Zamek „Dunajec” w Niedzicy jest jedną z najcenniejszych i najpiękniejszych średniowiecznych warowni obronnych w Polsce. Nazwa wywodziła się od rzeki Dunajec, która stanowiła naturalną granicę pomiędzy królestwem węgierskim i polskim. Wybudowany został jako niewielki zamek rycerski dla węgierskiego księcia Kokosza Berzeviczyc. Znajduje się na stromej skale, na prawym brzegu Zbiornika Czorsztyńskiego we wsi Niedzica-Zamek, na obszarze Polskiego Spisza (zobacz opis Spisza
Napis łaciński wykuty w marmurze nad bramą wjazdową upamiętniająca rozbudowę i odnowienie zamku na początku XVII w. przez jego ówczesnego właściciela Jerzego Horvatha.
Do dziś dobrze widoczny jest podział zamku na górny , który składa się z wieży, z kaplicy, części mieszkalnej i małego dziedzińca ze studnią. Średni z zabudową mieszkalną oraz dolny. Budowla ma trzy baszty, narożną, kapliczną i bramną. Wnętrze zamku górnego i średniego adoptowano na cele muzealne z zachowaniem historycznego układu i charakteru obiektu. Muzeum powstało w 1963 roku. Zbiory zgromadzone są pod kątem urządzania wnętrz zamkowych, z zamysłem pokazania prawdopodobnego, dawnego wyglądu wnętrz zamkowych. Zobaczyć możemy między innymi: więzienie z izbą tortur (pomieszczenie pierwotnie służyło jako magazyny ), izba żupana spiskiego, sypialnia żupana (w obu tych salach w uproszczeniu pokazany jest prawdopodobny wygląd z XVIII wieku komnat mieszkalnych zamku ), izba straży (są w niej zgromadzone m.in. broń i fragmenty zbroi ), komnaty ostatnich właścicieli zamku – rodziny Salamonów (urządzone są meblami, obrazami i rzemiosłem artystycznym pochodzącym z XVI-XIX wieku. Na szczególną uwagę w tych komnatach zasługują: skrzynia rzeźbiona ze sceną walki Samsona z lwem pochodząca z I połowy XVII wieku oraz neogotyckie krzesła z zapieckami haftowanymi herbami rodziny Csaky z drugiej połowy XIX wieku – są to jedne z tych nielicznych sprzętów, jakie zachowały się z pierwotnego wyposażenia zamku ). W salach historycznych zgromadzone zostały obiekty pochodzące z prowadzonych na zamku prac archeologicznych oraz stare fotografie. Dla zwiedzających udostępniono także tarasy widokowe na zamku średnim i górnym. Widać z nich prawie całe jezioro Czorsztyńskie, z ruinami zamku w Czorsztynie na przeciwległym brzegu, oraz strome i skaliste zbocza Pienin.zamek Dunajec , znajdująca się w pobliżu zamku, a dokładnie przy parkingu zamkowym Wozownia , którą możemy zwiedzić w cenie biletu zamkowego. Powstała ona w 2006 roku w pomieszczeniach dawnego składu opału, w niej zobaczyć możemy zabytkowe pojazdy konne. Po drugiej stronie drogi dojazdowej do zamku (około 150 m) znajduje się Spichlerz , to kolejne miejsce warte odwiedzenia (tutaj już musimy kupić dodatkowy bilet). Wybudowany był w obrębie gospodarczej zabudowy folwarku zamkowego. Obecnie mieści się w nim stała wystawa Sztuki Ludowej Spisza.
Popularne w tej chwili...
Ciekawostka: Zamek był plenerem wielu filmów m.in. „Zemsta” na podstawie komedii Aleksandra Fredry. Film wojenny z 1967 r. „Zwariowana noc”. Film „Mazepa” z 1975 r. historia tragicznej miłości do dziewczyny. Zamek był również miejscem realizacji zdjęć m.in. do seriali telewizyjnych „Janosik” oraz „Wakacje z duchami”.
Historia zamku
Źródło: Opracowanie na podstawie Przewodnika Ilustrowanego „Zamek Dunajec w Niedzicy” Stowarzyszenia Historyków Sztuk i.
Kalendarium – ważniejsze daty
Około 1325 roku budowa zamku górnego przez ród Berzeviczych, być może na miejscu istniejącego tu wcześniej drewniano-ziemnego grodu.
1412 – Na zamku niedzickim ma miejsce wypłata 37 tysięcy kóp srebrnych groszy praskich Cesarzowi Zygmuntowi Luksemburskiemu przez Władysława Jagiełłę – Polska otrzymuje część Spisza z 16 miastami.1470 – Niedzica w rękach Żupana spiskiego Emeryka Zapolyi, który do zamku górnego dobudowuje zamek dolny z bramą wjazdową w obecnej baszcie kaplicznej.1507 – Jadwiga Zapoloya zastawia zamek za 2000 guldenów Andrzejowi Horvathowi.1528 – Król węgierski Jan Zapolya nadaje zamek Hieronimowi Łaskiemu. Zamek zajęty przez zwolenników Ferdynanda Habsburga zostaje zdobyty dla Łaskiego przez Piotra Kostkę z Orawy.1538 – Hieronim Łaski zastawia Niedzicę Janowi Horvathowi za 4000 Guldenów.1589 – Wojciech Łaski sprzedaje zamek Jerzemu Horvathowi z Palocsy, który wznosi zamek średni i przebudowuje zamek dolny.1601 – Koniec renesansowej rozbudowy – data na tablicy nad bramą wjazdową.1636 – Przebudowa zamku górnego.1670-1776 – Zamek w posiadaniu rodu Joanellich.1683 – Podczas powstania Kuruców zamek zdobywają Emeryk Thokoly i rozbójnicy Salantysyego.1684 – Zamek opanowują wojska cesarskie.1817-1823 – Odnowa zamku przez Andrzeja Horvatha.1857 – Małlżeństwo Kornelli Horvath z Alapi Salamonem – Niedzica własnością rodu Salamonów do 1945 roku.1920 – Część Zamagurza spiskiego z Niedzicą wchodzi w skład Państwa Polskiego.1943 – Salamonowie opuszczają Niedzicę.1945 – W wyniku reformy rolnej zamek staje się własnością Skarbu Państwa.1949 – Przejęcie zamku przez Stowarzyszenie Historyków Sztuki – rozpoczęcie prac konserwatorskich.
Czy wiesz że… Z zamkiem w Niedzicy związana jest legenda o ukrytym inkaskim złocie?. W XVIII w. Sebastian Berzeviczy poślubił w Peru Indiankę pochodzącą z królewskiego rodu. Z powodu prześladowań para wróciła do Europy i schroniła się w Niedzicy. W 1946 r. do zamku przybył potomek Berzeviczego, Andrzej Benesz, który w rodzinnych zapiskach natknął się na informację o ukrytej pod schodami skrytce. Znaleziono w niej ołowianą tubę zawierającą kipu , czyli sznurkowe notatki Inków, oraz złote blaszki.
Zamek w Niedzicy – w tle Czorsztyn Droga do zamku Dziedziniec zamku dolnego Komnata Salomonów Komnata Salomonów – krzesła z herbem rodu Caskych Komnata Salomonów – portret ostatniej właścicielki Hrabiny Ilony Bethlan Salamon Izba Żupana spiskiego Sypialnia Żupana Zamkowa izba tortur Kaplica i zdjęcie z VI pielgrzymki Jana Pawła II Taras zamku górnego Wejście do części zamku z dawnymi izbami pańskimi Izba straży Brama i sień zamku górnego Brama wjazdowa do zamku – tablica z łacińską inskrypcją z 1601 r. Sień zamku średniego z chorągwiami dawnych właścicieli Krzesło neobarokowe z Półwyspu Iberyjskiego. Wystawa mebli gromadzona w latach 60-tych XX w. Kazamaty w piwnicach „murowańca” zamku górnego Ganek skrzydła zachodniego Wychodek Sala historyczna – szable węgierskie paradne z XVIII-XIX w.
Wozownia
Ciekawostka: W zamku aż do 1931 roku istniały tzw. stosunki żelarskie, czyli forma odpracowania przez chłopów kosztów czynszu za pomocą pracy, zamiast pieniędzy. Tym samym była to ostatnia enklawa pańszczyzny w Polsce.
Spichlerz – ekspozycja sztuki ludowej Spisza
Strona www : www.zamek-w-niedzicy.plParking dla samochodów znajduje się przy zamku jest płatny niestrzeżony.Zwiedzanie Zamku i Wozowni trwa około 2 godziny. Zwiedzanie Spichlerza 30 minut.Można robić zdjęcia – nie ma zakazu.
Zamek posiada bazę noclegową . Ofertę noclegów w zamku najlepiej sprawdzić bezpośrednio na stronie www. Jeśli chcemy zwiedzić dodatkowo ruiny Zamku Królewskiego w Czorsztynie www.jezioroczorsztynskie.com]
