Bielsko-Biała miasto Bolka i Lolka

W skrócie - Spis treści, Informacje Pokaż

Bielsko-Biała miasto nazywane Małym Wiedniem

Bielsko-Biała położone jest nad rzeką Biała, na granicy Beskidu Śląskiego, Małego i Pogórza Śląskiego oraz na pograniczu polsko-czesko-słowackim. Jest ważnym ośrodkiem kulturalnym, turystycznym i przemysłowym Polski. Formalnie miasto powstało w 1951 roku z połączenia dwóch miast leżących po przeciwnych stronach w/w rzeki – śląskiego – Bielska i małopolskiej – Białej. Przez wieki rzeka ta stanowiła granicę między księstwem cieszyńskim i oświęcimskim, następnie między Rzeczpospolitą a monarchią Habsburgów, później między Galicją a Śląskiem austriackim, zaś po odzyskaniu niepodległości – między woj. krakowskim a śląskim, później katowickim.
Bielsko istniało już w XIII wieku, a jego mieszkańcy zajmowali się handlem, sukiennictwem i ceramiką. Z kolei Biała powstała w 1560 roku i słynęła z tkactwa, gdzie jej tradycje sięgają XIV wieku.
Dziś miasto Bielsko -Biała wciąż prężnie się rozwija. Otoczone panoramą Beskidów przyciąga licznie turystów. Wiele beskidzkich szlaków bierze swój początek w samym mieście, a w jego granicach znajduje się kilka znanych szczytów. Dodatkowo zachwyca swą architekturą, zabytkowych kościołów i kamienic, kiedyś było nawet nazywane „Małym Wiedniem”. To tutaj znajduje się wytwórnia filmów rysunkowych gdzie „urodził się” Reksio oraz Bolek i Lolek, stąd pochodzi również wielu sławnych ludzi m.in. Jerzy Stuhr, Bohdan Smoleń, Urszula Dudziak, Zbigniew Preisner i inni. Wielkim powodzeniem cieszą się tu liczne festiwale i koncerty światowych gwiazd muzyki. Wszystko to sprawia że miasto zwane stolicą Podbeskidzia cieszy się od lat niesłabnącym zainteresowaniem odwiedzających.

Ciekawostka: W Bielsku tramwaje elektryczne pojawiły się wcześniej niż w Krakowie, Warszawie, a nawet Wiedniu. Pierwszą linię tramwaju elektrycznego w Bielsku-Białej uruchomiono 11 grudnia 1895 roku Liczyła około 5 km długości. Z czasem ruch tramwajowy stracił popularność na korzyść rozwijającego się transportu autobusowego. Ostatecznie we wrześniu 1970 roku podjęto decyzję o likwidacji tramwajów.

Kamienica z 1889 r. wybudowana dla Kasy Oszczędności

Zamek Sułkowskich

Teatr

Gmach poczty z prawej, z lewej Teatr

Gmach poczty

Tunel kolejowy 1876-1878 wybudowany przez Kolej Północną Cesarza Ferdynanda

Uliczki prowadzące od starówki

Bielska starówka – rynek

Budynek Urzędu Miejskiego

Browar Miejski

Ratusz – budynek z lat 1895 – 1897

Św. Jan Nepomucen XIX w.

Katedra św. Mikołaja

Zobacz film promocyjny o Bielsku Białej

Wybrane daty z historii Bielska-Białej

Bielsko

Herb miasta Bielska na budynku dawnej strażnicy z 1884 roku przy ul. Sobieskiego. Obecnie w budynku znajduje się siedziba PCK.

XII wiek – Założenie grodziska w Starym Bielsku (zniszczonego w końcu XIV wieku)
1312 – Pierwszy dokument potwierdzający istnienie miasta Bielska. Mieszko I książę cieszyński nadaje mieszczanom duży las.
1316 – Bielsko wchodzi w skład księstwa cieszyńskiego
1327 – Lokacja na prawie magdeburskim. Księstwa Cieszyńskie i Oświęcimskie dostają się pod panowanie czeskie. Rzeka Biała staje się granicą państwa.
1457 – Księstwo Oświęcimskie wraca do Polski.
1526 – Śląsk pod panowaniem Habsburgów, rzeka Biała granicą polsko-austriacką
1572 – Bielsko z okolicą wydzielone z Księstwa Cieszyńskiego jako odrębne tzw. państwo stanowe
1618 – 1648 – Wojna trzydziestoletnia, zwycięska dla katolickich Habsburgów
1659 – Bielsko strawił pożar, zniszczeniu uległy prawie wszystkie budynki łącznie z kościołem i ratuszem
1742 – Zabór Śląska przez Prusy – państwo bielskie częścią Śląska Austriackiego
1855 – Bielsko zostało włączone do powstającej kolei żelaznej z Wiedniem
1890 – Powstanie Teatru Miejskiego (obecnie Teatr Polski)
1895 – Powstaje linia tramwajowa
1918 – Bielsko powraca do odrodzonego państwa polskiego (województwo śląskie)
1939 – Bielsko połączone z Białą i włączone do III Rzeszy Niemieckiej
1945 – Bielsko w granicach Polski

Biała

1564 – Pierwszy dokument wspominający Białą jako przysiółek Lipnika
1613 – Biała wydzielona z Lipnika jako samodzielna osada wiejska
1723 – Uzyskanie praw miejskich na prośbę starosty Jakuba Rybińskiego od króla Augusta II Mocnego
1766 – Powstanie pierwszej manufaktury, które przyczyniło się do gwałtownego rozwoju miasta
1772 – W wyniku pierwszego rozbioru Polski, Biała zostaje włączona do Austrii (Galicja)
1789 – Biała została wolnym miastem cesarskim z ustanowionym magistratem
1855 – Siedzibą powiatu, ogólny wzrost znaczenia miasta
1918 – Powrót do odrodzonego państwa polskiego (województwo krakowskie)
1939 – Połączenie z Bielskiem i włączenie do III Rzeszy Niemieckiej
1945 – Biała w granicach Polski

Bielsko-Biała

1951 – Połączenie obu miast (Bielsko pozostało w woj. śląskim, Biała w krakowskim)
1963 – Pierwszy Tydzień Kultury Beskidzkiej w Bielsku-Białej
1972 – Budowa Fabryki Samochodów Małolitrażowych
1975 – Utworzenie województwa bielskiego
1995 – Wizyta papieża Jana Pawła II w mieście
1998 – Likwidacja województwa bielskiego
1999 – Utworzenie powiatu bielskiego województwa śląskiego

Czy wiesz że… Bielsko-Biała posiada aż cztery rynki – Rynek na Starówce, plac Bolesława Chrobrego, plac Wojska Polskiego i plac Wolności.

Co warto zobaczyć

Zamek Książąt Piastowskich – ul. Wzgórze 16 zobacz szczegółowy opis
Zwany też zamkiem Sułkowskich należy do najstarszych budynków w mieście obok kościoła pw. św. Stanisława. Wzniesiono go w XIV wieku na polecenie księcia cieszyńskiego Przemysława I Noszka. Budowla miała charakter warowni granicznej, jednak już w XVII wieku stała się rezydencją szlachecką. Obecny zewnętrzny kształt jest efektem przebudowy prowadzonej w latach 1855-1864 przez rodzinę Sułkowskich. Fragmenty średniowiecznej i renesansowej budowli a nawet polichromie pokrywające niegdyś jej ściany można oglądać wtopione w obecne wnętrze. Obecnie w zamku znajduje się muzeum historyczne, w którym można zobaczyć m. in.: piękną klatkę schodową z XIX wieku, ekspozycję militariów i przedmiotów o tematyce myśliwskiej, salon muzyczny. Szeroko reprezentowana jest również sztuka malarska, zarówno polska jak i europejska, nie mogło zabraknąć eksponatów z regionu oraz przybliżających historię zamku i jego właścicieli. W zamku działa również ” Galeria Zamkowa” która prezentuje prace młodych twórców i w której można nabywać dzieła sztuki.

Teatr Polski (dawny Miejski) – ul. 1 Maja 1
W 1888 roku bielszczanie postanowili wybudować teatr. Społeczeństwa Bielska i Białej z końca XIX wieku stanowili głównie Niemcy i Żydzi. Polacy zaledwie kilkanaście procent. Bogate mieszczaństwo chciało dobrze zainwestować swoje pieniądze. Pieniądze szybko zebrano, a rezydujący na zamku książę Aleksander Sułkowski przeznaczył część zamkowego ogrodu pod budowę teatru. Budowę ukończono w 1890 roku jest budowlą typowo wiedeńską. Sam twórca tego przybytku Melpomeny, Emil Ritter von Förster, należał do czołowych architektów II połowy XIX wieku, działających w austriackiej stolicy. Również firma, która w 1905 roku podjęła się przebudowy teatralnych wnętrz, podpisać się może pod wieloma budowlami tego typu w całej Europie Środkowej. Frontową elewację zdobią figury muz – Melpomeny (w mitologii greckiej muza tragedii) i Talii (w mitologii greckiej muza komedii). Nad arkadowym oknem frontowej fasady widnieją dwa uskrzydlone geniusze trzymające herbowy kartusz. Przed budynkiem teatru znajduje się replika zabytkowej fontanny z 1895 roku, podarowanej miastu przez budowniczego bielskich wodociągów.

Pomniki – Reksia oraz Bolka i Lolka
Prawdopodobnie wszyscy Polacy znają Bolka i Lolka oraz Reksia – bohaterów kreskówek, które powstały w bielskim Studiu Filmów Rysunkowych. Rzeźba Reksia znajduje się w centrum miasta, na placu pomiędzy ul. 11 Listopada i S. Stojałowskiego, obok mostu na Białej.
Rzeźba Bolka i Lolka przedstawiająca słynnych bajkowych braci stanęła w 2011 roku również w centrum miasta, na dziedzińcu przy ul. Mostowej, przed budynkiem galerii handlowej Sfera II.

Budynek Komunalnej Kasy Oszczędności – ul. Wzgórze 19
Budowę ukończono w 1889 roku. Jak przystało na miejską instytucję, w centralnym miejscu widnieje herb miasta Bielska a całości patronuje zegar w attyce. Neorenesansowa budowla bo właśnie w takim stylu wznoszono banki, ratusze czy szkoły w tym czasie, odpowiada funkcji związanej z finansami, nawiązując do epoki kupieckiej gospodarności. Wnętrza od strony ulicy mieściły kiedyś ekskluzywne restauracje, najpierw Kawiarnia Europejska po pamiętaną jeszcze „Patrię”. Dziś pomieszczenia gmachu przeznaczone są wyłącznie na cele biurowe. Budynek stoi we wschodniej części Placu Chrobrego wśród bielszczan znany jest powszechnie jako kamienica „Patria”.

Ratusz Miejski – Plac Ratuszowy 1
To jeden z najpiękniejszych zabytków w Bielsku-Białej. Powstał w latach 1895-1897 roku. Ta imponująca neorenesansowa budowla pierwotnie miała służyć jako siedziba Komunalnej Kasy Oszczędności, jednak jej reprezentacyjność sprawiła, że szybko zaczęła pełnić również rolę ratusza dla miasta Białej. Uwagę przyciąga bogata dekoracja ornamentalna fasady – z medalionami i wizerunkami pszczół, symbolizującymi pracowitość mieszczan. Nad wejściem, u szczytu stoi bogini Eirene (usposobienie spokoju) z rogiem obfitości w ręku i małym Plutosem (symbolem bogactwa). Od 1951 roku ratusz jest siedzibą Prezydenta Miasta, Rady Miejskiej oraz niektórych wydziałów Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej. Z okazji stulecia zabytku, w 1996 i 1997 roku władze miasta przeprowadziły generalny remont budowli. Konserwatorzy odnowili piękne wnętrza i bogato zdobioną elewację, przywracając jej historyczne kolory i wygląd. W 1997 roku w prestiżowym konkursie „Modernizacja Roku 1997” został uznany za najlepiej odnowiony zabytek w Polsce.

Kamienica pod żabami – Plac Wojska Polskiego 12
Secesyjna kamienica wystawiona w 1903 roku dla Rudolfa Nahowskiego, właściciela winiarni zajmującej pierwotnie parter budowli. Swój przydomek, kamienica „Pod Żabami” zawdzięcza jedynej w swoim rodzaju bramie wejściowej, zwieńczonej żabim duetem w nadprożu, figury żab ubrane są we fraki, z których jedna gra na mandolinie, druga zaś trzyma w jednej ręce fajkę, a w drugiej kieliszek, opierając się jak na winiarnię przystało o beczkę wina. Ta narożna kamienica z wieżyczką, położona jest na rogu pl. Wojska Polskiego i ul. Targowej, o kolorowej fasadzie przyozdobiona dziwnymi kształtami. Na elewacji od ulicy Targowej wypatrzyć można chrabąszcze, konkurujące z herbowymi kartuszami.

Rynek – Niedaleko zamku Sułkowskich w centralnej części tzw. Wzgórza Miejskiego
Główny plac Starego Miasta położony jest w centralnej części tzw. Wzgórza Miejskiego, na którym rozlokowało się średniowieczne miasto Bielsko. Kształt rynku pozostał niezmieniony od XII wieku. Posiada typowy układ urbanistyczny dla lokowanych na prawie magdeburskim miast śląskich. Na uwagę zasługują zespół barokowo-klasycystycznych kamienic pochodzących z XVII i XVIII wieku. W 1950 roku Rynek został przeobrażony na skwer z kilkoma lampami gazowymi, jakie oświetlały miasto w latach 1864–1970. W 1953 roku do rejestru zabytków wpisano układ urbanistyczny Starego Miasta, a siedem lat później wszystkie kamienice przy Rynku. W centralnej części Rynku znajduje się fontanna z rzeźbą rzymskiego boga mórz Neptuna. W części południowo-zachodniej znajduje się kopia XIX-wiecznego pomnika św. Jana Nepomucena. Oryginał umieszczono w latach 30-tych XX wieku w katedrze św. Mikołaja. Na placu znajdują się również dwie, przykryte szkłem pancernym, ekspozycje archeologiczne: fundamenty XVII-wiecznej wagi miejskiej oraz kamienna studnia z tego samego okresu. Są to relikty dawnej zabudowy Rynku odnalezione w czasie prac archeologicznych w latach 90-tych XX wieku. Na budynku nr. 23 odsłonięto w 2012 roku tablicę upamiętniającą księcia Mieszka I cieszyńskiego, założyciela miasta.

Katedra pw. św. Mikołaja – Plac św. Mikołaja 16
Do placu św. Mikołaja dojdziemy od rynku ulicą Wzgórze. To najważniejszy kościół diecezji bielsko- żywieckiej i jedna z najokazalszych budowli miasta. Wzniesiony został w latach 1443- 1447 z fundacji księcia cieszyńskiego Wacława I w stylu gotyckim na miejscu przypuszczalnie stojącego tu od chwili założenia miasta (koniec XIII w.) kościółka otoczonego cmentarzem. Budowa nowego kościoła pod wezwaniem św. Mikołaja związana była z przeniesieniem parafii ze Starego Bielska do miasta Bielska, a patron świątyni stał się zarazem patronem miasta. W okresie panowania luteranizmu w księstwie cieszyńskim, zmieniony był w 1560-1630 na zbór protestancki, po czym przywrócono go katolikom. Spalony podczas pożaru miasta w 1659 roku został odbudowany. W 1682 roku kościół oraz miasto obrabował oddział powstańczej armii węgierskiej. Kolejny pożar, który miał miejsce w 1750 nastąpił od uderzenia pioruna stopił dzwon, zegar wieżowy i spalił dach, ponownie został odbudowany. W 1780 roku zlikwidowano otaczający go cmentarz. W XIX wieku palił się jeszcze trzykrotnie – w 1808 (wielki pożar miasta Bielska), 1836 i 1860.
Dzisiejszy wygląd katedra zawdzięcza projektantowi Leopoldowi Bauerowi i budowniczym, którzy dokonali przebudowy kościoła w latach 1908-1910, przez rozszerzenie jego korpusu i wzniesienie neoromańskiej fasady od strony zachodniej, zwieńczonej wysoką wieżą (61 m) z kilkoma kondygnacjami widokowych loggi na wzór wież włoskich. Wewnątrz warto zwrócić uwagę na obraz z 1845 roku na którym św. Mikołaj ratuje rozbitków z tonącego okrętu, a także kaplicę Matki Boskiej Częstochowskiej, która jako jedyny element w całej świątyni przetrwała w nienaruszonym stanie wszystkie pożary.

Czy wiesz że… Ostatnie lata życia spędził w Bielsku Edmund Wojtyła, brat Karola Wojtyły

Stara Fabryka – Plac Żwirki i Wigury 8

Jest oddziałem Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej i miejscem szczególnym na mapie miasta i regionu. Dwumiasto od wieków słynęło z wyrobów sukien, dzięki czemu stało się trzecim ośrodkiem przemysłu w czasach Austro-Węgier. Później było trzecim po Łodzi centrum włókiennictwa II Rzeczpospolitej, a w PRL-u zwano je „miastem stu przemysłów”. Muzeum swoją siedzibę ma w dawnej fabryce Buttnerów na Żywieckim Przedmieściu. Od 1869 roku przez ponad sto lat produkowano tutaj różnorodne tkaniny wełniane, w tym słynne bielskie sukno, a przez pewien czas wyrabiano również dywany. Oddział utworzono w 1979 roku, otwarto w 1996 roku jako Muzeum Techniki i Włókiennictwa, dziesięć lat później włączone zostało do Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. Obecną nazwę wprowadzono w 2013 roku i zorganizowano stałą wystawę „Od włókiennictwa do małego fiata”. Główną część ekspozycji unikalnych maszyn i urządzeń zgromadzono na dwóch piętrach zabytkowego budynku fabrycznego. W salach przędzalni, przygotowalni, tkalni i wykończalni można zapoznać się całym cyklem produkcji tkanin wełnianych. Odrębny zespół tworzą maszyny do produkcji kapeluszy. W jego zbiorach znajdują się również eksponaty związane z innymi dziedzinami przemysłu, istotnymi w historii miasta m.in. „Maluch” czyli Fiat 126 p, a także eksponaty z dziedziny pożarnictwa i techniki drukarskiej.

Godziny Otwarcia: poniedziałek nieczynne, wtorek, sobota 9:00-15:00, środa, czwartek 9:00-16:00, niedziela 10:00-18:00

Czy wiesz że… W Bielsku funkcjonowała Fabryka Samochodów Małolitrażowych (FSM), od 1992 roku Fiat Auto Poland, gdzie powstawał m.in. słynny Fiat 126p

Galeria – Stara Fabryka

Dom Tkacza – ul. Jana III Sobieskiego 51
Dom Tkacza jest oddziałem Muzeum Bielskiego, mieści się w drewnianym domu, na terenie historycznego Górnego Przedmieścia, w przeszłości zamieszkiwanego przez bielskich sukienników. Budynek jest wierną rekonstrukcją drewnianego domu z połowy XVIII wieku (oryginalny spłonął w 1986 roku) typowego dla dawnej zabudowy przedmieść Bielska. Do początku XX wieku mieszkali w nim tkacze wyrabiający na ręcznych krosnach słynne bielskie sukna. Wewnątrz odtworzono warsztat, który po wejściu znajduje się po lewej stronie i mieszkanie zamożnego mistrza sukienniczego, z przełomu XIX i XX wieku – po prawej oddzielone od warsztatu sienią. Wśród eksponatów zgromadzonych w warsztacie na uwagę zasługuje przede wszystkim szerokie krosno z XVIII wieku, w przeszłości obsługiwane przez dwie osoby, a także przedmioty bezpośrednio związane z produkcją rzemieślnicza. Część mieszkalna składa się z kuchni i sypialni gospodarzy, w której zobaczyć można małe krosno tkackie oraz przedmioty codziennego użytku. Na pierwszym piętrze mieści ekspozycja strojów ludowych, która pochodzi ze zbiorów etnograficznych muzeum. Na wystawie zaprezentowano przykłady wszystkich rodzajów ubiorów zgromadzonych od połowy lat 50-tych XX wieku. Były one noszone w okresie międzywojennym w bliższych i dalszych okolicach Bielska i Białej. Jednym z najokazalszych jest strój zamożnej mieszczki żywieckiej. Wzrok przyciągają w nim elementy uszyte z bogato haftowanego tiulu. Niezwykle barwne są również ubiory wilamowianek oraz stroje noszone w południowej części ziemi pszczyńskiej. Na uwagę zasługują także stroje Góralki i Górala śląskiego, jak można przeczytać w informatorze do dzisiaj w dużej mierze szyte są z samodziałowego płótna i sukna tkanego ręcznie na takich samych krosnach, jakie są prezentowane na ekspozycji w kuchni. Dopełnieniem całości są meble, służące do przechowywania odzieży – od malowanych skrzyń, poprze kufry, komodę, po szafy oraz bieliznę kobiecą, pojedyncze elementy ubiorów, a także korale i biżuterię wykonaną głównie ze srebra.

Godziny Otwarcia: poniedziałek nieczynne, wtorek, sobota 9:00-15:00, środa, czwartek 9:00-16:00, niedziela 10:00-18:00

Galeria – Dom Tkacza

Grzegorz R.

#TuiTamINFO to ktoś, kto ostatnio ma dużo czasu i zwykle udaje Mu się gdzieś "uciec" bliżej lub dalej. Oczywiście stara się mieć ze sobą aparat. Kiedy nie podróżuje to prawdopodobnie delektuje się ciszą domowego spokoju lub odkrywam najgłębsze sekrety najnowszych urządzeń technologicznych.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ Anuluj odpowiedź

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Ponieważ podróżowanie stało się dla Mnie łatwiejsze, a ostatnio mam trochę więcej czasu, to zwykle udaje mi się gdzieś „uciec” kilka razy w roku, bliżej lub dalej. Oczywiście staram się mieć ze sobą aparat. Fotografia nie jest moim sposobem na życie, to raczej amatorska pasja i według mnie, może być sposobem komunikowania się z innymi. Myślę, że większość amatorów robi to z tych samych powodów, dla radości tworzenia, miłości do podróży i fotografii. Dołożyłem wszelkich starań, aby treść była jak najbardziej zgodna z rzeczywistością, wykorzystując do tego celu, przewodniki, informatory, biuletyny, książki historyczne, archiwa, biblioteki internetowe itp. Będę wdzięczny za wskazówki dotyczące błędów i nieaktualnych informacji. Wszelkie uwagi są dla mnie bardzo cenne i mile widziane, dzięki nim będę mógł dokonać jak najszybciej korekt w opisach.