Kokoszyce – pochodzenie nazwy, historia pałacu
Kokoszyce to dzielnica Wodzisławia Śląskiego , miasta w południowej Polsce, w województwie śląskim. Według niemieckiego geografa oraz językoznawcy nazwa miejscowości Kokoszyce wywodzi się od polskiej nazwy ptaka domowego „kury”. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1444 roku. Ciekawym miejscem, które warto zobaczyć w Kokoszycach jest zespół pałacowo-parkowy, obecnie Archidiecezjalny Dom Rekolekcyjny im. bpa Stanisława Adamskiego. Dokładny czas budowy pałacu w Kokoszycach nie jest do końca znany. Jedną z przypuszczalnych dat powstania budowli jest rok 1822, kiedy to mógł postawić go Wilhelm Franz von Zawadzki . Data wyryta na fasadzie budynku sugeruje, że zbudowany został on w 1783 roku przez ówczesnego właściciela Kokoszyc, Gustawa Baltazara von Czebulka. Rozbudowa gmachu miała nastąpić za czasów ostatniego właściciela Kokoszyc, Gustawa von Ruffera, i mieć miejsce bądź to w połowie lub w latach 70-tych XIX wieku, bądź na przełomie XIX/XX wieku, ale i nie brakuje opinii, że dokonała tego dopiero Kuria Diecezjalna w latach 20-tych i 30-tych XX wieku. Nie wnikając w rzetelność powyższych informacji, wypada jedynie zaznaczyć, że przyjmowany powszechnie za moment wzniesienia pałacu rok 1783 jest nieporozumieniem, biorącym się z błędnego odczytania podanej w rzymskiej wersji na jego fasadzie daty, która w rzeczywistości oznacza 1893 rok. W większości opracowań, do których dotarłem wyczytać można, że faktycznym budowniczym obecnego pałacu w Kokoszycach jest przemysłowiec Gustaw von Ruffer . On to w roku 1892 zakupił dobra kokoszyckie wraz ze wspomnianym pałacem i w roku następnym rozbudował go, dobudowując doń od strony zachodniej dwa skrzydła, czyli obecny korpus główny pałacu oraz jego zachodnią część. Tym sposobem pałac z niewielkimi zmianami przybrał obecny kształt. Po śmierci Gustawa majątek przejęła jego żona Gabriela von Ruffer hrabina Henckel von Donnersmarck . Na skutek zmian politycznych po pierwszej wojnie światowej Kokoszyce w 1922 roku przeszły spod panowania niemieckiego w skład odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej. Właścicielka być może obawiała się konfiskaty majątku postanowiła sprzedać majątek w Kokoszycach i przenieść się do swojej posiadłości w Tyńcu. Tu warto dodać, że oprócz dóbr rycerskich w Kokoszycach, Gustav von Ruffer był również właścicielem odziedziczonych w 1896 roku po swoim wuju podobnych dóbr w Tyńcu (Tinz) pod Wrocławiem (obecnie Tyniec Mały). Posiadłość nabyła utworzona w roku 1922 Administracja Apostolska dla Śląska Polskiego . Była to tymczasowa struktura administracji kościelnej która dała początek utworzonej w roku 1925 diecezji śląskiej w Katowicach. Nowa struktura kościelna chcąc spełnić zalecenia Stolicy Apostolskiej pragnęła założyć seminarium duchowne, z czego jednak zrezygnowano. Po krótkim okresie dzierżawy pałacu przez hrabiego Hansa Georga von Oppersdorf , budowlę przeznaczono na dom wypoczynkowy dla księży oraz diecezjalny dom rekolekcyjny. Od momentu kupienia majątku przez blisko 10 lat nie przeprowadzano w pałacu żadnego większego remontu, poza doraźnymi tylko przeróbkami. Konieczność taka pojawiła się na początku 1937 roku, kiedy zauważono, że sufit w rogu kaplicy znacznie się obniżył i groził zawaleniem z powodu przegniłych belek stropowych. Zanim jednak zabrano się do jakichkolwiek robót, wybuchła II wojna światowa. W czasie działań wojennych Niemcy zajęli budynek, urządzając w nim najpierw szkołę gospodarczą dla dziewcząt, a potem koszary oraz hotel dla oficerów. Po wojnie władze kościelne obawiały się kolejnej konfiskaty majątku tym razem przez polskie władze komunistyczne. Ostatecznie problem majątku kościelnego „rozwiązano” w 1950 roku wydając słynny dekret o przejęciu przez państwo dóbr Kościoła. Część majątku kokoszyckiego przejęło utworzone tu wkrótce Państwowe Gospodarstwo Rolne (PGR Kokoszyce). Lasy będące własnością kurii przejęło państwowe przedsiębiorstwo Lasy Państwowe. Kurii pozostawiona około 50 ha w tym 30 ha parku. Jeśli przed wybuchem wojny pałac domagał się gruntownego odnowienia, to po jej zakończeniu potrzeba przeprowadzenia w nim kapitalnego remontu stała się wręcz nieodzowna i pilna. Kapitalny remont dachu pałacu odkładano aż do maja 1959 roku. Pod koniec lat 60-tych XX wieku dokonano wymiany instalacji elektrycznej i c.o. oraz zmiany wystroju kaplicy rekolekcyjnej. W 1976 roku przystąpiono ponownie do modernizacji kaplicy, a nieco później zainstalowano w niej przyścienny ołtarz barokowy, przeniesiony z Siemianowic-Michałkowic, w którego centrum umieszczono kopię obrazu Matki Boskiej Piekarskiej. W latach następnych kilka razy budynek był jeszcze remontowany. Generalny remont rozpoczęto w 1988 roku. Po przemianach politycznych w Polsce kuria odzyskał cześć swojej ziemi zrabowanej przez komunistów w latach 50-tych XX wieku. Remonty trwały nadal. Uroczyste poświęcenie pałacu i oddanie go do ponownego użytku odbyło się 2 IX 2006 roku.
Popularne w tej chwili...
Źródło: www.rekolekcje-kokoszyce.pl, Biuletyn Towarzystwa Ziemi Wodzisławskiej – Herold Wodzisławski 2019 r.
Przypałacowy kościółek pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa
Kilkadziesiąt metrów od pałacu, na pn.-zach. obrzeżach parku, stoi budynek zwany kościółkiem a niegdyś klasztorkiem, będący połączeniem kaplicy z tzw. willą. Kościółek wybudował w 1902 roku Gustav von Ruffer jako wotum podobno swojego przejścia z protestantyzmu na wyznanie katolickie. Zbudowany jest w stylu gotyckim z pewnymi elementami późnego baroku. W środku w nawie głównej, znajduje się ołtarz z figurką Pana Jezusa z odkrytym sercem. Stąd kościółek pod wezwaniem Serca Jezusowego. Pierwotna nazwa tego budynku „klasztorek”, wzięła się stąd, że żona Gustava von Ruffer urządziła w nim ochronkę dla dzieci zatrudnionych w majątku robotników, której kierowanie powierzyła siostrom boromeuszkom. Kaplica natomiast służyła nie tylko mieszkańcom dóbr koszyckich, ale i całej wioski. Kokoszyce należały wówczas do parafii z Pszowie. Nabożeństwa odprawiali tu księża niemieccy pochodzący z zachodniej części cesarstwa, opłacani przez właściciel dóbr. Warto również dodać, że pod posadzką kaplicy znajdowała się krypta grobowa, w której został pochowany właściciel hr. Gustav von Ruffer. Kiedy Gabriela von Ruffer zdecydowała się opuścić Kokoszyce i przenieść do Tyńca, wraz z jej wyjazdem przestała funkcjonować ochronka dla dzieci. Po sprzedaniu majątku kokoszyckiego, zabrano również z krypty zwłoki jej męża i przewieziono do Tyńca. W kaplicy zaś nadal odprawiane były nabożeństwa dla mieszkańców wsi. Podczas II wojny światowej, w 1941 roku do willi z pałacu przeniosły się siostry Jadwiżanki. Zamieszkał tam również od 1960 roku zarządca kokoszyckiego majątku kurialnego i dyrektor Domu Rekolekcyjnego, ks. Edmund Szweda. Mieszkał tam przez 15 lat do chwili swej śmierci. W połowie kwietnia 1991 roku rozpoczął się remont kapitalny kościółka, który trwał do października 1992 roku. Po zakończeniu robót, do nowo zaadoptowanych pomieszczeń w willi wprowadziły się ponownie siostry Jadwiżanki. Przygotowano ponadto w niej pokoje gościnne i mieszkanie dla księdza dyrektora. Odnowiono w tym czasie także kaplicę, której wystrój pozostał niezmieniony od czasu jej ufundowania.
Źródło: www.rekolekcje-kokoszyce.pl, Biuletyn Towarzystwa Ziemi Wodzisławskiej – Herold Wodzisławski 2019 r.
Park pałacowy
Park powstał razem z pałacem w początku XIX wieku i jest niewątpliwie dziełem ostatniego właściciela kokoszyckich dóbr, Gustava von Ruffera , który przywiązywał do uporządkowania parku wielką wagę. W trosce o piękno parku sprowadzał wiele unikatowych roślin. Znaleźć można oprócz naszych rodzimych gatunków okazy drzew tropikalnych, rosnących w innych szerokościach geograficznych w tym m.in. specjalna hodowla azalii, okazałe kasztanowce czy niezmiernie rzadkie tulipanowce. Za jego czasów aleje parkowe wysypano specjalnie sprowadzanym z zagranicy czerwonym kamieniem. W malowniczych zakątkach każdej alejki były ławki oraz altanki. W samym parku i na jego skraju znajdowały się stawy, których było w sumie osiem, dziś już tylko można zobaczyć zagłębienia terenu po stawach. W pobliżu parku i pałacu znajduje się również stadnina koni. Park zaliczany jest do krajobrazowych, liczy ok. 30 ha i jest ogólnie dostępny.