Kopalnia Złota w Złotym Stoku

W skrócie - Spis treści, Informacje Pokaż

Złoty Stok – położenie

Złoty Stok jest niewielkim miasteczkiem w kotlinie kłodzkiej leży u podnóża północnego krańca Gór Złotych, bezpośrednio przy granicy z Czechami. Jest najstarszym ośrodkiem górniczo-hutniczym w Polsce. Ostatnią kopalnię (rud arsenu) zamknięto tu w 1961 roku. Obecnie Złoty Stok słynie przede wszystkim z zabytkowej Kopalni Złota. Pierwszą Podziemną Trasę Turystyczną uruchomiono w maju 1996 roku. Kolejno udostępniono Sztolnię Gertuda, Sztolnię Czarną Górną z jedynym w Polsce podziemnym wodospadem i Sztolnię Czarną Dolną. Sukcesywnie remontowane są elementy infrastruktury naziemnej, w roku 2008 uruchomiono 200-metrowy odcinek kolejki podziemnej. Dziś trasa podziemna jest wizytówką Złotego Stoku, którą rocznie odwiedza ponad dwieście tysięcy turystów.

Sztolnia Gertruda

Trasa zwiedzania

Pierwsza część trasy turystycznej przebiega, na długości ok. 500 metrów, chodzimy dawnymi wyrobiskami komorowymi zaplecza technicznego podziemnej części kopalni, dostępnymi ze sztolni Gertruda drążonej do roku 1920, o całkowitej długości 2 km. Przygotowano w niej ekspozycję, która obejmuje mapy i plany kopalni z okresu od XVIII do XX wieku, dawne narzędzia górnicze i hutnicze, minerały, wystawę lamp górniczych, piec muflowy, laboratoryjny piec, w którym wytapiano złoto, osiemnastowieczny wózek do transportu rudy. Zobaczymy również skarbiec, w którym zdeponowano 1066 sztabek odpowiadających szesnastu tonom złota uzyskanym w ciągu całego czasu pracy kopalni. Błyszczące sztabki oczywiście to tylko imitacja złota, ale efekt wizualny jest dość ciekawy.
Druga część trasy to przejście kilkuset metrów na powierzchni do Sztolni Czarnej Górnej, która znajduje się niedaleko nieczynnego kamieniołomu. Wchodzi się do niej z górnego poziomu Złotego Jaru. Sztolnia pochodzącą z XVII wieku, założoną została prawdopodobnie na wcześniejszych wyrobiskach. W sztolni tej można oglądać w/w unikalny podziemny wodospad o wysokości 8 metrów, do którego schodzi się XVII-wiecznym szybem o głębokości 23 m, ręcznie wykutym w skale przez komory po wybranych gniazdach rudy, lub po specjalnie przygotowanej ośmiometrowej zjeżdżalni. Trasa w tej części kopalni ma 200 metrów długości i prowadzi korytarzami o szerokości 1 m i wysokości 2,5-3 m. Zwiedzanie podziemi kończy „Muzeum Przestróg, Uwag i Apeli” z kolekcją tabliczek z hasłami, instrukcjami i ostrzeżeniami wynikającymi z przepisów BHP. Końcowe ok. 200 m podstawowej trasy turystycznej pokonujemy za pomocą kolejki wąskotorowej, (nazywanej przez turystów „Pomarańczowym podziemnym Tramwajem”), gdzie wyjeżdżamy na powierzchnie.
Ponadto istnieje możliwość tzw. „zwiedzania z fabułą” (szczegółowy opis na oficjalnej stronie), kolejna atrakcja pokonanie metrów sztolni Gertruda z użyciem łodzi (Tytanic), za tą atrakcję płaci się dodatkowo. Poza trasą turystyczną kolejna atrakcja indywidualna penetracja niektórych miejsc w zabytkowej kopalni. Atrakcję taką stanowi kuta przez okres ok. 100 lat, w litej skale „Sztolnia Książęca”. Jej wysokość sięga miejscami 3 metrów, podczas gdy wejście jest wyjątkowo niskie.
Warto dodać iż w bezpośrednim otoczeniu kopalni znajdują się: stoisko z pamiątkami, ściana wspinaczkowa, wystawa minerałów, izba górnictwa i historii Złotego Stoku (zwiedzanie w cenie biletu), mennica w której można sobie wybić medal pamiątkowy – replikę XVI wiecznego złotostockiego złotego dukata.

Mennica

Ciekawostka: Na przestrzeni ponad 700 lat, wydobyto w Złotym Stoku ok. 16 ton czystego złota!. W Złotym Stoku udało się opracować proces odzyskiwania arszeniku z rud arsenowych. Od 1709 r. przez ponad 100 lat Złoty Stok był głównym dostawcą arszeniku na cały świat.

Wejście do kolani

Sztolnia Gertruda

Podziemne tunele

Podziemna kolej

Kamieniołom

Piec muflowy do wytapiania złota

Skarbiec – imitacja 1066 sztabek złota, które zostało wydobyte od początku istnienia kopalni

Makieta szybów i chodników kopalni

Ekspozycja dawnych narzędzi górniczych

Trochę historii

Historia eksploatacji złota w okolicy Złotego Stoku sięga pierwszego tysiąclecia naszej ery. Udokumentowana eksploatacja złoża arsenu i złota sięga XIII wieku, a pierwszy zapis o prowadzonych tu robotach górniczych pochodzi z 1273 roku. Do drugiej połowy XX wieku zdołano wydrążyć przeszło 300 km sztolni, szybów i chodników rozmieszczonych aż na 21 poziomach.
Najstarsze dokumenty potwierdzające prawa miejskie Złotego Stoku datowane są na 1334 rok, jednak nie wiadomo, kiedy faktycznie je uzyskał. Już w 1273 roku Henryk IV Probus zezwolił cystersom z Kamieńca Ząbkowicki na prowadzenie tutaj robót górniczych. W kolejnych latach miasto należało do Piastów śląskich i wchodziło w skład księstwa ziębickiego. W 1358 roku zostało wykupione przez Bolka II – księcia świdnickiego.
17 lutego 1491 roku Złoty Stok otrzymał herb, sztandar i rangę Wolnego Miasta Górniczego. Na początek XVI wieku przypada szczytowy rozkwit górnictwa i hutnictwa złota oraz samego miasta. O gwałtownym rozwoju górnictwa świadczy zainteresowanie się nim najpotężniejszych wówczas w Europie domów handlowych i spółek górniczo-hutniczych Fuggerów, Turzonów, Welsów, Imhoffów. W 1529 roku w Złotym Stoku było czynnych 145 kopalń i kilkanaście małych hut. 20 lat później liczba kopalń zwiększyła się do 190, ilość wydobywanej rudy przekraczała 30 000 ton, a roczna produkcja złota osiągnęła 60 kg, co dawało ok. 8% produkcji złota w Europie. W 1507 roku książęta ziębicko-oleśniccy bracia Albrecht i Karol założyli mennicę, biła ona do 1621 roku monety z wydobywanego tu złota. W 1565 roku w szybie „Złoty Osioł” zginęło 59 górników, co zahamowało nieco rozwój kopalni. W tym mniej więcej czasie do miasta przybył aptekarz Hans Scharffenberg, który rozpoczął uzyskiwanie arsenu z kopalnianych hałd otrzymując arszenik. Złoty Stok na ponad 100 lat stał się głównym światowym dostawcą arszeniku.
Od 1742 roku miasto wraz z całym Dolnym Śląskiem przeszło pod panowanie Prus. W 1848 roku opracowana została tańsza metoda produkcji złota, polegająca na chlorowaniu wyprażonej rudy. Metodę tę zastosował w Złotym Stoku Wilhelm Güttler, który po przerobieniu całego surowca, w 1883 roku wykupił wszystkie tereny górnicze. Własność tę utrzymywali jego spadkobiercy aż do 1945 roku.
W wyniku zakończenia II wojny światowej kapitulacją Niemiec, miejscowość została 8 maja 1945 r. bez walki zajęta przez wojska radzieckie, a potem przekazana polskiej administracji. Dotychczasową niemiecką ludność miasta wysiedlono za Odrę.
Głównym zakładem przemysłowym w Złotym Stoku po II wojnie światowej był zakład produkujący arsen i złoto zwany początkowo „Przemysł Arsenowy” potem „Kopalnia Arsenu Złoty Stok”. W 1960 roku zamknięto kopalnię, tym samym skończył się prawie 700 – letni okres działalności górniczej w Złotym Stoku.

Czy wiesz że… Złoto ze Złotego Stoku ma znaczący udział w historii świata?. Fuggerowie wspierali swym złotem królową hiszpańską Izabelę, która mogła dzięki temu sfinansować wyprawę Krzysztofa Kolumba, zakończoną odkryciem Ameryki.

Izba Pamięci

Izby górnictwa i historii Złotego Stoku powstała w 2013 roku dzięki prywatnym środkom w budynku dawnej górniczej cechowni. Większą część muzeum stanowią eksponaty należące do kolekcji własnych jego twórców (pani Elżbieta Szumskiej), ale też wiele historycznych pamiątek podarowali mieszkańcy.
W Izbie znajduje się kilka pomieszczeń, które podzielono tematycznie. W „pokoju z rycinami” są eksponaty z terenu miasta: okolicznościowe pamiątki, porcelana, monety z tutejszej mennicy oraz najstarsze widoki Reichenstein. W „izbie górniczej” umieszczono mundury oraz pamiątki związane z lokalnym górnictwem, które ma 1000-letnią tradycję. W największej sali można obejrzeć tablice historyczne opatrzone zdjęciami i tekstem, a poświęcone różnym obiektom w mieście. W tej sali umieszczono też największą w Europie ekspozycję żelazek górniczych oraz zbiór starych książek i przewodników po mieście.

Galeria – Izba górnictwa i historii Złotego Stoku

Informacje praktyczne

Strona www – www.kopalniazlota.pl/pl
Trzeba pamiętać o ciepłym ubiorze – temperatura w kopalni wynosi ok. 7 stopni C o każdej porze roku.
Cennik biletów – www.kopalniazlota.pl/pl/home-pl-pl/cennik2
W cenie biletu przewodnik, zwiedzanie Muzeum Minerałów i Izby Górnictwa.
Czas zwiedzania około 90 minut
Kopalnia czynna codziennie – sezon letni (1.IV – 31.XI) od 9:00 do 18:00 ostatnie wejście 17.30 – sezon zimowy (1 XI – 31 III) od 9:00 do 16:00 ostatnie wejście 16.0
Parking samochodowy znajduje się przy kopani oraz przed wejściem do sztolni Czarnej Górnej.

Grzegorz R.

#TuiTamINFO to ktoś, kto ostatnio ma dużo czasu i zwykle udaje Mu się gdzieś "uciec" bliżej lub dalej. Oczywiście stara się mieć ze sobą aparat. Kiedy nie podróżuje to prawdopodobnie delektuje się ciszą domowego spokoju lub odkrywam najgłębsze sekrety najnowszych urządzeń technologicznych.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ Anuluj odpowiedź

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Ponieważ podróżowanie stało się dla Mnie łatwiejsze, a ostatnio mam trochę więcej czasu, to zwykle udaje mi się gdzieś „uciec” kilka razy w roku, bliżej lub dalej. Oczywiście staram się mieć ze sobą aparat. Fotografia nie jest moim sposobem na życie, to raczej amatorska pasja i według mnie, może być sposobem komunikowania się z innymi. Myślę, że większość amatorów robi to z tych samych powodów, dla radości tworzenia, miłości do podróży i fotografii. Dołożyłem wszelkich starań, aby treść była jak najbardziej zgodna z rzeczywistością, wykorzystując do tego celu, przewodniki, informatory, biuletyny, książki historyczne, archiwa, biblioteki internetowe itp. Będę wdzięczny za wskazówki dotyczące błędów i nieaktualnych informacji. Wszelkie uwagi są dla mnie bardzo cenne i mile widziane, dzięki nim będę mógł dokonać jak najszybciej korekt w opisach.