Mała Słowacja pod względem ilości zabytków architektonicznych wyprzedza wiele innych większych krajów. Do najbardziej interesujących należą zamki i pałace. W przeszłości miejsca strategiczne państwa strzegło prawie 200 zamków i zameczków. Niestety większość średniowiecznych zamków, zresztą tak ja w Polsce nie przetrwała do dziś i już tylko i ich ruiny świadczą o ich przeszłości.
Popularne w tej chwili...
Ciekawostka: Na zamku urodził się ostatni król węgierski przed Habsburgami Jan Zapolya. Był on też ostatnim właścicielem zamku z tego rodu i dlatego, gdy przegrał walkę o tron węgierski, zamek został w marcu 1528 roku skonfiskowany przez Habsburgów.
Historia Zamku
Andrzej II i Bela III postanawiają odbudować zamek. Około roku 1280 zamek stał się siedzibą królowej Elżbiety Kumańskiej matki Władysława IV. W 1301 roku po śmierci króla Andrzeja III ostatniego z dynastii Arpadów, następuje walka o tron węgierski, która nie omija zamku spiskiego. Podczas prób jego zdobycia częściowo uszkodzone zostają mury obronne. Krótko potem żupani wierni nowemu królowi – Karolowi Robertowi przystępują do rozbudowy zamku, w tym czasie powstaje drugie podzamcze (dziś nazywane średnim dziedzińcem), mury obronne zostają poszerzone a zabudowania zamkowe przebudowane w stylu gotyckim. W taki oto sposób zamek zyskiwał powoli obecny wygląd i rozmiary.Imrichowi i Stefanowi Zapolyom . Interesujący jest fakt, iż mimo tego że Zapolyowie byli właścicielami ponad 70 zamków, uważali Zamek Spiski za swój podstawowy zamek i na nim się osiedleni. Imrich uzyskał dziedziczny tytuł spiskiego żupana, który stawiał zawsze na pierwszym miejscu, przed innymi, niekiedy o wiele wyższymi godnościami. Nowi właściciele przystąpili do szeroko zakrojonych prac remontowych, w czasie których powstać miała wygodna siedziba magnacka, otoczona nowoczesnymi fortyfikacjami. Przebudowany został stary romański pałac i pałacowy kompleks w zachodniej części górnego dziedzińca, a także umocnienia średniego dziedzińca, które wyposażono w wiele nowych stanowisk armatnich. Wszystkie zamkowe mury zostały naprawione i zaopatrzone w strzelnice. Prace modernizacyjne trwały aż do początków XVI wieku. Thurzonów, którzy współfinansowali kampanię wojenną Habsburga i za to zostali obdarowani majątkiem Zapolyów. Jan Zapolya po przegranej uciekł do Polski. Turzonowie przystosowali zamek do swoich potrzeb i nadali wielu jego budynkom renesansowy charakter. Rodzina Thurzo sprawowała urząd żupana na zamku spiskim przez ponad sto lat. Gdy w roku 1636 wymarli w linii męskiej, Zamek Spiski znów zmienił właściciela, zyskali go Csakyowie , którzy byli jego właścicielami aż do roku 1945. Co prawda, mieszkali w nim jedynie do końca XVII wieku, ponieważ już od początku XVIII wieku Csakyowie budowali wygodne kasztele w Hodkowcach, a później także w Bijaczowcach, Kluknawie i w innych miejscach i tam się osiedlali. Do budowy kaszteli zużywali wiele elementów budowlanych z zamku. Na zamku pozostała jedynie jednostka wojskowa, która po pożarze w roku 1780 opuściła go. Wielki pożar który wybuchł na zamku uszkodził go w bardzo dużym stopniu. Rodzina Csaky nie była już zainteresowana jego odbudową, skutkiem czego popadał on stopniowo w coraz większą ruinę. W 1970 roku rozpoczęto wymagającą pod względem technicznym konserwację fortyfikacji i pałaców zagrożonych niestabilnością podłoża skalnego. W ostatnich latach po dokładnych badaniach naukowych dokonano napraw i konserwacji a niektóre fragmenty zamku zrekonstruowano. W 1983 roku udostępniono zwiedzającym dolny dziedziniec a w późniejszych latach stopniowo kolejne części zamku. Sam zamek ma wspaniałe położenie oraz piękną architekturę i warto go odwiedzić. Po okolicy Zamku Spiskiego prowadzi spacerowa ścieżka dydaktyczna Siwa Brada – Drewenik . Na ośmiu przystankach można zapoznać się z historią okolicy, jak również z ciekawostkami przyrodniczymi. Na spokojne zwiedzanie zamku i okolicy zarezerwować trzeba sobie cały dzień.
Ciekawostka: Na zamku wybudowane były wielkie cysterny, które służyły do łapania wody deszczowej. Wybudowano je ze względu na brak możliwości wykopania studni.
Widok z drogi Dolny dziedziniec Widok na dolny dziedziniec Dolny dziedziniec Warsztat garncarski Ruiny górnego zamku Pałac romański Kuchnia zamkowa Ekspozycja muzealna Zamkowa kaplica św. Elżbiety Wystawa – izba tortur Pomieszczenia mieszkalne Zbrojownia Brama prowadząca na górny zamek
Ruiny zamku Spiskiego – Słowacja z lotu ptaka
VIDEO
Ruiny Zamku Spiskiego – Słowacja z lotu ptaka
Plan zamku
Plan zamku – kliknij na zdjęcie aby powiększyć 1 – Brama wejściowa 2 – Kasa – sprzedaż biletów 3 – Informacja 4 – Kiosk z pamiątkami 5 – Bar 6 – Toalety 7 – Wejście na dolny dziedziniec 8 – Kioski 9 – Chodnik do Górnego Zamku 10 – Warsztat garncarski 11 – Kuchnia Zamkowa 12 – Kaplica św. Elżbiety 13 – Wystawy 14 – Izba tortur – ekspozycja bez łaski i współczucia 15 – Ekspozycja muzealna – militaria, zbrojownia, sypialnia 16 – Pałace Zapolskich 17 – Pałace Csakych 18 – Pałac Romański 19 – Wieża
Spisz region historyczny – Kraina Wielu Kultur
Co to jest ten Spisz ?
Zamek Spiski – Słowacka część Spisza
Obecnie Spisz jest podzielony granicą państwową na części należące do Polski i Słowacji. Znajduje się na terenie Karpat Zachodnich. Powierzchnia całego Spisza wynosi ok. 3,7 tys. km2, części słowackiej – ok. 3,5 tys. km2, części polskiej tylko 195,5 km2. Polski Spisz, a ściśle mówiąc część Zamagurza Spiskiego położony jest w południowej części Małopolski. Od wschodu otaczają go Pieniny, od północy Niżne Podhale z Gorcami, od zachodu Skalne Podhale z Kotliną nowotarską, od południa historyczne Zamagurze Spiskie przecina granica państwowa. Polski Spisz obejmuje swym zasięgiem 14 miejscowości spiskich. Są to: Falsztyn, Frydman, Kacwin, Łapszanka, Łapsze Niżne, Łapsze Wyżne, Niedzica, Trybsz, Czarna Góra, Rzepiska, Jurgów (gmina Bukowina Tatrzańska); Dursztyn, Krempachy, Nowa Biała (gmina Nowy Targ).
Zamek w Nidzicy – Polska część Spisza
Z początkiem XIV wieku Zamagurze wchodziło w skład feudalnego tzw. klucza dunajeckiego, nadanego przez króla węgierskiego rodowi Berzeviczych, którzy około 1330 roku zbudowali najbardziej dziś znaną budowlę polskiego Spisza, tj. niedzicki zamek. W 1412 roku król Władysław Jagiełło pożyczył królowi Węgier Zygmuntowi Luksemburczykowi 37 tysięcy kop groszy praskich, za co przejął w zastaw 13 miast spiskich. Utworzono w nich starostwo spiskie, które pozostawało pod polską administracją do 1769 roku, czyli przez ponad 350 lat. Strona polska uważała te tereny za przynależne do Rzeczpospolitej, strona węgierska za odwiecznie węgierskie. W 1490 roku sąd rozjemczy we Wrocławiu, uznał sprawę za przedawnioną, przyznając tym samym sporny teren Polsce.
Spiskie kalendarium – ważniejsze daty
ok. 830 – Powstaje państwo Wielkomorawskie, obejmujące swym zasięgiem m.in. Spisz.ok. 910 – Upadek Państwa Wielkomorawskiego, głównie pod naporem węgierskim.972 – 997 – Panowanie Gejzy – założyciela państwa węgierskiego, powstaje pierwsze węgierskiego arcybiskupstwa w Ostrzyhomiu.1003 – Władca polski Bolesław Chrobry zajmuje Słowację, najprawdopodobniej włada też Spiszem.1031 – Słowacja przechodzi we władanie Stefana Węgierskiego, prawdopodobnie z większością Spisza.1141 – 1161 – Panowanie Gejzy II – pierwsza akcja kolonizacji na Spiszu z udziałem osadników z Europy Zachodniej, głównie Niemiec.1235 – 1270 – Panowanie Beli IV. 1241 – Najazd tatarski pod wodzą Batu – Chana. 1245 – 1273 – Budowa kościoła św. Marcina w Spiskiej Kapitule.1249 – Pierwsza wzmianka źródłowa o Lewoczy.1307 – 1342 Panowanie Karola Roberta Andegaweńskiego, od 1319 r. żonatego z córką Władysława Łokietka Elżbietą.1320 – Kokosz Berzewiczy sprzedaje swoje dobra nad Dunajcem swojemu bratu Janowi oraz bratankowi Michałowi – m. in. Niedzicę, Kacwin i Frankową.1320 – 1325 – Jan Berzewiczy przystępuje do budowy zamku Dunajec w Niedzicy, być może już rozpoczętej przez Kokoszą.1342 – 1382 – Panowanie Ludwika Andegaweńskiego, zwanego na Węgrzech Wielkim.1387 – 1437 – Zygmunt Luksemburski zostaje królem Węgier.8 XI 1412 – Traktat o udzieleniu przez króla polskiego królowi Węgier pożyczki w wysokości 37 000 kóp groszy praskich pod zastaw miast spiskich, były to m. in. Poprad, Spiska Sobota i Spiskie Podegrodzie.1439 – Szlachta węgierska wybiera na tron syna polskiego króla Jagiełły Władysława Jagiellończyka.10 XI 1444 – Śmierć króla Władysława w bitwie z Turkami pod Warną.1470 – Klucz niedzicki przechodzi w ręce rodu Zapolya.1471 – 1474 – Wojna Jagiellonów z Maciejem Korwinem o tron węgierski, Korwin utrzymuje się na tronie.1490 – 1516 – Panowanie Władysława Jagiellończyka.1494 – Zjazd braci Jagiellonów w Lewoczy – Władysława, króla Węgier, Jana Olbrachta, króla Polski, Zygmunta i kardynała Fryderyka.1507 – 1517 – W pracowni mistrza Pawła w Lewoczy powstaje ołtarz św. Jakuba – najwyższy gotycki ołtarz na świecie.1619 – 1637 – Panowanie Ferdynanda II Habsburga.1769 – Wojska austriackie zajmują polskie starostwa: spiskie, czorsztyńskie i nowotarskie pod pozorem ustanowienia kordonu sanitarnego przed zarazą.1772 – Pierwszy rozbiór Polski – zastaw spiski wraca do korony węgierskiej.1776 – Ustanowienie biskupstwa spiskiego z siedzibą w Spiskiej Kapitule.1914 – 1918 – I wojna światowa.XI 1918 – VII 1920 – Konflikt polsko-czechosłowacki Śląsk Zaolziański, Ziemię Czadecką, o Spisz i Orawę 1918.6 I 1919 – Powstaje w Zakopanem Narodowy Komitet Obrony Spiszą.28 VII 1920 – Konferencja Ambasadorów podejmuje decyzję o podziale Zamagurza Spiskiego – Polsce przypada 14 wsi, pozostających do dziś w jej granicach.14 III 1939 – Ogłoszenie niepodległości Słowacji, na czele państwa staje ks. Józef Tiso, który zwraca się z prośbą o opiekę do III Rzeszy.21 XI 1939 – Niemcy za zgodą A. Hitlera przekazują formalnie Słowacji wsie na Spiszu pozostające w granicach Polski od 1920 r.1945 – Reaktywacja Czechosłowacji przywrócenie granic 1938 r.1 I 1993 – Słowacja staje się samodzielnym państwem.2-3 VII 1995 – Jan Paweł II przybywa z wizytą apostolską na Spisz – odwiedza Spiską Kapitułę, Lewoczę i Poprad.V 2004 – Polska i Słowacja stają się członkami Unii Europejskiej na mocy wcześniej podpisanego tzw. Traktatu akcesyjnego.
Źródło: Broszura Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
Strona internetowa : www.spisskemuzeum.comGodziny otwarcia zamknięte od grudnia do marca, otwarte jest od maja do września codziennie od 09:00 do 18:00 (kwiecień, październik 09:00 do 16:00 listopada 10:00 do 15:00)Bilet wstępu na cały zamek 6,00 € dla Dorosłych, 4.00 € dla uczniów (19-26 lat) i seniorów, 3,00 € dla Dzieci w wieku 6-18 lat, 14,00 € rodzina (max. . 4 osoby, np 2 osoby dorosłe + 2 dzieci). Bilet na dziedziniec dolny 3,00 € dorośli, 2,00 € dzieci, studenci, emeryci.Parking znajduje się u podnóża zamku, jest bezpłatny dojście do zamku dróżką to jakieś 10-15 minut. Można również zaparkować w Spiskim Podgrodziu koszt za cały dzień 3 €. Czas dojścia z tego parkingu to około 1 godziny spokojnym tempem, nagroda to ładne widoki po drodze.
