Wojnowice to niewielka wieś położona w województwie dolnośląskim, w powiecie średzkim, w gminie Miękinia, znajdująca się około ok. 23 km na zachód od centrum Wrocławia. Po raz pierwszy miejscowość jest wymieniona w dokumentach jako Wynowicz w 1291 roku. Historia wsi ściśle powiązana jest z zamkiem i jego bogatą historią. Początki zamku datuje się na XIV wiek. Istnieje niepotwierdzona badaniami hipoteza, że właśnie w tym czasie wzniesiono na niewielkim kopcu ziemnym otoczonym nawodnioną fosą czworoboczna ceglaną, dwupiętrową wieżę mieszkalno-obronną. Wieża ta w XVI wieku miała stanowić północno-wschodnie naroże zamku. Najstarsza wzmianka pisana o Wojnowicach pochodzi z 1351 roku, kiedy to cesarz Karol IV podarował tutejsze dobra rycerzowi Janowi Skoppowi.
Kartusz herbowy Bonerów nad portalem wejściowym
Obecna rezydencja została wybudowana w pierwszej połowie XVI wieku i warto tu dodać, że do dziś dnia zachowała większość oryginalnych elementów architektonicznych. W 1522 roku zamek kupił znany poeta Achatius Haunold, sprzedając go dwa lata później wrocławskiemu mieszczaninowi Mikołajowi von Schebitz. Nowy właściciel w latach 1515–1530 rozpoczął wyburzanie zamku z myślą o przebudowie go w nowoczesnym stylu. Po jego śmierci w 1537 roku nowym właścicielem została żona Jakuba Bonera – Lukrecja. Dla niej małżonek przekształcił zamek w modną renesansową rezydencję. Po jego śmierci w 1572 roku Lukrecja wyszła ponownie za mąż za Andreasa Hertwiga, radcę Królewskiej Śląskiej Komory Fiskalnej i ziemianina. On kontynuował dzieło swego poprzednika. W roku 1576 Wojnowice powróciły na krótko w ręce rodu von Schebitz. Szesnaście lat później zostały odkupione przez synów Jakuba Bonera (Jakuba i Sebalda) od Fryderyka von Schebitz. Następnie rezydencja często przechodziła z rąk do rąk różnych mieszczańskich rodów śląskich m.in. von Boberg, von Sauerma, Rotel, von Mudrach, von Maltzahn, von Koschembahr, Priesemuth, Weitz, Schneider. Ostatnim właścicielem prywatnym w latach 1940–1945 była rodzina von Livonius. Niewielkie przebudowy w tym czasie, nie zmieniły jego formy, dopiero II wojna światowa spowodowała zniszczenia, na szczęście jednak na tyle niewielkie, że udało się je usunąć podczas restauracji w latach 1961-1984. Do 2014 roku dzierżawcą Zamku było Stowarzyszenie Historyków Sztuki. Od 7 czerwca 2014 roku właścicielem zamku jest Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu, które otrzymało zamek w darze od Ministerstwa Skarbu. Misją fundacji jest budowanie Europy Wschodniej jako wspólnoty ludzi wolnych. Od 21 marca 2015 roku zamek jest otwarty dla turystów. Niestety do naszych czasów nie zachowało się wyposażenie wnętrza. Mieszczą się w nim: restauracja, sale konferencyjne, pokoje hotelowe oraz biura fundacji Kolegium Europy Wschodniej. W zamku regularnie odbywają się warsztaty dla młodych twórców, konferencje poświęcone Europie Wschodniej, spotkania literackie oraz koncerty.
Popularne w tej chwili...
Architektura
Najciekawszą cechą wojnowickiego zamku jest jego umiejscowienie „Na wodzie„, co ciekawe jest jedynym tego typu w Polsce gotycko-renesansowym zamkiem na wodzie. Zamek stoi na fundamentach z kamienia i gliny obudowanych palami dębowymi. Ściany zamku graniczą bezpośrednio z wodą, podobnie jak budynki w Wenecji. Wejście do niego wiedzie przez jedyny most, który powstał w miejscu mostu zwodzonego, wybudowany w 1870 roku – XIX wieku. Kiedyś zamek otaczała jeszcze druga fosa – zewnętrzna, ale dziś pozostały po niej tylko małe fragmenty.
Zamek zachował szereg elementów gotyckich i renesansowych. Pierwotnie zbudowany na planie podkowy a obecnie na planie prostokąta, posiada trzy skrzydła mieszkalne, dwukondygnacyjne z zamkniętym dziedzińcem. Przy skrzydle wschodnim znajdują się trójarkadowe podcienia wsparte na kolumnach z korynckimi głowicami. Na środku dziedzińca znajduje się studnia. Poszczególne skrzydła są zwieńczone trójkątnymi szczytami. W pn. – wsch. narożniku widoczne fragmenty wcześniejszych murów. Nad zamkiem góruje niewielka wieża.
Z poważniejszych działań budowlanych wyróżnić można m.in. portal wejściowy, nad którym i wokół jego widnieją inskrypcje i kartusze herbowe. Inskrypcja nad portalem głosi: „INICIUM SAPIENTIAE TIMOR DOMINI” – „Początkiem mądrości jest bojaźń przed Bogiem”. Towarzyszy ona tarczy z herbem Andrzeja von Hertwig, która znajduje się powyżej owego tekstu. Z lewej strony portalu znajduje się herb Jakuba Bonera (lilia), a z prawej Lukrecji Boner. Warto wspomnieć o inskrypcjach łacińskich nad niektórymi kamiennymi obramowaniami okien, w których wyczytać można „SEMPER MEMORARE NOVISSIMA TUA – „Zawsze pamiętaj o swym końcu”.
Zamek otoczony jest parkiem, ma powierzchnię ponad 9ha. Rosną w nim wyjątkowe okazy drzew i krzewów. Park udostępniony jest dla odwiedzających przez cały tydzień i stanowi idealny cel weekendowych wycieczek za miasto mieszkańców Wrocławia.
Źródło: www.zamekwojnowice.com.pl, Wikipedia.pl, „Murowane Budowle Obronne w Polsce X- XVII w.” Adam Wagner, „Zamki w Polsce” Bohdan Guerquin, „Zamki w Polsce” Przewodnik Turystyczny, „Zamki i ich Tajemnice” Tomasz Jurasz
Informacje praktyczne
- Strona internetowa zamku – www.zamekwojnowice.com.pl
- Wewnątrz zamku działa hotel i restauracja. Godziny otwarcia: www.zamekwojnowice.com.pl/dni-i-godziny-otwarcia/
- Na terenie zamku znajduje się bezpłatny parking
- Zamek otacza 9 ha park, z pomnikowymi drzewami i aleją lipową. Udostępniony jest dla odwiedzających przez cały tydzień.
- Współrzędne GPS Mapa Google – 51.197780866185056, 16.795357615171255