Miasteczko Galicyjskie jest oddziałem Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu. Zlokalizowane we wschodniej jego części, na terenie osiedla Piątkowa, docelowo stanowi główne wejście do Sądeckiego Parku Etnograficznego. Jest rekonstrukcją fragmentu zabudowy małomiasteczkowej obejmuje niewielki plac rynkowy i pierzeje z kilkunastoma domami. Miasteczko przybliża atmosferę małych osad miejskich dawnej prowincji monarchii austro-węgierskiej z przełomu XIX i XX wieku. Bo przypomnijmy, rozbiór całego obszaru pierwszej Rzeczypospolitej, jakiej dokonały Austria, Prusy i Rosja w latach 1772, 1793 i 1795 doprowadziły do zniknięcia Polski z mapy Europy. Część obszaru państwa polskiego znalazła się pod panowaniem Austrii, jako nowa prowincja monarchii, zwana Galicją. W skład ten wchodziły dzisiejsze województwa małopolskie i podkarpackie oraz przedwojenne województwa lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie, stanowiące aktualnie tzw. Zachodnią Ukrainę. Galicja była tradycyjnie regionem wielonarodowościowym i wielowyznaniowym. Obok Polaków i Ukraińców mieszkali tu Żydzi, Niemcy, Ormianie, i inne narodowości. Obecnie pojęcie „Galicja” jest używane bardziej w języku kulturowym i historycznym niż geograficznym i wykorzystywane jest raczej jako nazwy odnoszące się do firm, restauracji itp.
Zwiedzanie wnętrz budynków
Odwiedzenie Miasteczka Galicyjskiego to bardzo ciekawa propozycja na spędzenie wolnego dnia. Niejednokrotnie na jego terenie odbywają się różnego typu imprezy kulturalne i festiwale, które przybliżają okres z przełomu XIX i XX wieku. Dlatego przed przyjazdem warto zorientować się, czy w danym terminie nie trafimy na jakąś ciekawą imprezę tematyczną. Wejście na teren samego Miasteczka jest darmowy, z bliska można się przyjrzeć wszystkim obiektom. Budynki zostały zaprojektowane i wzniesione na podstawie dawnych dokumentów, rycin, zdjęć i planów. Jeśli chcemy zwiedzać, za tą przyjemność trzeba już zapłacić. W każdym budynku jest tablica z opisem i zdjęciem. Większość z nich ma swojego opiekuna-przewodnika, który oprowadzi po ekspozycji. W Miasteczku Galicyjskim znajduje się 20 takich obiektów , skupionych w większości wokół rynku. Budowę Miasteczka zakończono 2 maja 2011 roku. Głównym budynkiem jest ratusz . Jego zewnętrzny kształt wykonany został wg archiwalnych rysunków. W ratuszu znajdują się m.in. sala konferencyjna, czytelnia, hotel i kawiarnia. Z tyłu za ratuszem, stoi rekonstrukcja klasycystycznego dworu szlacheckiego z Łososiny Górnej, koło Limanowej. Jest to przybliżona replika zewnętrznej formy podmiejskiej rezydencji z końca XVIII wieku, która uległa całkowitemu zniszczeniu w latach 70-tych XX wieku. Na parterze obiektu mieści się Przedszkole Galicyjskie oraz biblioteka. Na przeciwko ratusza usytuowana jest karczma regionalna , serwuje się w niej tradycyjne potrawy zaczerpnięte z kuchni grup etnicznych zamieszkujących ten region w okresie panowania cesarza Franciszka Józefa I oraz dania wywodzące się z kuchni austriackiej, niemieckiej i węgierskiej. Po bokach rynku znajdują się budynki, w których mieszczą się m.in. atelier fotografa i dawny zakład zegarmistrzowski czy replika budynku Ochotniczej Straży Pożarnej z Lipinek koło Gorlic. Wiele takich remiz powstało na obszarze dawnej Galicji na przełomie XIX i XX wieku.
Popularne w tej chwili...
W galerii W aptece U dentysty U fotografa
W kolejnym obiekcie można kupić pamiątki ze skansenu. Jest to rekonstrukcja niezachowanego budynku z Krościenka nad Dunajcem, rozebranego pod koniec XX wieku. Następny ciekawy budynek to pomieszczenie, w którym urządzono aptekę z drogerią, jako miejsce pokazów oraz sprzedaży ziół leczniczych i rozmaitych medykamentów sprzed wieku, zresztą nadal stosowanych. Natomiast w niewielkim pomieszczeniu po drugiej stronie obszernej sieni zaaranżowano wygląd gabinetu dentystycznego sprzed stu lat. Sklep i warsztat sznycerza, jego również zrekonstruowano na podstawie zachowanego budynku w Krościenku. W kolejnym budynku zlokalizowana jest tzw. „Galeria Paszyńska”, w niej urządzono wystawę malarstwa na szkle oraz współczesną rzeźbę ludową. W innym budynku z Lipnicy Murowanej urządzono urząd pocztowy z okresu późnej monarchii austro-węgierskiej. Obok sklep kolonialny, to z kolei kopia budynku z Zakliczyna, w którym można kupić produkty spożywcze. Oczywiście nie może zabraknąć budynku z maglem i fryzjerem. Koniecznie trzeba dodać, że podczas zwiedzania, w domach można oglądać prawdziwe przedmioty używane dawniej podczas codziennych zajęć. Wymienione tu obiekty to te, które najbardziej utkwiły mi w pamięci. Wszystkich tak jak wyżej wspomniałem jest 20 więc naprawdę jest dużo do zobaczenia. Przy spokojnym zwiedzaniu Miasteczka plus do tego Sądecki Park Etnograficzny może nam to zająć nawet cały dzień.
Źródło: Oficjalna strona Miasteczka Galicyjskiego, Informacje zawarte w ulotce oraz tablice informacyjne.
U garncarza W drukarni Na poczcie Sklep szwarc, mydło i powidło U szefca U fryzjera
Mapka i plan zwiedzania
I. RATUSZ , budynek wzorowany na niezrealizowanym projekcie ratusza ze Starego Sącza. Zrekonstruowano zewnętrzne kształty wg archiwalnych rysunków. Wnętrza przystosowano do wspófczesnych funkcji.
II. ATELIER FOTOGRAFA I PRACOWNIA ZAGARMI5TRZA , rekonstrukcja niezachowanego budynku ze Starego Sącza. Wewnątrz urządzono dawny zakład zegarmistrzowski oraz atelier fotograficzne, gdzie można zrobić klasyczne zdjęcie portretowe w dawnym stylu.
III. PRACOWNIA GARNCARZA , kopia wzorowana na zachowanym w Starym Sączu budynku. W dwóch pomieszczeniach znajduje się wyposażenie związane z rzemiosłem. Odbywają się tu pokazy toczenia glinianych garnków na tradycyjnym warsztacie. Trzecie pomieszczenie przeznaczono na PRACOWNIĘ DRUKARSKĄ przybliżającą techniki produkcji druków, ulotek i okolicznościowych kart.
IV. REMIZA STRAŻY POŻARNEJ , replika budynku O.S.P. z Lipinek. We wnętrzu znajdują się typowe wyposażenie strażackie
V. DWÓR SZLACHECKI , rekonstrukcja niezachowanego obiektu z Łososiny Górnej. Mieści się przedszkole i biblioteka.
VI. KAPLICZKA ŚW. FLORIANA , replika oryginalnego zabytku zachowanego na runku w Zakliczynie.
VII. KARCZMA GALICYJ5KA , rekonstrukcja budynku z Orawki.
VIII. RECEPCJA , rekonstrukcja niezachowanego budynku z rynku w Zakliczynie. Na parterze znajduje się kasa biletowa, informacja turystyczna oraz biura administracji, na poddaszu pokoje gościnne.
IX. ANTYKWARIAT , rekonstrukcja budynku z Krościenka. Wewnątrz znajduje się z sklepik urządzony w stylu dawnego lombardu.
X. SKLEP i WARSZTAT SNYCERZA kopia budynku z końca XVIII wieku, zachowanego przy rynku w Krościenku. Wewnątrz urządzony został sklep oferujący tradycyjne wyroby drewniane oraz warsztat snycerski, w którym odbywają się pokazy tego rzemiosła.
XI. „GALERIA PASZYŃSKA”, kopia budynku zachowanego przy rynku w Krościenku, oryginał z drugiej połowy XIX w. W dwóch pomieszczeniach urządzone zostały wystawy malarstwa na szkle oraz współczesnej rzeźby ludowej.
XII. APTEKA I GABINET DENTYSTYCZNY, rekonstrukcja niezachowanego budynku w Lanckoronie. W środku przypomniany został wygląd dawnej apteki oraz wyposażenie gabinetu dentystycznego.
XIII. DOM KRAWCA , rekonstrukcja niezachowanego budynku z rynku w Czchowie. We wnętrzach można zobaczyć dawne wyposażenie pracowni krawieckiej oraz wystrój mieszkania pobożnej rodziny żydowskiej.
XIV. CUKJERNIA „LWOWSKA ”, kopia budynku zachowanego na rynku w Ciężkowicach. We wnętrzach urządzono cukiernię.
XV. POCZTA GALICYJSKA , rekonstrukcja niezachowanego budynku z Lipnicy Murowanej. We wnętrzach mieści się urząd pocztowy z okresu późnej monîtrchii austro-węgierskiej.
XVI. SKLEP KOLONIALNY , kopia budynku z Zakliczyna. Odtworzono jego oryginalną formę architektoniczną. Wnętrza zostały urządzone jako dawny sklep kolonialny, „szwarc-mydło-powidło”.
XVII. MAGIEL i FRYZJE R, rekonstrukcja niezachowanego budynku.
XVIII. POSTERUNEK ŻANDARMERII (wnętrza niedostępne), rekonstrukcja niezachowanego budynku z Zakliczyna. Wnętrza zostały zaadaptowane na pomieszczenia służb ochrony Miasteczka Galicyjskiego.
XIX. STUDNIA MIEJSKA , rekonstrukcja wzorowana na niezachowanym obiekcie ze Starego Sącza.
XX KAPLICZKA św. JANA NEPOMUCENA , kopia wzorowana a na zachowanej kapliczce z Czchowa.
Informacje praktyczne