Tatry wznoszą się na granicy Polski i Słowacji, tworząc masyw górski typu alpejskiego. Powierzchnia ich wynosi 785 km2, z tego około 175 km2 (22,3%) leży w granicach Polski, a ok. 610 km2 (77,7%) na terytorium Słowacji. Polska część chociaż powierzchniowo mniejsza, obejmują obszar o wielkim urozmaiceniu krajobrazu i pod niektórymi względami górują nad słowacką stroną pasma. Po stronie polskiej leży najpiękniejsza z dolin Tatr Zachodnich, Dolina Kościeliska. W naszych granicach znalazły się również wszystkie największe i najwspanialsze jeziora tatrzańskie, z „perłą Tatr”, Morskim Okiem. Tatry są terenem turystycznie niezwykle atrakcyjnym, ale zarazem trudnym i niebezpiecznym. Dlatego poruszanie się po nich wymaga z jednej strony odpowiedniego ekwipunku, z drugiej zaś solidnego przygotowania teoretycznego (mam na myśli mapy, przewodniki itp.) oraz praktycznego, ale to zdobywamy bezpośrednio w górach, stopniując sobie długość i trudności szlaków. Turystyczne lato w Tatrach trwa od początku czerwca do końca września, ale chyba najlepszym okresem jest wczesna jesień, pogodna zwykle ciepła, no i nie ma ciasnoty na szlakach. Drogi ruchu turystycznego wyznaczają w Tatrach szlaki turystyczne, na ogół solidnie zbudowane, gęsto wyznakowane (w 5 kolorach), opatrzone drogowskazami i zabezpieczone w miejscach bardziej niebezpiecznych. Całe środowisko krajobrazowo-przyrodnicze podlega ścisłej ochronie. Nie wolno gromadzić okazów geologicznych, zrywać roślin, zbierać nasion, grzybów i owoców runa. Obowiązuje zakaz wprowadzania psów i jakiegokolwiek niepokojenia zwierzyny, np. przy jej fotografowaniu. Wszystko to możemy przeczytać na tablicach umieszczonych przy wejściu na szlaki. Najbardziej kojarzone szczyty z Zakopanem to Kasprowy Wierch (1987 m n.p.m ), Giewont (1894 m n.p.m ) i Gubałówka (1126 m n.p.m ). Większość z nas swoją pierwszą wizytę w Tatrach zaczyna właśnie od wejścia czy też wyjechania kolejką na Gubałówkę. Nic zresztą w tym dziwnego. Panorama gór z Gubałówki na Zakopane jest nie tylko wyjątkowo malownicza, ale też niezwykle rozległa. Na szczycie są bary, kafejki, sklepiki z pamiątkami i stragany z chińszczyzną. Dodatkową atrakcją jest tor saneczkowy, który ma długość 750 metrów. Zjeżdża się wózkiem wyposażonym w hamulec ręczny, którym w każdej chwili możemy zatrzymać. Prędkość jaką rozwijamy to powyżej 20 km/h. Kiedy już zjedziemy, na górę wyjeżdżamy wyciągiem. Z Gubałówki możemy przejść spacerkiem na Butorowy Wierch (1160 m n.p.m) znajduje się w odległości ok. 2 kilometrów od szczytu Gubałówki jest to jedna z najbardziej popularnych tras widokowych. Kolejnym szczytem którego trzeba zaliczyć będąc w Zakopanem jest Kasprowy Wierch statystyki mówią, że jest najliczniej odwiedzanym szczytem Tatr, pewnie dlatego że nie trzeba na niego wychodzić bo można skorzystać z kolejki, która nas na niego zawiezie. Wyjazd kolejką linową na Kasprowy Wierch trwa około 20 minut i odbywa się z jedną przesiadką na Myślenickich Turniach. Proponuje zakupić bilet on-line lub w biletomatach, które widziałem np. na Krupówkach. Zakup takiego biletu umożliwiają wyjazd kolejką na Kasprowy Wierch, o określonej godzinie, bez oczekiwania w kolejce po bilety. Jeśli ktoś zdecyduje się stać w kolejce to niech zarezerwuje sobie co najmniej trzy godziny. Ostatni raz taką kolejkę widziałem chyba w czasach komuny. Jeśli już uda się wam wyjechać, wyjść szlakiem (co bardziej polecam) na szczycie w nagrodę przy dobrej pogodzie możemy podziwiać wspaniałe widoki na Tatry i Zakopane. Znajduje tam również bar i restauracja, sklep z pamiątkami, zimowa stacja TOPR oraz budynek obserwatorium meteorologicznego, który jest najwyżej położonym budynkiem w Polsce. Został nam jeszcze Giewont, niestety tu już kolejką nie wyjedziemy. Z Kasprowego można dojść czerwonym szlakiem, około 6 km (3 godziny spokojnie) lub niebieskim z Kuźnic 2,5 km (2 godziny), ale według mnie ten odcinek jest trudniejszy, za to widoki piękne. Ponad szczytem Giewontu góruje krzyż o wysokości piętnastu metrów, niestety w sezonie często zdarza się, że jego wierzchołek jest tłumnie oblegany, więc dostać się pod krzyż graniczy z cudem (patrz zdjęcie poniżej). Po prostu trzeba swoje odstać, czasami nawet godzinę. Drogę powrotną możemy zaplanować dalej czerwonym szlakiem przez Dolinę Strążyska, do Zakopanego jeśli mamy jeszcze siły i czas to jest to około 3,5 godziny w większości z górki.Pamiętajmy !!! Przed wyruszeniem w góry warto sprawdzić prognozę pogody i to najlepiej w kilku niezależnych źródłach, mieć naładowany telefon, nie schodzić ze szlaku, mieć ze sobą mapy przewodniki itp. Te i inne cenne rady można przeczytać na stronie internetowej TOPR [www.topr.pl ]. Pamiętajmy również, że piękne i wspaniałe wycieczki w góry są tylko wtedy, kiedy kończą się powrotem o własnych siłach.
Popularne w tej chwili...
Czy wiesz że… Najwyższym szczytem Tatr i jednocześnie całego łańcucha Karpat jest Gerlach, leży po słowackiej stronie gór (2 665 m.n.p.m). Po polskiej stronie Tatr najwyższe są Rysy 2 499 m.n.p.m. Leżą na granicy polsko-słowackiej i posiadają trzy wierzchołki z których dwa leżą po słowackiej, a jeden po polskiej stronie gór i właśnie on jest najwyższym polskim szczytem.
Oznaczenia turystycznych szlaków pieszych
Niezwykle ważną rzeczą podczas czytania znaków jest znaczenie kolorów odrębne dla poszczególnych tras. Bardzo często można spotkać się z twierdzeniem, że kolory odpowiadają stopniom trudności danej trasy, co jest błędem.
Szlak czerwony oznacza ważny szlak grzbietowy.
Szlak niebieski – dalekobieżny szlak, który łączy wyjście szlaku z ośrodkami turystycznymi.
Szlak zielony – szlak prowadzący do miejsc ciekawych turystycznie.
Szlak żółty – szlak łączący inne szlaki (oznakowane innymi kolorami).
Szlak czarny – szlak występuje tylko w Polsce.
Najbardziej popularne szlaki Tatr
Szlak z Palenicy Białczańskiej do Morskiego Oka [Czas przejścia 2:30 godz. ] [Odległość 8,5 km ]
Trasa do Morskiego Oka (1395 m.n.p.m ) to najsłynniejsza ze wszystkich tras w tej części Tatr. Prawie każdy kto odwiedza Zakopane obiera ją za podstawowy punkt programu. Decydując się na tą wycieczkę musimy przygotować się na jedno – będzie tłoczno, no chyba że przyjedziemy poza sezonem, w dzień powszedni i do tego rozpoczniemy wycieczkę wcześnie rano.
Kliknij na zdjęcie i przejdź do mapy
Wycieczkę zaczynamy na parkingu w Palenicy Białczańskiej (990 m.n.p.m ). Po zakupieniu biletu wstępu do Tatrzańskiego Parku Narodowego, zaraz za szlabanem znajduje się plac postojowy, gdzie można skorzystać z przejazdu zaprzęgiem konnym, do przystanku Włosienica (do Morskiego Oka z Włosienicy jest jeszcze ok. 2 km 30 min.). Natomiast dla piechurów drogą asfaltową (Oswalda Balzera), idziemy w kierunku Wodogrzmotów Mickiewicza (1100 m.n.p.m ). Początek trasy jest średnio widokowy. Po krótkiej wędrówce z parkingu dochodzimy (ok. 30 min.) do drogi, która prowadzi w lewo do schroniska w Roztoce(1031 m.n.p.m ). Zejście do niego, jeśli się zdecydujemy zajmie nam w tą i z powrotem około godzinę . Polecam, ciekawa alternatywa i wspaniały odpoczynek, jeśli na trasie do Morskiego Oka będą tłumy. Jeśli jednak nie chcemy odwiedzić schroniska w Roztoce , to dalej czerwonym szlakiem, drogą asfaltową kierujemy się za „armią” ludzi do góry. Po drodze mijamy leśniczówkę TPN „Pod Wantą’ i kilkoma serpentynami lub kamienistym skrótami docieramy na Polanę Włosienica (1315 m.n.p.m .), końcowy przystanek konnych bryczek. Znajduje się tam również pawilon turystyczny, gdzie można się posilić lub odpocząć. Od tego też miejsca zaczynają się ładne widoki. Po około 3o minutach (2 km.) dalszego marszu docieramy do końcowego punktu naszej wędrówki – pod schronisko Morskie Oko (1395 m.n.p.m) .
Morskie Oko (1395 m.n.p.m ) to największe (34,54 ha) jezioro w Tatrach. Należy również do jezior głębokich, jego maksymalna głębokość wynosi 50,8 m. Woda w jeziorze charakteryzuje się dużą przezroczystością – ok 15 m. Nazwę „Morskie Oko” nadali turyści. Górale używali nazwy „Rybi Staw”. Morskie Oko to jedyne naturalnie zarybione jezioro w polskiej części Tatr. Żyją w nim pstrągi potokowe. Schronisko nad Morskim Okiem jest najstarszym spośród obecnie działających schronisk w polskich Tatrach. Postawiono je w latach 1907-1908. „Stare Schronisko, położone poniżej drogi, to dawna wozownia, wybudowana w 1890 roku. Warto również dodać, że Morskie Oko nie jest jedynym stawem w Dolinie Rybiego Potoku. Popularny jest również Czarny Staw pod Rysami, którego kocioł widać znad Morskiego Oka.
Zielony szlak do schroniska w Roztoce Schr. w Dolinie Roztoki Schr. w Dolinie Roztoki Schronisko Morskie Oko Schronisko Morskie Oko Schronisko Morskie Oko Morskie Oko od drugiej strony Widoki na szlaku do Morskiego Oka i schroniska w Dolinie Roztoki
Szlak z Kuźnic na Kasprowy Wierch [Czas przejścia: 3 godziny ] [Odległość: 7 km ]
Szlak prowadzi pod trasą kolejki linowej. Rozpoczyna się w Kuźnicach (1010 m.n.p.m. ), od początku do końca początkowo biegnie wzdłuż nartostrady, po około godzinie mijamy stację pośrednią kolejki na Myślenickich Turniach (1.360 m.n.p.m. ) i dalej wspinamy się brzegiem Doliny Goryczkowej , aż na sam szczyt Kasprowego Wierchu (1.987m.n.p.m. ), pod budynek obserwatorium meteorologicznego.
Kliknij na zdjęcie i przejdź do mapy
Jest to jeden z najłatwiejszych szlaków w polskich Tatrach. Cały czas idziemy po kamiennych stopniach, od czasu do czasu idąc lasem. Trasa nie zawiera jednak jakiś większych trudności, przez co pokonywana może być nawet przez turystów z dziećmi nie koniecznie z wielkim doświadczeniu tatrzańskim. Sama nazwa Kasprowy Wierch pochodzi od leżącej u jego stóp Kasprowej Hali, a ta z kolei według podań ludowych od imienia lub przezwiska jej właściciela – górala Kaspra. Z Kasprowego Wierchu rozchodzą się liczne szlaki turystyczne, m.in. na Czerwone Wierchy, Świnicę, Gąsienicową Halę, oraz do Morskiego Oka. W zimie z Kasprowego Wierchu zjeżdżają tłumy narciarzy różnymi trasami do Zakopanego. Na stokach Kasprowego i w jego otoczeniu odbywają się często zawody narciarskie.
Widoki na szlaku z Kuźnic na Kasprowy Wierch
Szlak z Kasprowego Wierchu na Giewont [Czas przejścia: 3 godziny ] [Odległość: 6 km ]
Idziemy przez Przełęcz pod Kopą Kondracką (1863 m.n.p.m ), następnie mijamy Kondracką Kopę (2005 m.n.p.m ), dalej do Kondrackiej Przełęczy (1725 m.n.p.m ) i szlakiem przez Wyżnia Kondracka Przełęcz (1765 m.n.p.m ), na Giewont (1894 m.n.p.m ).
Kliknij na zdjęcie i przejdź do mapy
Jeden z łatwiejszych szlaków, biegnie wzdłuż granicy polsko-słowackiej. Piękny widokowo i urozmaicony jeśli chodzi o rzeźbę terenu, widoki na długo pozostaną w naszej pamięci. Niestety w sezonie letnim szlak licznie oblegany przez turystów, więc jeśli ktoś ma „alergie” na tłumy to w sezonie urlopowym odradzam.
Giewont jest niewątpliwie najpopularniejszą górą Polski. Wielu turystów i sławnych dziś alpinistów od niego rozpoczynało poznawanie wyższych partii gór. Najstarsze dokumenty wspominają o istnieniu tej nazwy już w XVI wieku jako kopalni miedzi „Gyewant” w Giewoncie. Nie zostało jednak do tej pory wyjaśnione ostatecznie pochodzenie nazwy góry. Prawdopodobnie nazwa góry wywodzi się z języka niemieckiego, od słowa Wand (ściana, skała). Jednak według wybitnego taternika Mariusza Zaruskiego (1867-1941) podobnie jak wiele innych nazw tatrzańskich, nazwa góry pochodzi od nazwiska góralskiego – żyje do tej pory ród Giewontów. Szczyt złożony jest z trzech części: Wielkiego Giewontu (1894 m ), Małego Giewontu (1728 m) i Długiego Giewontu (1867 m ). Na wierzchołku Wielkiego Giewontu znajduje się metalowy krzyż, zamontowany został w 1901 roku przez parafian z Zakopanego na pamiątkę 1900 rocznicy urodzin Jezusa Chrystusa. Stanowi charakterystyczny i dobrze rozpoznawalny element. Jest bardzo niebezpieczny w czasie burzy ściąga pioruny. Największy wypadek zdarzył się 19 sierpnia 1937 r., kiedy to podczas pielgrzymki w wyniku uderzenia piorunem zginęły 4 osoby, a 13 zostało porażonych. W czasie zbliżającej się burzy należy bezwzględnie zejść ze szczytu.
Widoki na szlaku z Kasprowego Wierchu na Giewont
Czy wiesz że.. . Najdłuższym szlakiem w Tatrach jest Magistrala Tatrzańska , która ma około 72 km długości, oznaczony jest na kolor czerwony. W całości znajduje się po słowackiej stronie. Optymalny czas przejścia to 3-4 dni. Szlak został wyznaczony w latach 30 XX wieku. Obecnie jest to jeden z najczęściej uczęszczanych i najpopularniejszych szlaków w Tatrach Słowackich.
Szlak z Kuźnic na Giewont [Czas przejścia: 3:40 godziny ] [Odległość: 6 km]
Start w Kuźnicach (1010 m.n.p.m ) idziemy od początku do końca szlakiem. Na początku towarzyszy nam jeszcze zielony szlak który prowadzi na Kasprowy Wierch (opis powyżej ). Na rozwidleniu żegnamy zielony szlak skręcamy w prawo do Klasztoru Albertynek i Pustelni Brata Alberta . Szlak niebieski rozdwaja się przy klasztorze Albertynek i łączy z powrotem w pobliżu Wywierzyska Bystrej.
Kliknij na zdjęcie i przejdź do mapy
Zachodnia nitka przechodzi obok schroniska na Kaltówkach (1198 m.n.p.m .), wschodnia przebiega skrajem Polany na Kaltówkach . Więc którędy nie pójdziemy będzie dobrze. Kolejny przystanek za jakieś 1:30 h schronisko PTTK na Hali Kondratowej (1333 m.n.p.m. ) położone na Polanie Kondratowej, jest to najmniejsze schronisko polskich Tatr. Tu dobrze sobie odpocznijmy, do Giewontu zostało jakieś 2 godziny i chyba najtrudniejszy odcinek tego szlaku. Po drodze będziemy jeszcze mieli Kondracką Przełęcz (1725 m.n.p.m ), Wyżnią Kondracką Przełęcz (1765 m.n.p.m ), dalej na Giewont (1894 m.n.p.m ). Szlak w swojej początkowej fazie jest dość łatwy, ale od Schroniska PTTK na Hali Kondratowej robi się coraz trudniej, do tego należy uważać na wyślizgane kamienie. Według mnie i ludzi z którymi rozmawiałem jest to szlak dosyć trudny (w pewnych etapach), ale najbardziej popularny i chyba lepiej wejść od Doliny Strążyńskiej, a już na pewno od Kasprowego Wierchu. No i oczywiście jeszcze jedna bardzo ważna sprawa – armia ludzi już przy samym wejściu na szczyt (w sezonie), więc jeśli już ktoś musi wejść na samą górę, to niech wybierze inny termin omijając sezon wakacyjny.
Kuźnice dawna dzielnica Zakopanego, położona jest w dolnej partii Doliny Bystrej na wysokości ok. 1010 m n.p.m. Znajduje się tu główne skrzyżowanie szlaków turystycznych. Kuźnice stanowią jeden z najpopularniejszych punktów wyjścia dla wycieczek w wyższe partie Tatr Zachodnich i Wysokich. Jest tu również usytuowana dolna stacja kolejki linowej na Kasprowy Wierch i to dzięki niej Kuźnice stały się popularne. Z centrum Zakopanego kursują co kilka minut busy, koszt to około 5 zł, jeśli ktoś lubi chodzić odległość 4 km, polecam z powrotem przyjemny spacerek.
Widoki na szlaku z Kuźnic na Giewont
Przez Dolinę Białego na Sarnią Skałę [Czas przejścia: 1:40 godziny ] [Odległość: 3,4 km ]
Jeden z najpopularniejszych reglowych szczytów w Tatrach Sarnia Skała (1377 m.n.p.m. ). Ciekawa spokojna, widokowa i niedługa trasa, cel popołudniowy wycieczek. Polecam na początek po przyjeździe do Zakopanego. Start najlepiej zacząć od Wielkiej Krokwi , dalej Drogą pod Reglami dochodzimy do Doliną Białego (920 m.n.p.m .) wzdłuż Białego Potoku. Trasa prowadzi nas przez las, gdzieniegdzie widzimy piękne formacje skalne. Dalej dochodzimy do Doliny Białego – górne piętro (1092 m.n.p.m. ), gdzie wchodzimy na kierując się na Czerwoną Przełęcz (1301 m.n.p.m. ). Z tego miejsca do Sarniej Skały zostało nam jakieś 15 minut ostro pod górkę. Trasa jak już wcześniej wspomniałem jest widokowa i na pewno spotkamy na niej mniej ludzi niż na szlakach na Giewont czy Kasprowy.
Kliknij na zdjęcie i przejdź do mapy
Ze szczytu rozciąga się piękny widok na Giewont z jednej strony, a z drugiej na Zakopane. Jeśli nie chcemy wracać tą samą trasą, można z Sarniej Skały iść dalej w kierunku Polany Strążyńskiej (1040 m.n.p.m. ) na której stoi bacówka gdzie mieści się bufet Parzenica. W dolnej części polany znajduje się niewielka skała nazywana Sfinksem. Polana stanowi dobre miejsce na odpoczynek, dla tych którzy idą na Giewont, czy do Kużnic ścieżką pod Reglami (jak w naszym przypadku). Z polany, przy ładnej pogodzie, rozciąga się piękny widok na północne zbocze Giewontu. My idziemy dalej Doliną Strążyńską do wylotu Doliny Strążyńskiej i dalej Drogą pod Reglami skręcamy w prawo w kierunku centrum Zakopanego dochodzimy do Wielkiej Krokwi. Powrót licząc od Sarniej Skały do wylotu Doliny Strążyńskiej zajmie na około 1:20 h.
Nazwa Sarniej Skały pochodzi od kształtu jej skał przypominającego sarnę. Kiedyś nazywana była również Świniczką, czy też Małą Świnicą. Na Sarniej Skale stwierdzono występowanie wielu gatunków roślin rzadkich w Polsce, na jej zbocza porastają najpiękniejsze w całych Tatrach lasy bukowo-jodłowo-świerkowe, tworzące zespół buczyny karpackiej. Bogato występuje jawor, w górnej części dość liczna jest limba. Dla zachowania przyrodniczych wartości doliny zrealizowano projekt z 1932 roku i w 1954 roku uznano ją za ścisły rezerwat, nazwany imieniem Stanisława Sokołowskiego (1865-1942), znakomitego taternika i badacza lasów tatrzańskich.
Czy wiesz że… Największe jezioro w Tatrach to Morskie Oko (34,9 ha ), a najgłębsze to Wielki Staw w Dolinie Pięciu Stawów (79,3 m ). Natomiast najwyżej położony staw w polskiej części Tatr to Zadni Mnichowy Stawek (2070 m ), przez 10 miesięcy pokryty lodem. Największy wodospad to Wielka Siklawa (ok. 65-70 m ) spada z progu ściany stawiarskiej oddzielającej doliny – Pięciu Stawów Polskich i Roztoki, najpiękniej wygląda w słoneczne dni, po obfitych opadach deszczu.
Widoki na szlaku z Doliny Białego na Sarnią Skałę
Na Gubałówkę (1123 m.n.p.m.) i Butorowy Wierch (1160 m.n.p.m.) [Czas przejścia: 1:40 godziny ] [Odległość: 3,8 km ]
Trasę zaczynamy w samym sercu Zakopanego na Krupówkach przy targowisku. Dolna stacja kolejki na Gubałówkę od Krupówek znajduje się około 300 metrów. Przechodzimy przez targ, w kierunku ulicy Powstańców Śląskich, do dolnej stacji. Tutaj mamy do wyboru, wjazd kolejką 3 min 30 sec. i jesteśmy u góry, lub idziemy , który prowadzi nas z lewej strony kolejki (1.6 km czas około 1 godzina ).
Kliknij na zdjęcie i przejdź do mapy
Początek jest dość łatwy, natomiast końcówka około 1 km stroma i trochę męcząca. W nagrodę u góry mamy jeden z najładniejszych widoków na Tatry, przede wszystkim ich polską część, na czele z Giewontem, a po drugiej stronie widać Podhale z wałem Gorców i Orawę, za którą wznosi się Babia Góra. Dalej idziemy szczytem pasma gubałowskiego, mijamy sklepiki z pamiątkami, kramy z chińszczyzną, bary, knajpki. Dalej asfaltową drogą tzw. „Szlakiem Papieskim” w kierunku zachodnim. Dookoła mijamy po drodze dużo ciekawych atrakcji; kolejka grawitacyjna, ściana wspinaczkowa, quady itp. Warto również zobaczyć drewnianą kaplicę Matki Boskiej Pod Wezwaniem Nieustającej Pomocy . Kawałek dalej mijamy górną stację kolejki linowej Szymoszkową. Do Butorowego Wierchu z tego miejsca zostało nam jeszcze około 1 km (15 min .). Na miejscu, do Zakopanego możemy zjechać kolejką krzesełkową, lub zejść około 3 km. Na dole w Szymoszkowej do centrum mamy już tylko 1 km, możemy iść dość ruchliwą drogą Powstańców Śląskich, lub przejść na drugą stronę dojść do ulicy Kościeliska i z niej do centrum.
Kolej linowo-terenowa „Gubałówka” została zbudowana w 1938 roku w ciągu 5 miesięcy w ramach przygotowań do Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym FIS. Stan dzisiejszy kolej uzyskała dzięki modernizacji w roku 2001. Wagony zabierają jednorazowo 120 pasażerów, poruszają się po szynach jednym torem z mijanką po środku. Długość jazdy wynosi 1338 metrów, a czas jazdy 3 min 30 sek. Przejażdżka kolejką na Gubałówkę jest jedną z głównych atrakcji Zakopanego.
Widoki w drodze na Gubałówkę