnicy 12 metrów i grubości murów 4,2 metra. Wnętrze użytkowe liczy zaledwie 3 metry średnicy. Wieże takie Słowianie zwali stołpami, czyli słupami, ale częściej spotykana jest nazwa wieża ostatecznej obrony. Dolne kondygnacje wieży zajmowało więzienie, a wyższe pełniły w czasie pokoju funkcje mieszkalno-strażnicze. Wieża w czasie wojen stanowiła najsilniejszy element obronny i pełniła funkcje schronienia po przełamaniu obrony wałów przez wroga. Przy odpowiedniej ilości wody, żywności i broni w wieży można się było bronić jeszcze jakiś czas, do nadejścia odsieczy. Została wzniesiona w XIII wieku, może jeszcze w czasach kasztelańskich, albo w momencie powstania samodzielnego księstwa cieszyńskiego. W latach 2001-2002 częściowo przywrócono jej pierwotny wygląd. Obok wieży znajdują się pozostałości kuchni zamkowej z XVI wieku.
Pałac Myśliwski – rezydencja Habsburgów Zbudowany został w XIX wieku w latach 1838-1840 w stylu klasycystycznym na fundamentach Dolnego Zamku gotyckiego. Przy jego budowie wykorzystano pozostałości dwóch baszt obronnych mieszczących się w skrzydłach południowym i północnym. Na zamku mieściły się pokoje gościnne arcyksięcia cieszyńskiego. Pałac nie sprawował swej pierwotnej funkcji. Rzadko był odwiedzany przez Habsburgów którzy najczęściej przebywali w Wiedniu i na co dzień stanowił siedzibę administracji Komory Cieszyńskiej. W historii zapisały się natomiast koncerty i spektakle, które odbywały się w przylegającej do pałacu oranżerii, którą rozebrano w 1966 roku. W 1918 roku Pałac Myśliwski stał się siedzibą Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, pierwszej polskiej władzy na Śląsku Cieszyńskim, a od 1947 roku w części Pałacu Myśliwskiego mieści się Państwowa Szkoła Muzyczna im. Ignacego Paderewskiego. Szkoła Muzyczna należy do najstarszych szkół muzycznych w Polsce. W 1930 roku z inicjatywy ówczesnego dyrektora Konserwatorium Muzycznego w Katowicach prof. F. Kulczyckiego powstała filia tej uczelni w Cieszynie. Ignacy Paderewski osobiście wyraził zgodę, by szkoła przyjęła jego imię. Szkoła po latach funkcjonowania w różnych miejscach, nawet w prywatnym mieszkaniu uzyskała nowe lokum, pomieszczenia w XIX wiecznym Pałacu Habsburgów.
Dawny Arcyksiążęcy Browar Zamkowy Zbudowany w 1846 roku przez Habsburgów na zamówienie arcyksięcia Karola Ludwika na fundamentach północnych obwarowań zamku. Czteroskrzydłowy, kwadratowy budynek z dziedzińcem pośrodku. Otoczony parkiem z salonem ogrodowym, który stał się ulubionym miejscem spacerów mieszkańców Cieszyna. Warzy się w nim piwo jak dawniej w otwartych kadziach. Dziś zakład należy do holenderskiego koncernu Heineken i wchodzi w skład piwowarskiej Grupy Żywiec S.A
Ciekawostka: Najstarsze nieprzerwanie działające muzeum w Europie Środkowej mieści się w Cieszynie.
Pozostałe zabytki miasta Cieszyna
Rynek
Ratusz Budynek cieszyńskiego ratusza powstał w 1496 r., kiedy to książę cieszyński Kazimierz II sprzedał miastu 2 domy, które następnie zostały zburzone. Wzniesiony na tym miejscu pierwszy renesansowy ratusz ulegał kilkakrotnie częściowemu lub całkowitemu zniszczeniu podczas pożarów miasta w 1552, 1720 i 1789 roku. Odbudową siedziby władz miejskich zajął się ks. Leopold Jan Szersznik kierującym pracami przy podniesieniu miasta z ruin. Plany nowego ratusza sporządził cieszyński architekt. Powstał w ten sposób klasycystyczny budynek o wyszukanej elegancji z górującą nad całością założenia zegarową wieżą, zwieńczoną hełmem w kształcie architektonicznej latarni. Nowy klasycystyczny budynek ratuszowy został oddany do użytku w 1800 roku. Niestety 36 lat później budynek ponownie uległ częściowemu spaleniu. Po kolejnej odbudowie w 1836 roku uroczystego otwarcia Sali Posiedzeń Rady Miejskiej dokonał osobiście cesarz Franciszek Józef I. Wówczas Ratusz w Cieszynie zyskał dzisiejszy wygląd. W 1984 roku przeprowadzono gruntowny remont wieży ratuszowej.
Rynek W obecnym miejscu powstał w końcu XV wieku. Początkowo był placem targowym, pośrodku którego stał ratusz, a kamienice dookoła należały do księcia cieszyńskiego Kazimierza II, który sprzedał swe budynki mieszczanom, wyburzył stary ratusz, a nowy kazał postawić w miejscu kamienic. Plac odtąd miał być pusty i spełniać rolę rynku. Mieściły się przy nim najważniejsze obiekty komunalne m.in. ratusz oraz kamienice najbogatszych mieszczan. Najstarsze fragmenty zachowały się jedynie na poziomie piwnic i parteru. Przyrynkowe kamienice otrzymały obecny wygląd w większości w XIX i na początku XX wieku. Jeszcze na początku XX wieku rynek spełniał funkcje handlowe.
Sanktuarium Matki Bożej Cieszyńskiej
Muzeum Śląska Cieszyńskiego Muzeum Śląska Cieszyńskiego w Cieszynie jest jednym z najstarszych muzeów w Europie. Zostało założone przez ks. Leopolda Szersznika (1747-1814), najwybitniejszego przedstawiciela Oświecenia na Śląsku Cieszyńskim, który w 1802 roku udostępnił publiczności swoje zbiory biblioteczne i muzealne. Muzeum posiada w swoich zbiorach ponad 70 tysięcy eksponatów, przechowywanych w działach Sztuki, Archeologii, Etnografii, Historii i Techniki oraz Fotografii. Poza tym posiada zbiory kartograficzne i numizmatyczne, biblioteka muzealna liczy około 22 tysiące książek.
Studnia Trzech Braci Istniejąca prawdopodobnie od średniowiecza, nawiązuje do legendy o powstaniu miasta w 810 r. Obecnie zabezpieczona żeliwną, neogotycką altaną z 1868 roku, na której ścianach znajdowały się tablice z tekstem legendy mającą stanowić pamiątkę legendarnego spotkania przy studni trzech braci – założycieli Cieszyna, Bolka, Leszka i Cieszka. Tablicę z tekstem niemieckim wymieniono na płaskorzeźbę autorstwa Jana Raszki przedstawiającą spotkanie trzech braci przy źródle. W XIV w. studnia należała do dominikanów, do XIX wieku wodę ze studni czerpał browar mieszczański z ul. Śrutarskiej. W tej chwili jest jeden z głównych symboli miasta Cieszyna.
Kościół św. Trójcy Pierwsza w Cieszynie ewangelicka świątynia powstała dzięki księżnej cieszyńskiej Katarzynie Sydonii, która poza murami miejskimi, na cmentarzu morowym, wystawiła w 1585 roku drewniany kościół. W dziesięć lat później w jego miejscu powstał jednonawowy murowany kościół z trójbocznym prezbiterium o gotyckich sklepieniach i ostrołukowych oknach. W posiadaniu protestantów kościół znajdował się do 1654 roku kiedy to przejęli go katolicy. Do kościoła przylegała drewniana wieża, zastąpiona w 1864 roku neogotycką wieżą z iglicą. W kościele znajdują się barokowe ołtarze, natomiast w wieży dzwon z 1641 roku fundacji księżnej Elżbiety Lukrecji z herbami Cieszyna i Piastów.
Kościół Jezusowy Powstał, po długim okresie zakazu działalności na terenie Śląska innego wyznania jak katolickie, na skutek interwencji króla szwedzkiego Karola XII. W 1707 r. zmusił on cesarza Józefa I do zwrotu śląskim ewangelikom prawie 120 kościołów i wydania zgody na budowę kilku nowych. Dwa lata później Józef I zezwolił na budowę Kościoła Jezusowego przed Cieszynem, jako „kościoła łaski”. Nabyte w tym celu grunty cesarski pełnomocnik zatwierdził 24 maja 1709 r. jako grunt pod budowę kościoła, wbijając w tym miejscu żerdź z cesarskim orłem. Dziesięć dni później odbyło się pierwsze po 55 latach publiczne nabożeństwo protestanckie w księstwie cieszyńskim. Na tym też miejscu został zbudowany mały drewniany kościółek. Po roku rozpoczęła się budowa murowanego kościoła. Prace, zakończone budową sklepienia nad główną nawą wykonano do 1723 roku, resztę do 1730 roku Kościół Jezusowy miał początkowo ok. 5000 miejsc siedzących i mieścił do 8000 ludzi, był jedynym protestanckim kościołem w okolicy i na całym Górnym Śląsku. Po częściowym uznaniu kościoła ewangelickiego w monarchii austriackiej przez Marię Teresę w 1750 roku ukończono wieżę o wysokości 72 metrów. Nowy ołtarz ufundowano w 1767 roku, w 1785 roku przyozdobiono ambonę, zainstalowano też nowe organy. Kościół gruntownie odrestaurowano w latach 1956–57.
Kościół i klasztor oo. Bonifratrów
Kościół św. Jerzego Kościół usytuowany jest nieopodal rzeki Bobrówki powstał na przełomie XIV i XV wieku na dawnym przedmieściu Frysztackim, które znajdowało się poza murami miasta. Pierwotnie była to kaplica usytuowana przy przytułku istniejącym dzięki fundacji książęcej która z biegiem lat rozrosła się do rangi kościoła.
Kościół św. Marii Magdaleny W XIII wieku z fundacji Piastów opolsko-raciborskich powstał poza murami Cieszyna kościół i klasztor dominikanów p.w. Matki Bożej. Od początku stał się miejscem ostatniego spoczynku rodziny książęcej, o czym do dziś świadczy kamienna tumba księcia Przemysława I Noszka. Zachowały się też liczne fragmenty architektury gotyckiej. Odbudowany po pożarze Cieszyna w 1789 roku nosi wezwanie św. Marii Magdaleny. Późnobarokowy ołtarz z chrzcielnicą i amboną ufundował książe Albert Sasko-Cieszyński. Kościół jest sanktuarium Matki Boskiej Cieszyńskiej.
Kościół i klasztor oo. Bonifratrów Kościół p.w. Wniebowzięcia NMP, tworzy z klasztorem zwarty czworobok. Zespół ufundowany został przez marszałka ziemskiego Księstwa Cieszyńskiego Adama Borka dla Bonifratrów, sprowadzonych do Cieszyna w 1696 roku. Kościół wzniesiony w latach 1697 – 1714, przebudowany w 1788 roku. Wnętrze późnobarokowe ołtarz główny z godłem zakonu Bonifratów (jabłko granatu), rokokowa ambona z posążkiem Archanioła Michała, na którą prowadzą schody znajdujące się wewnątrz murów świątyni. Zarówno świątynia jak i cały klasztor były kilkakrotnie remontowane w XIX i XX stuleciu. Adam Bork ufundował także przy klasztorze szpital męski oraz aptekę. Szpital, początkowo był bardzo mały, posiadał tylko 7 łóżek, obecnie posiada ponad 100 łóżek. Korzystali z niego chorzy o różnych wyznaniach i narodowości. Obecnie zakonnicy prowadzą w dawnym klasztorze Dom Pomocy Społecznej.
Wiedza o ziemi cieszyńskiej zaczerpnięta z przewodników, a głównie z oficjalnej strony miasta Cieszyna.
Komentarz: To tylko niektóre bardziej znane zbytki ziemi Cieszyńskiej, wszystkich nie sposób zobaczyć i opisać. Wartości kulturowe Cieszyna sytuują miasto wśród najbardziej atrakcyjnych pod tym względem obszarów w Polsce. Świadectwem wielu wieków rozwoju Cieszyna są liczne zabytki począwszy od romańskich aż do secesyjnych. Pośród nich 841 jest chronionych przepisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w tym 99 poprzez wpis do rejestru zabytków. Dziś odwiedzając Cieszyn śmiało można powiedzieć że jest to miasto w którym historia łączy się z nowoczesnością.
Ciekawostka: Największym kościołem ewangelickim w Polsce jest założony w 1709 r. na podstawie ugody pomiędzy królem Szwecji Karolem XII a cesarzem Józefem I – Kościół Jezusowy w Cieszynie.
Cieszyn na planie filmu „Legiony”
Na początku października 2018 roku cieszyński rynek stał się planem filmowym, a to za sprawą niezwykłej scenografii, nawiązującej do miejsca wydarzeń w 1914 roku w Kielcach. Kręcono tutaj sceny do filmu „Legiony” w reżyserii Dariusza Gajewskiego. Film skoncentruje się na szlaku bojowym Legionów z lat 1914-1916, od wymarszu z Oleandrów do bitwy pod Kościuchnówką. W filmie wystąpią między innymi Mirosław Baka (porucznik Stanisław Kaszubski ps. „Król”), Jan Frycz (brygadier Józef Piłsudski) i Borys Szyc (rotmistrz Zbigniew Dunin-Wąsowicz). Producenci zapowiadają, że będzie to projekt filmowy o niespotykanym dotąd w naszym kraju rozmachu wizualnym, kostiumowym i scenograficznym, jego budżet wyniesie aż 28 milionów złotych. Premiera zapowiedziana jest na koniec września 2019 roku.
Pobieraj za darmo – wszystkie poniższe bezpłatne przewodniki po mieście Cieszyn dostępne są pod tym adresem -> zobacz – Darmowe przewodniki
Cieszyn robi wrażenie
Szlak książąt cieszyńskich – Habsburgowie
Śladami cieszyńskich Żydów
Tam i z powrotem nad Olzą
Szlak Książąt Cieszyńskich – Piastowie
Szlakiem pamiątek ewangelików cieszyńskich
Kościoły i klasztory w Cieszynie i Czeskim Cieszynie
Cieszyński szlak kobiet
Sala posiedzeń Rady Miejskiej w cieszyńskim Ratuszu