Bogumin miasto na Śląsku Cieszyńskim

Bogumin położony jest w Czechach, jest częścią województwa morawsko-śląskiego oraz najbardziej na północny zachód wysuniętą częścią Śląska Cieszyńskiego. Do połowy XIX wieku było gospodarczym centrum posiadłości ziemskiej. Pod względem znaczenia i wielkości należał do mniejszych miast na Śląsku Cieszyńskim. Miasto dzięki swemu dogodnemu położeniu odgrywa ważną rolę nie tylko w regionie, ale także w całym kraju. Leży bowiem na skrzyżowaniu tras kolejowych, u zbiegu rzek Odry i Olzy. Granicę naturalną z Polską tworzą przede wszystkim barwne doliny Odry i Olzy, których wody łączą się właśnie w Boguminie.
Bogumin składa się z 7 dzielnic: Wierzbica, Skrzeczoń, Zabłocie, Pudłów i Szunychel z osiedlem Kopytow i najważniejsze – Nowy Bogumin i historyczny Stary Bogumin, właśnie ta ostatnia część najbardziej mnie interesuje i naniej się skupię.

Rynek w Boguminie i tramwaj parowy – lata 1903-1910 . Zdj. Wikipedia

Do Starego Bogumina najlepiej dojechać od przejścia granicznego w Chałupkach. Przekraczając granicę tuż za mostem granicznym w Chałupkach wjeżdżamy do Starego Bogumina. Skręcamy w lewo i wjedziemy na rynek Svobody. Prostokątny kształt rynku jest charakterystyczny w miastach, które zakładano w XIII wieku w czasach kolonizacji niemieckiej. Z rynku wybiegają pod kątem prostym główne ulice, które połączone są poprzecznymi ulicami. Centrum „Starego” Bogumina od XV wieku tworzyło 57 mieszczańskich domów usytuowanych wprost przy rynku. Do dziś zachowało się tu kilka ważnych budynków. Od strony zachodniej stoi dom nr 43 – dawny ratusz z 1900 roku. Pierwsza pisemna wzmianka o bogumińskim ratuszu pochodzi z 1491 roku. Pierwotny budynek był drewniany i stał na środku rynku. Budynek ten spłonął w czasie pożaru miasta, który 2 września 1745 roku strawił jeszcze 38 domów tzw. wielkomieszczańskich stojących wokół rynku i 21 małomieszczańskich domków w przylegających do rynku uliczkach. Nowy ratusz miasto wybudowało dopiero w 1804 roku. W 1893 roku jego stan był opłakany postanowiono wykupić kamienicę nr 25, która stała obok ówczesnego sądu powiatowego. Jej przebudowę sfinalizowano dwa lata później. Ze względów powierzchniowych budynkiem nr 25 był zainteresowany również sąd powiatowy i dlatego rada miejska podjęła ostateczną decyzję o wyburzeniu starego ratusza spod nr 43 i wybudowaniu na jego miejscu nowego reprezentacyjnego budynku. Żeby zapewnić radnym dostatek miejsca w pracy, dokupiono jeszcze część sąsiedniej działki po wyburzonym domu nr 44. W lipcu 1900 roku stary ratusz został wyburzony, a 18 sierpnia wmurowano kamień węgielny pod budowę nowego ratusza i właśnie ten budynek możemy oglądać dziś. Warto w tym miejscu dodać, po tym jak Stary Bogumin (oficjalna nazwa od 1956 roku) połączono z Nowym Boguminem (1973), ratusz przestał służyć swojemu celowi.
Zaraz obok znajduje się mieszczański dom nr 45 wybudowany w latach 1900-1901 i ozdobiony bogatą ornamentyką secesyjną. W 1907 roku w południowo-zachodnim narożniku wzniesiono secesyjny hotel, który dziś jest zabytkiem objęty ochroną. W 2015 roku został poddany gruntownej renowacji, ponownie działa w nim hotel i restauracja „Pod Zielonym Dębem”, uruchomiono tu ponadto centrum informacji, muzeum i łaźnie piwne. Wschodnią ścianę rynku w pierwszej połowie XIX wieku tworzył tzw. „zamek” siedziba szlachecka ówczesnych właścicieli dóbr. W 1886 roku przekształcono go na obiekt administracyjny, obecnie mieści się w nim dom opieki.
Na rynku wartym uwagi jest również stojąca pomiędzy drzewami późnobarokowa piaskowcowa figura czeskiego świętego Jana Nepomucena pochodząca z drugiej połowy XVIII wieku. Starobogumińska figura została w 1964 roku wpisana na listę zabytków kultury. W 2002 roku poddano ją gruntownemu remontowi. Znaleziono wtedy w jej podstawie tubę zawierającą zwój pergaminu i stare monety pochodzące z lat 1619-1868. Monety wzbogaciły zbiory numizmatyczne Muzeum Ziemi Cieszyńskiej w Czeskich Cieszynie. W nowej podstawie znalazły się z kolei współczesne czeskie monety o łącznej wartości 88.80 koron.
Jadąc przez rynek Svobody dotrzemy na teren kościoła parafialnego pw. Narodzenia Marii Panny. Obecny budynek pochodzi z ostatniego trzydziestolecia XV wieku, natomiast wzmianki o tym kościele sięgają 1291 roku. Tym samym jest to najstarsza budowla na terenie Bogumina. Zarządzali nim wtedy członkowie zakonu benedyktynów z klasztoru w Tyńcu pod Krakowem. W 1530 roku utracili go z powodu szybkiego rozprzestrzeniania się ruchu protestanckiego. Aż do 1629 roku kościół był w rękach ewangelików, następnie przeszedł pod patronat Habsburgów. W latach 1631–1669 kościół ponownie należał do benedyktynów. W sierpniu 1850 roku kościół został mocno uszkodzony wskutek pożaru. Nieodzowna stała się jego przebudowa. Pierwotne sklepienie gotyckie zastąpiono sklepieniem walcowym, trójnawowe wnętrze przemieniono w jednonawowe. Warto w tym miejscu dodać, że w XVIII wieku kościół otaczała patronatem sama cesarzowa Maria Teresa von Habsburg.

Źródło: Informator „Bohumin Was Wita”, Wikipedia, Przewodnik po wystawie „Spojrzenie w przyszłość miasta Bohumin”, Przewodnik Okręg Morawsko-Śląski

Pod Zielonym Dębem – hotel

Kamienice na rynku

Pomnik św. Jana Nepomucena na rynku

Centrum informacji turystycznej

Rynek

Zlot miłośników trabantów

Kamienice na rynku

Kościół pw. Narodzenia Maryi Panny

Rynek

Historia miasta Bogumin

Zdjęcie przełom XIX -XX wieku przedstawia budynek hotelu – dzisiaj „Pod Zielonym Dębem”

Bogumin miał ważne położenie strategiczne już w chwili swojego powstania. Do dziś nic się zresztą nie zmieniło. Już w XII wieku krzyżowały się w Boguminie ważne szlaki kupieckie. Szlak Solny prowadził z Moraw do Krakowa, a Szlak Bursztynowy – z Węgier do Cieszyna i dalej, nad Bałtyk. Tędy biegła też droga z Pragi do Krakowa. Osada powstała więc w miejscu często odwiedzanym, w którym ponadto można było się łatwo przeprawić przez rzekę. Już w XV wieku wybudowano tu pierwszy most, który jednak wiele razy zrywała wezbrana rzeka Odra. Dzięki rozwijającemu się handlowi napływali tu osadnicy. Pewne jednak jest to, że ludzie osiedlili się tu na stałe o wiele wcześniej. Na podstawie nazwy Bogun można przypuszczać, że chodziło o osadę słowiańską.
Pierwsza pisemna informacja o Boguminie pochodzi z okresu pomiędzy 1256 i 1262 rokiem. Informacja o wsi Bogun, przy której znajdował się bród przez rzekę Odrę pochodzi z dokumentu, który wytycza granicę pomiędzy terytorium należącym do czeskiego króla Przemysława Otakara II i opolskiego księcia Władysława.
Po podziale Księstwa Opolskiego pomiędzy czterech synów Władysława na przełomie 80-tych i 90-tych lat XIII wieku oraz powstaniu kilku samodzielnych księstw, Bogumin już jako miasteczko Oderberg pod władzą śląsko-łużyckiego szlacheckiego rodu Baruthów, stał się częścią Księstwa Raciborskiego. W pobliżu miasteczka, na przeciwległym brzegu Odry, Baruthowie założyli gródek strażniczy o nazwie Barutswerde. Na początku następnego stulecia gródek wraz z miasteczkiem i kilkoma wsiami leżącymi nieopodal pozyskała jedna z gałęzi rodu Raszyców, która swój przydomek wyprowadziła od wsi leżącej niedaleko Raciborza. W związku w nową siedzibą, przyjęli też nowe nazwisko rodowe, które teraz brzmiało „z Barutswerde“, czyli „z Bogumina“.
Przed 1422 rokiem, kiedy włości nabył od opawsko-raciborskiego Przemyślidy Jana II Bielik z Kornic, została podniesiona do rangi miasta. Bielik zapisał się w historii miasta jako ten, który wydał przywilej zezwalający na to, by bogumińscy mieszczanie mogli dziedziczyć majątki aż do czwartego pokolenia z zachowaniem kolejności.
Od Bielików z Kornic Bogumin nabył morawski szlachcic Jan z Cimburka, który po 20 latach odstąpił go Janowi z Wierzbna oraz jego bratu Stefanowi, panom na Bruntalu. Po szybkiej wymianie właścicieli w drugiej połowie XV wieku, włości, które składały się z miasta z twierdzą i ośmioma wsiami, zyskał raciborski książę Jan V. Jednak nie cieszył się długo ich posiadaniem, bowiem rok później zmarł i Bogumin przejęła w imieniu swoich niepełnoletnich dzieci jego żona Magdalena. Również jej dzieci nie doczekały wieku starczego – najstarszy syn Mikołaj i jego brat Jan zmarli bezpotomnie w 1506 roku, Walentyn, upośledzony fizycznie, został na kilka lat właścicielem całego księstwa, ale 13 listopada 1521 roku zmarł w raciborskim zamku nie pozostawiając po sobie dziedzica. W związku z tym, że był ostatnim przedstawicielem bocznej linii Przemyślidów, cztery miesiące przed swoja śmiercią ustalił ze swoim wujem Janem II Opolskim, że ten przejmie całą rodową domenę, łącznie z ziemią bogumińską. Również książę opolski nie posiadał prawowitych dziedziców i dlatego w 1523 roku zamek Bogumin wraz z miasteczkiem i wszystkimi przynależnościami przekazał na podstawie umów o dziedzictwie oraz za przyzwoleniem króla czeskiego Ludwika Jagiellończyka w ręce mocnego margrabiego brandenburskiego Jerzego Hohenzollerna. Hohenzollernowie nigdy w mieście nie mieszkali. Majątek sprawowali za pośrednictwem swoich urzędników, wojewodów Księstwa Karniowskiego.

Zdjęcie z około 1898 roku. Stalowy most cesarza Franciszka Józefa I na rzece Odrze. Kamień węgielny został uroczyście złożony 1 września 1898 roku, a w dniu imienin cesarskich 4 października 1899 roku został konsekrowany i oddany do użytku. Most miał 150 m długości i 6 m szerokości.

Sam Bogumin posiadał w tym czasie również silne związki z położonym na północ od miasta Wodzisławiem, a parafia bogumińska aż do końca XVIII wieku należała do dekanatu wodzisławskiego. Hohenzollernowie, którzy przyjęli wiarę luterańską, władali dobrami bogumińskimi blisko sto lat, do roku 1620, kiedy odebrali je im Habsburgowie. W 1623 trafiły w ręce Łazarza I Starszego Henckel von Donnersmarck. W 1697 roku za rządów jego praprawnuka, Jana Ernesta, ziemia bogumińska uzyskała status państwa stanowego niższego rzędu.
W historii zarządzania największą role odegrał konflikt wojenny pomiędzy Prusami a Austrią na początku lat 40-tych XVIII wieku, nazywany też wojnami śląskimi. Na podstawie wrocławskich i berlińskich umów pokojowych z 1742 roku, państwo stanowe Bogumin zostało podzielone, przy czym austriackiej monarchii przypadła tylko część na prawym brzegu Odry z miastem i trzema wsiami. Obszar ten został administracyjnie przyłączony do Księstwa Cieszyńskiego z centrum w Cieszynie.
Kiedy w 1803 roku zmarł ostatni z rodu Hecklów z Donnersmarck, Jan Erdman, zadłużony majątek kupił Albert Gusnar z Komorna, syn właściciela Marklowic (koło Karwiny) i właściciel sąsiednich folwarków Pierstna i Zebrzydowice. W 1849 roku, kiedy doszło do uwłaszczenia, Bogumin należał do polskiej hrabiny Marii Rudnickiej. Zgodnie z patentem cesarskim wydanym w tymże roku, cały obszar ziemi bogumińskiej został administracyjnie przyłączony do politycznego powiatu frydeckiego, najniższa instancja administracji sądowej została w Boguminie. Stan taki, z wyjątkiem pewnego okresu 1866 roku, kiedy Bogumin zajęły wojska pruskie, przetrwał aż do 1868 roku. W mieście co prawda pozostała siedziba sądu powiatowego, ale z punktu widzenia administracji politycznej, Bogumin wraz z okolicą stał się częścią nowopowstałego urzędu powiatowego we Frysztacie (obecnie Karwina-Frysztat).
W następnych latach nie doszło do większych zmian w przynależności administracyjnej omawianego terenu, który w dużej mierze aż do 1945 roku należał do rodziny Larischów-Mönnichów. Po I wojnie światowej i powstaniu niezależnej Czechosłowacji oraz Polski, oba te kraje zaczęły sobie rościć prawa do Śląska Cieszyńskiego. Po serii spotkań, obustronnych prowokacjach i krótkim konflikcie wojskowym, międzynarodowa komisja zasiadająca w Paryżu, 28 lipca 1920 roku zadecydowała o podziale historycznego Śląska Cieszyńskiego na dwie części, pomiędzy oba rywalizujące z sobą kraje. Po wyzwoleniu przez Armię Radziecką Bogumin wraz z okolicznymi wsiami przyporządkowany został do Powiatowej Rady Narodowej we Frysztacie, od 1949 roku przemianowany na Karwinę.
W XX wieku doszło również do całego szeregu zmian w rozwoju terytorialnym miasta. Po II wojnie światowej nasilały się tendencje połączenia wszystkich okolicznych wsi w jedną całość, do czego doszło w 1949 roku, kiedy pod nazwą Bogumin połączono historyczne miasto z Nowym Boguminem, Pudłowem, Skrzeczoniem, Wierzbicą i Zabłociem. Pięć lat później wsie ponownie usamodzielniły się. Żeby rozróżnić poszczególne miejsca, 1 stycznia 1956 roku Bogumin przyjął nazwę Stary Bogumin. Do ponownego połączenia z Nowym Boguminem doszło 1 lipca 1973 roku, a 15 miesięcy później przyłączono też wsie Pudłów, Skrzeczoń, Wierzbicę, Zabłocie i osadę Szonychl, która od 1920 roku została połączona z pierwotnie samodzielnym Kopytowem.
Dzisiejszy kształt miasto uzyskało w 1974 roku Wspólnie z Ostrawą i innymi miastami tworzy Bogumin przemysłowe centrum regionu. Na terenie miasta działa kilka znaczących przedsiębiorstw.
O Boguminie mówi się, że jeżeli odwiedzisz go raz, to albo pokochasz go, albo znienawidzisz. Innej możliwości nie ma. Być może sprawia to z jednej strony mnóstwo zieleni i cieków wodnych, a z drugiej kontrastująca z tym obecność przemysłu i transportu.

Źródło: Informator „Bohumin Was Wita”, Wikipedia, Przewodnik po wystawie „Spojrzenie w przyszłość miasta Bohumin”, Przewodnik Okręg Morawsko-Śląski

Grzegorz R.

#TuiTamINFO to ktoś, kto ostatnio ma dużo czasu i zwykle udaje Mu się gdzieś "uciec" bliżej lub dalej. Oczywiście stara się mieć ze sobą aparat. Kiedy nie podróżuje to prawdopodobnie delektuje się ciszą domowego spokoju lub odkrywam najgłębsze sekrety najnowszych urządzeń technologicznych.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ Anuluj odpowiedź

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Ponieważ podróżowanie stało się dla Mnie łatwiejsze, a ostatnio mam trochę więcej czasu, to zwykle udaje mi się gdzieś „uciec” kilka razy w roku, bliżej lub dalej. Oczywiście staram się mieć ze sobą aparat. Fotografia nie jest moim sposobem na życie, to raczej amatorska pasja i według mnie, może być sposobem komunikowania się z innymi. Myślę, że większość amatorów robi to z tych samych powodów, dla radości tworzenia, miłości do podróży i fotografii. Dołożyłem wszelkich starań, aby treść była jak najbardziej zgodna z rzeczywistością, wykorzystując do tego celu, przewodniki, informatory, biuletyny, książki historyczne, archiwa, biblioteki internetowe itp. Będę wdzięczny za wskazówki dotyczące błędów i nieaktualnych informacji. Wszelkie uwagi są dla mnie bardzo cenne i mile widziane, dzięki nim będę mógł dokonać jak najszybciej korekt w opisach.