Zwiedzając zamki Dolnego Śląska, wielu z nas na pierwszy rzut wybiera Zamek Czocha, co jest normalne, ponieważ jest to jeden z ładniejszych i dobrze zachowanych zamków w Polsce. Jednak mało kto wie, że kilka kilometrów dalej są ładne ruiny zamku piastowskiego, które warto zobaczyć i nadjechać te 6 km. Mowa tu o zamku Świecie . Często pomijany, a jeszcze częściej mylony jest z zamkiem krzyżackim położonym w woj. kujawsko-pomorskim. Niech przykładem będzie pomyłka urzędników z Dolnego Śląska, którzy na tablicy promującej piastowski zamek w Świeciu koło Leśnej umieścili zdjęcie zamku krzyżackiego ze Świecia nad Wisłą (czytaj ). Warto dodać, że zamek w tej chwili jest w rękach prywatnych małżeństwa pasjonatów historii, którzy od 1999 roku krok po kroku odgruzowują i odbudowują zamczysko. Choć nie idzie to zbyt szybko, jeśli jednak przejrzymy zdjęcia parę lat wstecz i teraz to widać postęp wykonanych prac szczególnie w wewnątrz. Dlatego miejmy nadzieję, że dla warowni nadejdą lepsze czasy. Ja ze swej strony mogę jedynie szczerze i mocno kibicować właścicielom, aby wytrwali do końca w swych planach.
Ruiny zamku 2005 r. (zdj. Wikipedia ) Ruiny zamku 2021 r.
Trochę historii
Świecie to wieś leżąca na Dolnym Śląsku na Pogórzu Izerskim, w gminie Leśna przy granicy z Czechami, oddalona 3 km na południowy wschód od miasta Leśna oraz 14 km od Świeradowa-Zdroju. Rozwój wsi był ściśle związany z zamkiem Świecie, o którego istnieniu wspomina się w dokumentach już w 1329 roku. Warownia wybudowana została z miejscowego kamienia gnejsowego, zapewne na początku XIV wieku. Fundatorem był książę świdnicko-jaworski Bernard zmarły w 1326 roku, następnie zamek był w rękach jego syna, księcia Bolka II Małego . Budowla był jedną z warowni tzw. Okręgu Kwisy od strony Królestwa Czech i miał za zadanie ochronę szlaku biegnącego z Łużyc do Lubania i Jeleniej Góry. W 1346 roku wojska czeskie króla Jana Luksemburskiego zajęły zamek i obsadziły go własną załogą. Od tego momentu stracił na znaczeniu militarnym. W drugiej połowie XIV wieku zamek został przekazany rodzinie von Uechtritz . W owym czasie był budowlą kamienną, dwupiętrową, położoną na szczycie skalistego wzniesienia. Zapewne pierwotnie część północno-zachodnią zajmował budynek mieszkalny, pozostała część stanowiła niewielki dziedziniec. Wjazd na zamek znajdował się od strony południowo-wschodniej i był otoczony od południa i zachodu murem obwodowym. Od strony wschodniej przed zamkiem istniało niewielkie podzamcze. W XV wieku w zamku wykonano ceglane sklepienia. W końcu XV wieku otoczono go drugą linią murów obwodowych, którą rozbudowano po pożarze w 1527 roku wznosząc m.in. basteje artyleryjską oraz wieżę wraz z kaplicą w narożu północno-zachodnim nowego podzamcza. Całość otoczona była szeroką suchą fosą. Na przełomie wieków XVI-XVII przed bramą zamkową wybudowano przedbramnie, wzmocnione na narożach dwoma bastejami artyleryjskimi. W posiadaniu w/w rodu von Uechtritz majątek pozostał do 1638 roku. Około 1645 roku zamek został wyremontowany, a podzamcze było wykorzystywane do celów gospodarczych. Od 1665 roku zamek był własnością Daniela von Loeben . Następna poważna przebudowa miała miejsce w XVIII wieku, także po pożarze. W tym czasie był dalej w posiadaniu rodziny Loeben, a konkretnie Joanny Victorii von Loeben , która to wniosła w posagu Świecie księciu Maurycemu Saskiemu , naturalnemu synowi króla Augusta II. Na terenie podzamcza od strony północno-wschodniej wybudowano wówczas murowany budynek gospodarczy połączony z wieżą i kaplicą. Natomiast na terenie podzamcza gotyckiego wybudowano budynek dworu w stylu barokowym. Od 1760 roku teren zamku był niezamieszkały, lecz utrzymany w dobrym stanie i wykorzystywany tylko na cele gospodarcze. Często też zmieniał w tym czasie właścicieli. W 1719 roku zamek kupił Jakub Henryk Fleming feldmarszałek królewski i koniuszy litewski, który w 1725 roku odsprzedał Świecie ministrowi saskiemu Hansowi Casimirowi von Raysky , a ten z kolei odsprzedał majątek pułkownikowi Wolfowi Adolphowi von Gersdorf . W 1827 roku ponownie spłonął i od tego czasu był już niezamieszkany, choć pod koniec XIX wieku w budynku gospodarczym urządzono jeszcze gospodę. Wiek XIX to kolejne zmiany właścicieli, był w posiadaniu niemieckich arystokratycznych rodów m.in. książęca rodzina von Ratibor , Ernest hr von Seherr-Thoss czy Ernst von Gutschow niemiecki przedsiębiorca i kolekcjoner, właściciel zamku Czocha. Ten ostatni podjął próbę odbudowy zamku. Zapewne z przyczyn finansowych prace te przerwano. Po zakończeniu II Wojny Światowej w zamku urządzono mieszkania socjalne, które były zamieszkane do 1960 roku. Od tej daty zamek został opuszczony, nieużytkowany pozostawał w stanie postępującej ruiny. Od 1999 roku zamek ma nowych właścicieli, którzy podjęli się odbudowy.
Popularne w tej chwili...
Źródło: „Zamki w Polsce” Bohdan Guerquin, „Murowane Budowle Obronne w Polsce X-XVII w” Adam Wagner, Wikipedia.pl
Dziś
Obecnie zamek jest udostępniony do zwiedzania za drobną opłatą 5 zł (2021 r.) od osoby. Właścicielka wspaniale opowiada historię zamku, mówi o pracach jakie zostały wykonane przez ten okres odkąd są właścicielami, a trzeba dodać, że wszystko wykonują sami, odbudowując ruinę niestety bez żadnej dotacji. Planują otwarcie ekspozycji wykopalisk z terenu zamku, sklepiku z rękodziełem i innymi pamiątkami, karczmy, kaplicy do celów ślubnych czy małego hoteliku, w którym będzie można przespać się w warunkach jakie były w czasach średniowiecza. Patrząc ile jeszcze jest do zrobienia, to nie pozostaje nic innego jak tylko to co napisałem na wstępie – TRZYMAĆ KCIUKI ABY WYTRWALI W TYM DO KOŃCA I OBY IM SIĘ UDAŁO.
Zamek górny widok od ulicy Zamek górny – najstarsza część, widok z dziedzińca Brama zamkowa Brama zamkowa Dziedziniec Dziedziniec Wieża z kaplicą W kaplicy Odremontowana część przy kaplicy Piwnica