Kościoły w Krakowie, które trzeba zobaczyć

W skrócie - Spis treści, Informacje Pokaż

Chcesz wiedzieć, gdzie leży główne bogactwo miasta? Odwiedź krakowskie kościoły.

Kraków, który w 1000 roku stał się arcybiskupstwem, a trzydzieści osiem lat później stolicą królewską, od niepamiętnych czasów był celem pielgrzymek. Czynnik ten został przyspieszony przez męczeńską śmierć pierwszego polskiego świętego Stanisława ze Szczepanowa, który został zabity w Kościele na Skale. W dzisiejszych czasach, Kraków mimo swojej nowoczesności nigdy nie zapominał o swoich korzeniach. Miasto zachowuje bogatą kulturę i tradycje widoczne przede wszystkim w kościołach i innych miejscach kultu religijnego.
Na sakralnej mapie Krakowa widnieje obecnie około 360 kościołów. Zapewne jest nieliczna grupa ludzi, która je wszystkie odwiedziła. Dodajmy, w tym zestawieniu uwzględniono kościoły i obiekty sakralne innych wyznań i są to budowle o różnym przeznaczeniu oraz typie. Tylko 136 z nich to kościoły rzymskokatolickie, w których możemy się modlić, w większości o znaczeniu historycznym. Równie imponujące jest to, że nie ma dwóch kościołów podobnych. Każdy ma swoją unikalną cechę.
Prawdziwym skupiskiem najstarszych i najpiękniejszych kościołów jest samo centrum miasta, czyli Stare Miasto wraz z przyległym otoczeniem. Wystarczy krótki spacer odcinkiem ulicy Grodzkiej, która prowadzi od Rynku Głównego do Zamku Królewskiego na Wawelu, by zobaczyć aż 10 takich budowli. Po pierwsze, po obu stronach ulicy znajdują się duże gotyckie zespoły kościelno-klasztorne: franciszkański (z bazyliką św. Franciszka z Asyżu) i dominikański (z kościołem św. Trójcy). W bocznej uliczce Poselskiej zobaczyć można Klasztor Sióstr Bernardynek z barokowym kościołem św. Józefa. Następnie stoją niemal obok siebie: majestatyczny kościół św. Piotra i Pawła, który jako pierwszy w Krakowie wybudowano w stylu barokowym i kościół św. Andrzeja, jedyny, który zachował pierwotną romańską bryłę. Koniecznie trzeba wspomnieć o Kościele Mariackim czy Katedrze na Wawelu, wiele osób z pewnością słyszało także o w/w Kościele na Skałce.
I tak by można było wymieniać, bo krakowskich kościołów jak już wcześniej wspomniałem jest mnóstwo; stąd niemożliwe jest zbadanie wszystkich, dlatego Ja skupię się tylko na tych, na które natknąłem się wędrując po Krakowie.

Katedra na Wawelu – Wawel 3

Usytuowana jest w północnej części wzgórza wawelskiego, wraz z renesansowym zamkiem stanowią symbol nie tylko samego wzgórza ale króluje nad całym starym miastem – Krakowem, a od blisko tysiąca lat jest nie tylko celem pielgrzymek do miejsc świętych takich jak grób świętego Stanisława, czy królowej Jadwigi, ale jest także miejscem pamięci narodowej kryjącym w swych murach zarówno chrześcijańską, jak i świecką historię państwa polskiego. Konsekracji świątyni dokonano 28 marca 1364 roku, jednak datą przełomową była odprawiona 20 stycznia 1320 roku uroczystość koronacji Władysława Łokietka.
Chcesz przeczytać więcej? Szczegółowy opis tutaj …

Bazylika Mariacka – Plac Mariacki 5

Jest bez wątpienia jednym z najwspanialszych przykładów polskiej architektury gotyckiej i chyba największym i najważniejszym, po katedrze wawelskiej, kościołem w tym mieście. Znajduje się w północno-wschodnim narożniku Rynku Głównego, na Placu Mariackim. Pierwotny kościół został zbudowany w tym miejscu w latach 1221-22, ale został zniszczony przez najazd Mongołów w drugiej połowie XIII wieku. Wnętrze kościoła w swojej wielkości to prawdziwa rozkosz dla oka, a dbałość o szczegóły jest nadzwyczajna. Głównym punktem kościoła na pewno jest Ołtarz Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny z końca XV wieku autorstwa mistrza rzeźbiarza Wita Stwosza, którego ukończenie zajęło 12 lat. Chcesz przeczytać więcej? Szczegółowy opis tutaj …

Widok na kościół z rynku

Ołtarz Wita Stwosza otwarty

Kościół św. Wojciecha – Rynek Główny 2

Ten niewielki kościółek uznawany za jedna z najstarszych świątyń Krakowa, stoi w południowym narożniku Rynku Głównego, zaraz przy wejściu na ulicę Grodzką. Wedle tradycji w tym miejscu miał głosić kazania św. Wojciech, a na pamiątkę tego wydarzenia miał powstać tu drewniany kościółek. Podczas badań archeologicznych odsłonięto pod obecną budowlą relikty wcześniejszej, murowanej świątyni, z przełomu X i XI wieku. Z tego okresu pochodzą też ślady cmentarza odnalezione w pobliżu kościoła. Obecna romańska świątynia, którą możemy podziwiać, powstała w drugiej połowie XI lub na początku XII wieku. Na początku XVII wieku budowla uległa barokizacji: nadbudowano ściany kościoła, ze względu na podwyższający się z biegiem czasu poziom rynkowego bruku. Całość budowli nakryto kopułą oraz wybudowano od strony zachodniej nowe wejście.
W podziemiach kościoła znajduje się ekspozycja zorganizowana przez Muzeum Archeologiczne, a związana jest z historią Rynku. Na wystawie możemy podziwiać rekonstrukcję pierwszej, drewnianej świątyni pw. św. Wojciecha, fundamenty jej romańskich murów i liczne, odnalezione przez archeologów artefakty.

Kościół parafialny p.w. Świętych Apostołów Piotra i Pawła – ul. Grodzka 52A

Był to pierwszy barokowy budynek ukończony w mieście, w 1619 roku. Ufundowany został dla jezuitów przez króla Zygmunta III Wazę. W 1635 roku, już po śmierci swojego fundatora, kościół zostaje ostatecznie konsekrowany. Od tego momentu ta krakowska świątynia przeżywała wiele wzlotów i upadków. w latach 1722-1725, kiedy papież Klemens XIV rozwiązał zakon Jezuitów świątynia zaczęła podupadać. Jeszcze gorzej stało się po trzecim rozbiorze Polski, kiedy to w latach 1796 aż do 1809 stał się kościołem garnizonowym wojsk austriackich, a później aż do 1815 roku pełnił funkcję cerkwi prawosławnej. Sytuacja poprawiła się w 1824 roku, kiedy przeniesiono tutaj parafię ze zburzonej kolegiaty Wszystkich Świętych.
Pierwszą rzeczą, która rzuca się w oczy, jest rząd ponadnaturalnych rozmiarów posągów apostołów stojących na cokołach przed kościołem. Dziś są to kopie XVIII-wiecznych oryginałów, które zostały zniszczone przez kwaśne deszcze padające w latach 50-tych i 60-tych XX wieku. Kościół jest zbudowany na planie prostokąta, jest szeroki, jednonawowy z bocznymi kaplicami.
Wnętrze jest monumentalne, posiada późnobarokowy ołtarz główny, a dekoracja świątyni ma symbolizować kościół zachodni i wschodni. Od 2010 roku w kościele jest realizowana idea Panteonu Narodowego jako miejsca pochówku wybitnych twórców kultury, sztuki i nauki. Prócz księdza Piotra Skargi w kryptach pod kościołem zostali już pochowani między innymi Sławomir Mrożek, biskup Tadeusz Pieronek i Zygmunt Wróblewski.

Kościół św. Franciszka z Asyżu – pl. Wszystkich Świętych 5

Kościół św. Franciszka z Asyżu położony jest w samym sercu krakowskiego Starego Miasta, tuż obok słynnego Okna Papieskiego. Kościół, obecnie Bazylika Mniejsza, został konsekrowany w 1296 roku. Został wybudowany prawdopodobnie w latach 1237-1269 z inicjatywy księcia Bolesława Wstydliwego, dla zakonu franciszkanów sprowadzonych do Polski z Pragi przez księcia Henryka Pobożnego. Był wielokrotnie powiększany i przebudowywany w wielu stylach. Zmiany wyglądu świątyni, jej kształt i wystrój, wynikały z kilku wielkich pożarów, które ją dotknęły w latach 1462, 1476, 1655 i 1850. Mimo tych zmian, kościół w swoim wyglądzie zewnętrznym może być uważany za gotycki. Wnętrze jest w dużej mierze neogotyckie. Na przełomie XIX i XX wieku po ostatnim wielkim pożarze Krakowa przeprowadzono gruntowne prace renowacyjne. Na szczególną uwagę zasługują witraże wykonane przez znanego artystę Stanisława Wyspiańskiego oraz bardzo oryginalne polichromie tego samego autora z przełomu XIX i XX wieku. Z kościołem połączone są trzy kaplice m.in. bł. Salomei z jej relikwiami i szczątkami księcia Bolesława Wstydliwego. Od strony południowej do kościoła przylegają zabudowania klasztorne franciszkanów, pochodzące z przełomu XIV – XV wieku; krużganki zdobią XV wieczne freski oraz portrety krakowskich biskupów. Taką ciekawostką, którą warto dodać jest to, iż świątynia była ulubionym miejscem modlitwy Karola Wojtyły, do dziś znajduje się tam ławka oznaczona tabliczką, w której siadywał. Bazylikę można zwiedzać z przewodnikiem lub audio-przewodnikami. Kościół oferuje również regularne msze i nabożeństwa.

Pałac Biskupi ze słynnym oknem papieskim przy ul. Franciszkańskiej 3

Od założenia biskupstwa krakowskiego przez niemal całe średniowieczne rezydencja biskupów znajdowała się na Wawelu. Pierwsze wzmianki o nowej rezydencji w obecnym miejscu pochodzą z końca XIV wieku. Wedle jednej z legend, plac pod budowę pałacu przekazali biskupom bracia Franciszkanie. W zamian za to zobowiązali się oni do przekazywania zakonnikom swoich portretów. W późniejszych stuleciach pałac wielokrotnie rozbudowywano i przebudowywano. Dziś jest największym po Wawelu pałacem krakowskim. Pomimo burzliwych dziejów budowla swoją pierwotną funkcję spełnia do dnia dzisiejszego.
Największą popularność, przyniósł pałacowi pontyfikat Jana Pawła II. W pałacu przez pewien czas mieszkał Karol Wojtyła. Zamieszkał tutaj w 1964 roku, rok po wyborze na biskupa, a wyprowadził się wówczas, gdy został wybrany na papieża w 1978 roku. Odwiedzając Kraków podczas wszystkich pielgrzymek do Polski wybierał pałac jako miejsce odpoczynku. Zasłynął spontanicznymi, nieoficjalnymi wystąpieniami do wiernych, zgromadzonych, na placu przed pałacem i kościołem Franciszkanów. Dodajmy, podczas swojej pielgrzymki do Polski, jego następca Benedykt XVI w dniach 26–28 maja 2006 odwiedził Kraków i rezydował wówczas w pałacu. Kilkakrotnie przemawiał do wiernych, nawiązując tym do tradycji swojego poprzednika. Dziś przed pałacem często organizowane są czuwania, koncerty, natomiast „okno papieskie” przyozdobione jest wizerunkiem Jana Pawła II.

Kościół św. Bernardyna – ul. Bernardyńska 2

Kościół i klasztor znajduje się u stóp Wawelu, powstał w 1453 roku dzięki fundacji biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego i poparciu króla Kazimierza Jagiellończyka. Podczas potopu szwedzkiego został doszczętnie zniszczony. Obecną świątynię w stylu wczesnobarokowym, wzniesiono w latach 1659-1680, budowla uzyskała dzisiejszą formę architektoniczną. Kościół jest budowlą trójnawową z kopułą ukrytą w dachu świątyni, co było podyktowane względami strategicznymi. Artyleria wawelska musiała mieć niczym nieprzysłonięte pole rażenia. Wewnątrz świątyni warto zwrócić uwagę na barokowy obraz w kaplicy św. Anny, przedstawiający taniec śmierci oraz na ołtarz – mauzoleum św. Szymona z Lipnicy. Zakonnicy przechowują do dziś jego płaszcz, ma on podobno mieć moc uzdrawiania. Kościół odbywają się regularne msze i nabożeństwa.

Kościół Nawrócenia św. Pawła – ul. Stradomska 4

Ulica Stradomska, na której znajduje się Kościół Nawrócenia św. Pawła to część obecnego Krakowa, kiedyś oddzielna osada, była niejako łącznikiem miedzy miastem Krakowem, a Kazimierzem. Warto dodać, że Stradom dziś wraz ze Starym Miastem, Wawelem i Kazimierzem wpisany jest na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Kamień węgielny pod budowę kościoła położono w 1693 roku jednak problemy finansowe, a dokładnie brak funduszy uniemożliwił w pełni realizacje budowy. Stradomską świątynię budowano do 1728 roku. Konsekracja miała miejsce w roku 1732, choć prace wykończeniowe przy elewacji trwały jeszcze do połowy wieku. Kościół posiada fasadę wzniesioną z ciosów piaskowca z elementami dekoracji rzeźbiarskiej z wapienia. Jest świątynią zaliczaną do okresu późnego baroku. Wyposażenie kościoła możliwe było dzięki hojnym ofiarodawcom. Wnętrze jest jednonawowe, z krótkim i prosto zamkniętym prezbiterium, zwieńczonym eliptyczną kopułą. Sklepienia kościoła pokrywa polichromia wykonana w latach 1862-64. W ołtarzu głównym umieszczony jest obraz Nawrócenie św. Pawła namalowany w 1756 roku. Cennym zabytkiem jest chór muzyczny z XVIII wieku ozdobiony bogatą dekoracją snycerską. Ciekawostką, o której w tm miejscu warto wspomnieć jest fakt, iż w Klasztorze Misjonarzy przechowywany jest portret króla Stefana Batorego autorstwa nadwornego malarza Marcina Kobera namalowany w 1583 roku, który trafił tutaj z katedry wawelskiej.

Kościół św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty – ul. św. Jana 7

Jednonawowy kościół, stojący na rogu ulic świętego Jana i świętego Tomasza, pochodzi jeszcze z czasów przedlokacyjnego Krakowa. Jest to jeden z najstarszych kościołów w mieście. Wzmiankowany w księgach miejskich po raz pierwszy w 1308 roku początkowo jako filialny – należał do archiprezbiterów z kościoła Mariackiego. W 1325 roku stał się kościołem parafialnym. Został gruntownie przebudowany w połowie XVII wieku, a w 1659 roku ponownie konsekrowany. Od 1726 roku należy do Zgromadzenia Panien Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny – sióstr prezentek. Wtedy również wzniesiony został klasztor, który powstał w wyniku przebudowy czterech sąsiadujących z kościołem kamienic.
Na barokowej fasadzie kościoła umieszczono obraz Matki Bożej Łaskawej, wewnątrz zachowały się fragmenty romańskie (krypta pod prezbiterium) i gotyckie. W kaplicy bocznej złożono szczątki założycielki zgromadzenia, błogosławionej Zofii z Maciejowskich Czeskiej.

Kościół św. Anny – ul. św. Anny 13

Nie jest znana dokładna data postawienia świątyni. Najstarsze wzmianki o kościele św. Anny pochodzą z II połowy XIV wieku. Dotyczy ona prośby Kazimierza Wielkiego do papieża Urbana V o udzielenie odpustu za nawiedzenie świątyni w rocznicę jej konsekracji. W owym czasie był to najprawdopodobniej kościół drewniany, który uległ całkowitemu zniszczeniu w czasie pożaru w 1407 roku. W tym samym roku został odbudowany z fundacji króla Władysława Jagiełły jako murowany kościół w stylu gotyckim. W 1418 roku król Władysław Jagiełło związał ściśle kościół z Akademią Krakowską, nadając Uniwersytetowi prawo patronatu nad parafialnym kościołem św. Anny. Obecny kościół zbudowano w latach 1689-1703 w stylu barokowym. Całość kompozycji fasady została zaprojektowana tak, aby najlepiej prezentowała się w ukośnym widoku z wąskiej uliczki św. Anny. Bowiem w trakcie budowy kościoła nie istniały jeszcze Planty, a obecna ulica św. Anny była zamknięta murami obronnymi.
Wchodząc do kościoła zauważyć można niezwykłe bogactwo barokowego wnętrza: obfitość motywów zdobniczych, rozmaitość przedstawień oddanych w rzeźbach, reliefach i malowidłach. Jednym z bardziej zwracających uwagę elementów wystroju wnętrza jest nawa poprzeczna (Transept), gdzie po prawej stronie znajduje się kaplica z monumentalnym ołtarzem – konfesja św. Jana z Kęt zawierająca szczątki kanonizowanego w 1767 patrona Uniwersytetu Jagiellońskiego. Powstała on w latach 1695-1703. Jej centralną część stanowią cztery postacie symbolizujące wydziały Uniwersytetu: teologiczny, prawny, lekarski i filozoficzny dźwigające sarkofag ze szczątkami świętego.
Warto również wspomnieć, że w kościele św. Anny często gościł Biskup Karol Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II. Jako pasterz Kościoła Krakowskiego często pielgrzymował do grobu Świętego Jana z Kęt. Odprawiał msze święte, wygłaszał rekolekcje i spotykał się ze studentami. Spowiadał wiernych, co zostało upamiętnione przez tabliczkę przytwierdzoną nad kratkami konfesjonału w lewej części kościoła.

Grzegorz R.

#TuiTamINFO to ktoś, kto ostatnio ma dużo czasu i zwykle udaje Mu się gdzieś "uciec" bliżej lub dalej. Oczywiście stara się mieć ze sobą aparat. Kiedy nie podróżuje to prawdopodobnie delektuje się ciszą domowego spokoju lub odkrywam najgłębsze sekrety najnowszych urządzeń technologicznych.