Ruiny zamku w Starej Kamienicy

Zamek w Starej Kamienicy – siedziba rodu Schaffgotsch.

Wieś Kamienica jest wsią, której początki prawdopodobnie sięgają IX wieku. Według dokumentów archiwalnych istniały tutaj pozostałości prastarego grodu, który Słowianie mieli wybudować dla obrony. Jej nazwa pochodzi z języka słowiańskiego, od słowa „kamień”, pisana jest również jako Kämeniz, Kempniz, a także Chemnitz, a według starej legendy wywodzić się z niej miało nazwisko szlacheckiego rodu von Kemnitz.

Grafika F.B. Wernera z „Topografia Silesia” z poł. XVIII w.

Obecnie wieś jest nazywana Starą Kamienicą, aby odróżnić ją od wioski Nowa Kamienica. Według starych przekazów śląscy książęta mieli tutaj swojego kasztelana, a książę Bolesław Łysy kazał urządzić w tutejszym zamku w roku 1241 wygodne komnaty, a następnie przekazał go swemu dotychczasowemu kasztelanowi Sibotowi von Schoff jako lenno dziedziczne. Wspominający o tym fakcie dokument sporządzono we Wrocławiu w roku 1242, a jego dokładny przedruk można znaleźć w opracowaniach historycznych. Inne źródła, na które się natknąłem mówią, że brak jest jednoznacznych informacji źródłowych na temat założenia zamku w Starej Kamienicy, i że dokument z 1242 roku zapewne został sfałszowany. Pewne jest w każdym razie to, że zamek Stara Kamienica, jako „dwór warowny”, stał się od XIV, czyli od momentu nabycia go przez Gotsche Schoffa w roku 1371, siedzibą rodziny Schaffgotschów.
Przyjmuje się, że budowę murowanego, kamiennego obronnego obiektu, otoczonego nawodniona fosą wybudowano pod koniec XIV lub w pierwszej połowie XV wieku, być może na miejscu wcześniejszego drewnianego grodu. Nie jest znane jego rozplanowanie i wygląd z tego okresu.
W 1562 roku na miejscu dawnego zamku i przy częściowym wykorzystaniu jego murów ówczesny właściciel Hans Ulrich von Schaffgotsch ukończył budowę nowego renesansowego zamku. Była to budowla kamienna na rzucie czworoboku z pięciokondygnacyjną czworoboczną wieżą od strony zachodniej. Wewnętrzny dziedziniec otaczały trzy jednotraktowe skrzydła, w których znajdowało się mieszkanie właściciela zamku, pomieszczenia kuchni, mieszkania służby i załogi. Informuje się również o bramie zamku, na której widnieje rok 1562, po jego obu stronach dwa reliefy portretowe. Brama wjazdowa znajdowała się we wschodnim skrzydle zamku.
W grudniu 1615 roku doszło na zamku do głośniej tragedii, o której warto w tym miejscu wspomnieć. Kiedy to pod nieobecność gospodarza, na zamku przebywał jego krewniak Bernard von Schaffgotsch. Podczas tej wizyty 16 lub 17 grudnia między Bernhardem Schaffgotschem a jego sługą Wolfem Friedrichem Röttigem w wyniku spoliczkowania doszło do sprzeczki w piwnicy, na skutek czego służący w ciemnym korytarzu ugodził swego pana rapierem, czyli nienaostrzoną bronią szermierczą. Służący wyrokiem doraźnego sądu został skazany na okrutną śmierć. Pod szubienicą odcięto mu prawą rękę, następnie wyrwano mu jeszcze żyjące serce i „wepchnięto do ust”, na koniec ciało poćwiartowano, a jego cztery części powieszono na czterech słupach szubienicy kamienickiej.
W roku 1616 20 sierpnia, zamek w Starej Kamienicy spłonął aż do fundamentów, zachowały się tylko stajnie i stodoły. W następnym roku rozpoczęto remont, który z przerwami trwał aż do 1930 roku. Między innymi wówczas wzniesiono murowane arkadowe krużganki wokół dziedzińca zamkowego. Po 1635 roku, kiedy to został stracony z rozkazu cesarza ówczesny właściciel zamku, Hans Urlich von Schaffgotsch, zamek przestał być siedzibą rodową, dobra zostały skonfiskowane i sprzedane przez cesarza Ferdynanda II. Zamek zaczął przechodzić w ręce różnych właścicieli, którzy nie dbali o jego konserwację. w 1641 roku Starą Kamienicę nabył hrabia Mikołaj von Palfy z Węgier. W roku 1679 posiadłość nabył morawski hrabia von Zierotin. Prawdopodobnie to on wzniósł na początku XVIII wieku Dom Kawalerski w pobliżu pałacu. Budowlę otaczał rozległy ogród, który graniczył z dużym folwarkiem. Od roku 1756 majątek należał do kupca Georga Friedricha Smith. W 1758 roku pałac ponownie spłonął i nie został już odbudowany. Od tego momentu jako dwór służył Dom Kawalerski. W roku 1942 Starą Kamienicę kupił gospodarz Richard Dittman i uczynił z niej wzorowe gospodarstwo rolne. Po roku 1945 dwór służył jako radziecka komendantura, w budynkach gospodarczych były zakwaterowane oddziały strażnicze. W 1953 dwór spłonął i został następnie rozebrany. do dziś zachowały się ruiny wieży bramnej, oraz nikłe pozostałości budynków mieszkalnych z zawalonymi piwnicami.

Tak wyglądało to miejsce jeszcze kilka lat do tyłu

W 2010 roku rozpoczęły się pierwsze prace porządkowe. Obecnie władze gminy wspólnie z Fundacją „Zamek Chudów” robią wszystko, by obiekt ożył i stał się atrakcją turystyczną regionu jeleniogórskiego. Na rekonstrukcję zamku pozyskano blisko 2 miliony złotych. Pochodziły one z ministerstwa kultury, urzędu marszałkowskiego, gminy oraz Euroregionu Nysa. Do tej pory zrewitalizowano wieżę zamkową, która spełnia rolę punktu widokowego, odbudowano średniowieczny czteroprzęsłowy most łukowy, zabezpieczono i odgruzowano plac przy zamku, a także piwnice. Ponadto zamontowano tabliczki z QR-kodami mówiącymi o historii i ciekawostkach związanych z tym obiektem. Według Pana Andrzeja Sośnierza z fundacji „Zamek Chudów” obiekt w pełni zostanie oddany do użytku w 2022 roku. W tej chwili (2021 r.) wstęp jest bezpłatny.

Źródło: Biuletyn Rady Gminy „Izerska Wieś” nr 70/2019, „Murowane Budowle Obronne XII-XVII w.” Adam Wagner, „Zamki w Polsce” Bohdan Guerquin

Grzegorz R.

#TuiTamINFO to ktoś, kto ostatnio ma dużo czasu i zwykle udaje Mu się gdzieś "uciec" bliżej lub dalej. Oczywiście stara się mieć ze sobą aparat. Kiedy nie podróżuje to prawdopodobnie delektuje się ciszą domowego spokoju lub odkrywam najgłębsze sekrety najnowszych urządzeń technologicznych.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ Anuluj odpowiedź

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Ponieważ podróżowanie stało się dla Mnie łatwiejsze, a ostatnio mam trochę więcej czasu, to zwykle udaje mi się gdzieś „uciec” kilka razy w roku, bliżej lub dalej. Oczywiście staram się mieć ze sobą aparat. Fotografia nie jest moim sposobem na życie, to raczej amatorska pasja i według mnie, może być sposobem komunikowania się z innymi. Myślę, że większość amatorów robi to z tych samych powodów, dla radości tworzenia, miłości do podróży i fotografii. Dołożyłem wszelkich starań, aby treść była jak najbardziej zgodna z rzeczywistością, wykorzystując do tego celu, przewodniki, informatory, biuletyny, książki historyczne, archiwa, biblioteki internetowe itp. Będę wdzięczny za wskazówki dotyczące błędów i nieaktualnych informacji. Wszelkie uwagi są dla mnie bardzo cenne i mile widziane, dzięki nim będę mógł dokonać jak najszybciej korekt w opisach.