Miasto Niemodlin położenie, historia
Niemodlin położony jest w województwie opolskim nad rzeką Ścinawą Niemodlińską, prawobrzeżnym dopływem Nysy Kłodzkiej. Historycznie miasto należy do jednych z najstarszych w regionie. Nazwa miejscowości, o czym warto wspomnieć wywodzi się od imienia pierwszego właściciela – Niemodlim . Początkowo, najprawdopodobniej już w X wieku, była to osada targowa z mostem na Ścinawie, później miasto. Miejscowość wzmiankowana jest po raz pierwszy w łacińskim dokumencie z 1224 roku wydanym przez księcia śląskiego Kazimierza I opolskiego. Natomiast o lokowanym mieście Falkenberg (bo taka była jego pierwotna nazwa) pisze się w dokumentach w 1283 roku. Warto wiedzieć, że Niemodlin wśród miast śląskich ma dość charakterystyczny rynek, a konkretnie chodzi o jego rozlokowanie. Miasto nie było lokowane na prawie niemieckim. Nie spotkamy w nim czworokątnego rynku z ratuszem pośrodku i wokół którego skupiała się cała zabudowa. Niemodliński rynek ma kształt wydłużonego prostokąta, gdzie na krańcu wschodnim wznosi się zamek, na przeciwnym kościół parafialny, a pomiędzy nimi ciągnie się ulica. Taki typ planowania miast dla Śląska był dość częsty, o ile nie uległ późniejszym przebudowom. Tak więc w wypadku Niemodlina jego wydłużony rynek nie jest czymś dziwnym i przypadkowym i nie powstał w skutek jakiejś pomyłki, lecz właśnie według takiego planu, w XIII wieku zakładano miasta śląskie.
Popularne w tej chwili...
Rynek 1941 rok Rynek 2020 rok
Zamek, trochę historii
Rozwój Niemodlina od początku nierozerwalnie związany był z zamkiem. To dziś najbardziej rozpoznawalna budowla niemodlińskiej starówki. Pierwotnie w miejscu obecnego zamku istniała drewniana kasztelania, co potwierdzają znaleziska archeologiczne. Początki murowanego zamku można łączyć z księciem Bolkiem przed 1313 rokiem, wczesny zaś etap jego funkcjonowania z książętami niemodlińskimi Bolesławem i Henrykiem. Był to również początek funkcjonującego do 1460 roku niezależnego Księstwa Niemodlińskiego. Do 1532 roku zamek pozostawał własnością śląskich książąt piastowskich, niemodlińskich i opolskich . W 1552 roku w mieście wybuchł pożar, który strawił doszczętnie m.in. zamek. W tym też okresie został przejęty w zastaw przez hrabiego von Logau , który następnie sprzedał go wraz z całym Niemodlinem Kasparowi von Pückler i to on dopiero rozpoczął większą odbudowę zamku. Prace trwały do 1611 roku. Zresztą co warto podkreślić rezydencja budowana była w trzech etapach w latach: 1573–1577, 1589–1592, 1611 przez kolejnych właścicieli.
Wczesne średniowiecze VIII -X w. I poł. XIII w. II poł. XIII w. XIV w. Zamek na przestrzeni wieków
Na przestrzeni tych lat zamek przebudowano i powiększono, dostawiając do niego nowe budynki: w połowie XVI wieku kuchnię, później dostawiono skrzydło zachodnie z wieżą bramną, następnie, już w XVII wieku skrzydło północne z kaplicą oraz skrzydło wschodnie. W miejscu połączenia skrzydeł budowla zyskała narożne wieże. W ten sposób powstał zamknięty, otoczony arkadami dziedziniec. W XIX wieku zamurowano krużganki na piętrach, zachowując je tylko w przyziemiu. Najbardziej eksponowaną częścią zamku jest wieża bramna zwieńczona ozdobnym hełmem. Mieści na dole masywną, kutą bramę prowadzącą do wnętrza budowli. Nad portalem bramy umieszczony został kartusz z herbem Praschmów. Równie okazale prezentują się wnętrza zamku, mimo że po 1945 roku ograbiono je z większości oryginalnego wyposażenia. Na szczególną uwagę zasługują zamkowe lochy, a w nich krypta grobowa oraz odkryte w ostatnich latach fragmenty podziemnych korytarzy. Budowla otoczona jest niewielkim parkiem. Ukształtowany on został w XIX i XX wieku w miejscu dawnych ogrodów. Do dziś jeszcze rośnie tu wiele cennych okazów drzew. Uwagę przykuwają widoczne z daleka kamienne figury, które stoją przy osiemnastowiecznym moście nad dawną fosą.
XV w. XVI w. XVII-XVIII w.
Po Pücklerach kolejnymi właścicielami były następne niemieckie rody arystokratyczne. Na początku XVII wieku zamek przeszedł w ręce rodu von Promnitz , a od 1779 roku właścicielem został hrabia Jan II Nepomuk Praschma . Ród Praschmów władał w Niemodlinie aż do 1945 roku, do końca II wojny światowej. Ostatni z potomków Praschmów opuścił jego mury w pośpiechu, w przeddzień wkroczenia do miasta wojsk radzieckich. Po II wojnie światowej zamek był siedzibą: Państwowego Urzędu Repatriacyjnego, liceum i szkoły podoficerskiej . Niestety Szkoła i miasto nie były w stanie utrzymać go w formie, w jakiej pozostawili go ostatni członkowie z Praschmów i po dwóch dekadach od zakończenia wojny, wymagał już solidnej renowacji. Pod koniec XX wieku, po roku 1989 i transformacji systemowej, zamek przeszedł w ręce prywatne, zmieniał właściciela kilkakrotnie, jednak jego stan dalej ulegał pogorszeniu. Część właścicieli, niestety, nie robiła absolutnie nic, by przywrócić mu dawną świetność. Dopiero w 2016 roku powołana została Fundacja na Rzecz Zamku Książęcego Niemodlin 1313. Prace remontowe doprowadziły do zabezpieczenia bryły, położenia nowego dachu, osuszenia fundamentów, udrożnienia piwnic.
Źródło: Leksykon Zamków w Polsce 2001r. / Murowane Budowle Obronne w Polsce X-XVII w. 2019r. A. Wagner / Przewodnik Opolski Szlak Zamki i Pałace / Zamki i ich Tajemnice T. Jurasz 1972r. / Śląskie Zamki i Pałace – Opolszczyzna 1998r.
XIX w. XX w.
Zwiedzanie
Na zamku w Niemodlinie naprawdę sporo się dzieje, należy wymienić te choćby bardziej znane; pikniki regionalne, targi, koncerty, widowiska, rycerskie turnieje, kulinarne konkursy, pokazy mody i wiele więcej. Żeby się wbić w jedną z nich najlepiej śledzić profil zamku na Facebooku lub oficjalną stronę. Zawsze jednak możemy odwiedzić mury zamkowe aby go zwiedzić. Dostępne są dwie trasy zwiedzania.
Zwiedzanie zamku – pierwsza trasa
Pierwsza trasa to tereny zewnętrze, zwiedzanie odbywa się samodzielnie w godzinach otwarcia obiektu. Sami możemy zobaczyć m.in. stajnie i powozownie, dziedziniec honorowy i renesansowy, tereny folwarczne, wieżę bramną, sekretny tunel, neogotycką kaplicę, most czterech świętych, mury barbakanowe i bastejowe czy więzienie zamkowe. Największą atrakcją dla tych turystów, którzy odwiedzają zamek z dziećmi jest przechadzające się po terenie zamku stado Danieli. Warto zabrać ze sobą jakieś smakołyki (marchewka, jabłka itp.) bo jest możliwość karmienia ich z ręki. Czas zwiedzanie nie jest określony, wszystko zależy od nas samych jak długo chcemy spacerować po terenie zamku.
Wejście na zamek Dziedziniec honorowy Święty most Wejście główne Daniele na zamku Renesansowy dziedzineic Fragment dziedzińca Kaplica Kaplica Tereny folwarczne Zamek Zamek i wejście do sekretnego tunelu Zamek Zamek Zamek współcześnie – teren na zewnątrz
Zwiedzanie zamku – druga trasa
W ramach drugiej trasy , zwiedzanie zamku odbywa się w grupach z przewodnikiem. Do jego największych atrakcji zaliczyć można m.in. powstałą w 2017 roku imitację Bursztynowej Komnaty, piwnice zamkowe, a w niej; krypty, galeria ikon, zbrojownia, tunele, wystawa alchemiczna, sala tortur, wystawa ceramiczna i winiarnia. Możemy również zobaczyć malownicze freski i oklejone szyby na piętrze, a wszystko to za sprawą filmu „Jasminum”, Jakuba Koleskiego, który nakręcił w 2006 roku film w murach tego zamku.
Film wnętrza zamku
VIDEO
Autor filmu BankFoto. Agencja fotograficzna. Małkowski J.
Informacje praktyczne
