Zamek Chojnik położony jest w granicach miasta Jelenia Góra (dzielnica Sobieszów), między Zachełmiem a Piechowicami ok. 12 km od Szklarskiej Poręby i 15 od Karpacza. Warownia ta jest jedna z najbardziej znanych ruin zamkowych na Dolnym Śląsku a jednocześnie najczęściej odwiedzanych, głównie ze względu na świetne umiejscowienie. Leży na terenie obszaru ochrony ścisłej, który jest częścią Karkonoskiego Parku Narodowego, na szczycie dużego wzgórza Chojnik (627 m.n.p.m.), na granitowej skale nad 150-metrowym urwiskiem, przez mieszkańców zwanym Piekielną Doliną.
Jak dojść do zamku z parkingu w Sobieszowie
Przede wszystkim na początku trzeba zaznaczyć, że turyści odwiedzający tę atrakcję są zobowiązani uiścić dwie opłaty : pierwsza , jak już w/w zamek znajduje się na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego, w związku z tym przy wejściu na szlaki należy uwzględnić konieczność uiszczenia opłaty za wejście na teren parku, drugą już przy zamku – za wstęp na Zamek Chojnik. Droga do zamku nie trwa długo bo ok. 30-40 minut od kasy, można więc ruszyć w nią nawet w towarzystwie osób starszych i małych dzieci. Najlepiej do zamku dojść z Sobieszowa z pod parkingu znajdującym się przy ulicy Bronisława Czecha Mapa Google – nawiguj czarny czerwony czarny czerwonego
Popularne w tej chwili...
Formacje skalne na czarnym szlaku
Zamek Chojnik na przestrzeni wieków
Sama historia zamku jest długa i niejasna, co zresztą nie jest żadnym zaskoczeniem dla osób interesujących się czasami średniowiecza. Pierwsze wzmianki, a raczej legendy, o książęcej budowli na szczycie Chojnika, odnoszą się do końca XIII wieku. W tedy to na podwalinach wczesnośredniowiecznego grodu plemiennego Bobrzan, za panowania piastowskiego księcia Bolesława Łysego zwanego „Rogatką” , powstał tu drewniany dworek myśliwski, zapewne przystosowany także do obrony. Na warownię przebudował go jego syn Bolko I Surowy . Wzniesienie pierwszych murowanych obiektów przypisuje się prawdopodobnie około połowy XIV wieku wnukowi Władysława Łokietka księciu świdnicko-jaworski Bolkowi II Małemu . Pierwotnie zamek znajdował się na najwyższym punkcie wzniesienia i zbudowany był z granitu na planie wydłużonego czworoboku z okrągłą wieżą, stanowiącą zamknięcie dziedzińca od południowego wschodu, gdzie był broniony kilkusetmetrową przepaścią. Budynek mieszkalny zamykał dziedziniec od strony przeciwległej. Dojście do wieży prowadziło z ganku obiegającego wewnętrzne mury zamku. W 1364 roku, książę oddał zamek pod zastaw Thimo von Colitzowi . Ten jeszcze w tym samym roku, za kwotę 2500 kop groszy praskich odsprzedał swoje prawa królowi Czech Karolowi Luksemburskiemu . Jednakże Bolko, po niedługim czasie, wykupił posiadłość od tego władcy. Po śmierci księcia jego żona, Agnieszka Habsburska , w 1392 roku (wg innych źródeł 1377) podarowała zamek Chojnik rycerzowi Gotsch Schaffowi , późniejszemu założycielowi jednego z najpotężniejszych rodów szlacheckich na Śląsku – Schaffgotschów , w ich rękach zamek i okoliczne dobra pozostały aż do XVIII wieku. Oni to dokonali rozbudowy zamku. Już około 1393 roku protoplasta rodu Schaffgotschów rozpoczął budowę kaplicy zamkowej z czerwonego piaskowca. Budowa zakończyła się najprawdopodobniej w 1405 roku i niedługo potem rozpoczęto dalszą rozbudowę twierdzy. Poniżej bramy zamkowej założono niewielki dziedziniec, a następnie pierwotny zamek został otoczony zewnętrznym murem. Kaplica z czasem okazała się być za mała, powiększono ją więc przez dobudowanie efektownego wykusza, który możemy podziwiać do dziś. Dalsza rozbudowa zamku poszła w kierunku północno-wschodnim: powstał wielki nieregularny dziedziniec otoczony murami, od wschodu stanęła okrągła wieża, zwana głodową, przeznaczona na więzienie, a także budynki dla załogi i wielka kuchnia. Pośrodku dziedzińca ustawiono kamienny, do dziś zachowany, pręgierz. Od północnego zachodu zbudowano jeszcze jeden dziedziniec, w którym znajdowała się stajnia.
Rekonstrukcja zamku XIV w. Rekonstrukcja zamku poł. XVII w. (rys. A. Wagner )
Pierwszy właściciel Chojnika umiera w wieku 70 lat w 1420 roku, zamek wraz z należącymi do niego dobrami dziedziczy młodszy z dwóch synów – Jan . I tu warto dodać skąd wzięło się nazwisko Schaffgotsch Jana Schaffgotscha , w trakcie wojen husyckich (1419-1434), zamek skutecznie opierał się oblężeniom husytów w latach 1426 i 1428. W późniejszym okresie wojen husyckich właściciele okryli się złą sławą – rycerzy rabusiów (raubritterów), łupiąc okoliczną ludność oraz kupców podążających traktem do Czech.
Herb Schaffgotschów
W pierwszej połowie XVI wieku Ulryk Schaffgotsch rozpoczął kolejną rozbudowę zamku. To nowe warunki prowadzenia wojny kazały modernizować system obronny warowni. Około 1529 roku warownię otoczono drugim pierścieniem murów, tworząc dodatkowy obwód obronny. Prawdopodobnie w tym czasie lub nieco później powstała murowana zabudowa mieszkalna i gospodarcza zamku dolnego, a także międzymurza w sąsiedztwie bramy ze stajniami i domem dowódcy straży. W tym czasie Chojnik był już potężną warownią składającą się z zamku górnego i dwóch ufortyfikowanych dziedzińców. W 1560 roku dodano wysuniętą na północ, potężną cylindryczną basteję. Ciekawostką jest fakt, że na skutek dużej wysokości nie potrafiono na zamku dokopać się do wody, w związku z tym wykuto w skale trzy cysterny na dziedzińcach zamku górnego i dolnego.Jan Urlych nie ożenił się i zmarł bezpotomnie w wieku 37 lat. Chojnik przypadł w spadku kuzynowi ze Starej Kamienicy Krzysztofowi , który umiera w 1601 roku pozostawiając swoje posiadłości 6-letniemu wówczas synowi. Hans Ulrych II Schaffgotsch , przez małżeństwo z księżniczką brzesko-legnicką Barbarą Agnieszką skoligacił się z Piastami . W czasie wojny 30-letniej (1618-1648), jako generał austriackich wojsk cesarskich, został w 1634 roku oskarżony o przystąpienie do spisku Albrechta Wallensteina
Czeska Akwaforta A.K. Balzer koniec XVIII w. (1770-1780) Litografia barwna I poł. XIX w. (1820-1845) Zdj. Śląska Biblioteka Cyfrowa, Jeleniogórska Biblioteka Cyfrowa
Ostateczny kres warowni nastąpił 1675 roku podczas burzy w zamek trafił piorun. Wybuchł pożar, w którym ucierpiał zamek górny i zwieńczenie wieży. Właściciele zamku nie podjęli już próby odbudowania go. Nowe warunki mieszkalne, nowa moda wznoszenia innych rezydencji, a mianowicie pałaców, każe Schaffgotschom przenieść się do pobliskiego Sobieszowa. Mimo utraty znaczenia militarnego w drugiej poł. XVII wieku zamek utrzymywany był przez właścicieli ze względów prestiżowych. W latach 1685-1712, na zlecenie hrabiego von Schaffgotsch ruinami zaopiekował się ówczesny wybitny śląski rytownik i szlifierz szkła, Fryderyk Winter . hrabiów von Stillfried-Rattowitz warownia stała się atrakcją turystyczną odwiedzaną przez kuracjuszy z Cieplic. Dla potrzeby turystów w 1822 roku otwarto w murach zamkowych gospodę, rok później udostępniono nowe schody na wieżę zamkową. W roku 1860 roku przebudowano w stylu neogotyckim wnętrze bastei, z adaptacją na schronisko oraz izbę muzealną. Po II Wojnie Światowej zamek i schronisko turystyczne nie straciło na popularności. Prace remontowe przeprowadzono w 1949 roku. Wówczas to urządzono także małe muzeum w tzw. salce gotyckiej schroniska. W styczniu 1963 roku z powodu groźby zawalenia zamek zamknięto. Remont rozpoczął się jesienią tego samego roku. Formalnie zakończył się dopiero 10 lat później. Większe prace konserwatorskie rozpoczęto w 1983 roku. Zrekonstruowano kuchnie, zabezpieczono mur sali sądowej, uzupełniono dwie wyrwy w murze otaczającym dziedziniec. W miejsce starego wzniesiono nowy mur nad stajnią. Oczyszczono dwie cysterny na wodę, dziedziniec górny i gospodarczy oraz loch głodowy. Koronę murów i stołp zabezpieczono instalacją odgromową oraz elektryczną. W latach 1993-1994 wykonano metalowe schody na wieżę i zrekonstruowano ganek straży. W 1993 roku zamek stał się siedzibą Bractwa Rycerskiego Zamku Chojnik. W 2007 roku ustawiono granitowy pomnik upamiętniający wizytę w 1956 roku Karola Wojtyły z grupą studentów. Prace konserwatorskie prowadzone są nadal przez Oddział PTTK „Sudety Zachodnie” , który jest właścicielem zamku.
Źródło: „Zamki Śląskie” Bohdan Guerquin 1957, „Zamki i ich Tajemnice” Tomasz Jurasz 1972, „Zamki w Polsce” przewodnik turystyczny Maciej Węgrzyn, „Murowane Budowle Obronne w Polsce X-XVII w.” Adam Wagner
Baszta Bramna – wejście do zamku Brama główna z mostem zwodzonym Dziedziniec zamku średniego Pręgierz na dziedzińcu i kuchnia Dziedziniec główny, wieża zamku górnego Sala rozpraw Pręgierz na dziedzińcu głównym, sala rozpraw Mury zewnętrzne Dziedziniec wewnętrzny, wejście do kaplicy Okno z wykuszem nad wejściem do kaplicy Kaplica – Pomnik Papieski Widok na dziedziniec z wieży Widok z wieży na dziedziniec wewnętrzny i kaplicę Baszta zamku górnego – widok zza murów
Wystarczy tablet lub smartfon z systemem Android, by przenieść się do XVII w. i ujrzeć Zamek Chojnik w pełnej krasie. Po pobraniu aplikacji w Google Play lub „zeskanowaniu” markera, umieszczonego na Zamku Chojnik, na ekranie naszego smartfonu czy tabletu ukazuje się trójwymiarowy model XVII-wiecznego Chojnika. Markerem uruchamiającym program jest herb Schaffgotschów. więcej informacji znajdziemy tutaj
Parking w Sobieszowie znajduje się na ulicy Bronisława Czecha, jest płatny 10 zł (2021 r.) cały dzień.
Mapa Google – nawiguj na parking
Czas dojścia z pod kasy parku do zamku ok. 65 minut
Opłaty wstępu na zamek normalny 7 zł, ulgowy 5 zł (2021 r.)
Opłata za wstęp do Karkonoskiego Parku Narodowego wynosi ok. 8 zł ulgowy 4 zł (2021 r.). Aktualne ceny tutaj.
Dojście do zamku od parkingu w Sobieszowie czerwonym szlakiem
Dojście do zamku od parkingu w Sobieszowie czarnym szlakiem
