Twierdza Srebrna Góra atrakcja Gór Sowich

W skrócie - Spis treści, Informacje Pokaż

Srebrna Góra – położenie, pochodzenie nazwy, historia

Srebrna Góra to wieś położona w województwie dolnośląskim, pomiędzy Nową Rudą i Ząbkowicami Śląskimi, na granicy Gór Sowich i Bardzkich. Powstanie miasteczka związane jest z rozwojem miejscowego górnictwa. Nazwa pochodzi od srebra, które występuje na tym terenie w złożach rudy ołowiu. Pierwszy znany dokument, w którym została wymieniona nazwa „Srebrna Góra” (Silberberg) pochodzi z XIV wieku. Pierwsi górnicy przybyli w rejon Srebrnej Góry około 1370 roku. Pochodzili z Miśni w Saksonii i z pobliskiego Złotego Stoku. Wkrótce na potrzeby górników powstało kilka drewnianych budynków, a ich mieszkańców można nazwać pierwszymi srebrnogórzanami. Rozwój górnictwa przerywały wojny husyckie i uszkodzenia kopalń. Ożywienie nastąpiło po 1527 roku za rządów książąt ziębickich. Jako miasto lokację uzyskało w 1536 roku. Po rozkwicie miasta, na początku XVI wieku, eksploatacja złóż zaczęła być nieopłacalna, w związku z czym po wojnie trzydziestoletniej zaniechano jej, a samo miasto podupadło. W późniejszych czasach podejmowano próby reaktywacji wydobywania srebra, ale nie było one opłacalne.
Poważnym zwrotem w dziejach miasta, jak i całego Śląska, okazały się wydarzenia z lat 40-tych XVIII wieku. W roku 1740 król Prus, Fryderyk II wkroczył ze swoimi wojskami na teren Śląska. Wszczęta została wtedy I wojna śląska. W 1742 roku podpisano pokój berliński i srebrnogórzanie rozstali się z rządami Habsburgów, które przyniosły miastu tylko zastój gospodarczy i wzrost napięć religijnych. Fryderyk II wykorzystał okres pokoju do lepszego zabezpieczenia granic. W roku 1765 roku rozpoczęto tu budowę górskiej twierdzy z koszarami, ukończoną w 1778 roku.

Miasto Srebrna Góra na rysunku F. B. Wernera lata 1750-1775

Srebrna Góra miasto i twierdza ok. 1840r.

Źródło: Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Wrocławskiego

W połowie XIX wieku świetność warowni przechodzi do historii. W 1866 roku srebrnogórski garnizon zostaje rozwiązany, nastąpiła zmiana formy zarobkowania ludności, dotychczas źródłem utrzymania było wojsko. Zaczął rozwijać się przemysł. Rok później władze Srebrnej Góry zakupiły zabudowania garnizonowe i twierdzę, zaczęto rozwijać przemysł turystyczny. Pomysł okazał się trafny. W 1884 roku powstało Towarzystwo Gór Sowich, dzięki któremu wyznaczono nowe trasy turystyczne. Na początku XX wieku Srebra Góra uzyskała połączenie kolejowe. Kolej doprowadziła do wzrostu liczby przyjezdnych, dlatego też zrodziła się możliwość przekształcenia w większą miejscowość wypoczynkową. Wybuch I wojny światowej zakłócił rozwój turystyki srebrnogórskiej. Na powrót Srebra Góra stała się miastem garnizonowym. W latach 1924-1925 miejscowość podupadła, a liczebność miasta zmniejszała się. Stan taki trwał do wybuchu II wojny światowej.
W 1945 roku miejscowość została włączona do Polski. Początkowo nazwano ją Srebrnogóra, potem ustalono nazwę Srebrna Góra, co było tłumaczeniem dotychczasowej nazwy niemieckiej. Nowa władza zakwalifikowała niewielkie miasteczko do rzędu wsi. Odebrane zostały jej również prawa miejskie i do dnia dzisiejszego od tamtej chwili nie odzyskało statusu miejskiego.
W 2002 roku powołano Forteczny Park Kulturowy w Srebrnej Górze, a w 2004 roku prezydent RP nadał Twierdzy Srebrna Góra status pomnika historii.
Dziś ta mała wioska znowu jest atrakcją turystyczną i zaprasza wszystkich, którzy przyjeżdżają podziwiać atrakcje Gór Sowich, a w szczególności twierdzy Srebrna Góra, która dodajmy ma szansę być najatrakcyjniejszą turystycznie twierdzą w Euroregionie.

Źródło: Wikipedia / 101 Skarbów historii w Polsce 2014r. / Twierdza Srebrna Góra, jej losy zapisane w krajobrazie J. Potyra / zabytek.pl / forty.pl

Historia budowy Twierdzy

Twierdza Srebrna Góra to dziś unikatowy na skalę europejską obiekt turystyczny, jedna z głównych atrakcji Dolnego Śląska i zarazem największa budowla forteczna z najwyższym bastionem basztowym w Europie. W jej murach zapisana jest wieloletnia historia wojskowości, od konfliktów toczonych przez armię pruską do czasów II wojny światowej. Historia tego miejsca zaczyna się w XIV wieku od wsi Srebrna Góra, w dolinie pomiędzy górami Sowimi i Bardzkimi, założona jako osada górnicza dla celów wydobycia złóż srebra. W późniejszym okresie kiedy złoża częściowo się wyczerpały i wydobycie przestało się opłacać, miasto utraciło swą dawną funkcję na rzecz nowej – obronnej. Położenie miejscowości w otoczeniu gór Sowich i gór Bardzkich idealnie nadawało się do celów militarnych. Twierdza Srebrnogórska powstała z rozkazu króla Fryderyka II Wielkiego. Oficjalnie jej zadaniem miała być obrona Śląska, zdobytego przez Prusy w 1740 roku w razie wojny. Razem z twierdzami w Nysie, Kłodzku i Świdnicy miała tworzyć zwarty pas fortyfikacji granicznych oraz wypełnić lukę między twierdzą kłodzką i świdnicką. I właśnie dlatego pod budowę fortyfikacji wybrano dwa górujące nad Przełęczą Srebrną wzniesienia: Forteczną Górę (Warowną, 686 m n.p.m.) oraz Ostróg (627 m n.p.m.). Dziś Fort Ostróg można również zwiedzać, także jest elementem Twierdzy Srebrna Góra.
Koniecznie trzeba wspomnieć, że Twierdza Srebrna Góra to w rzeczywistości nie jest jeden obiekt, a cały zespół wznoszących się nad miasteczkiem fortόw. Realizacja projektu trwała ponad ok 12 lat i była rozłożona na trzy etapy. Na początku wzniesiono centralne elementy forteczne: m.in. Donjon, kazamaty i bastiony pomocnicze, następnie forty wspomagające. Kompleks budynków twierdzy składający się z sześciu fortów oraz kilku bastionów.

Dodajmy fort był całkowicie samowystarczalny, dzięki obecnym w nim ogromnych magazynom, studni, zbrojowni, kaplicy, więzieniu, szpitalu, piekarni, browaru, warsztatów rzemieślniczych oraz prochowni. Wewnątrz mieściło się prawie 4000 żołnierzy, mnóstwo opału, amunicji oraz żywności. W obrębie twierdzy wydrążono kilka studni. Rozległość i lokalizacja tego systemu pozwala zaliczyć twierdzę do największych i najnowocześniejszych fortyfikacji górskich zespołów obronnych Europy.
Swój chrzest bojowy twierdza przeszła w 1807 roku, kiedy to do Srebrnej Góry nadciągnęła armia napoleońska. Jednak jako jedyna na Śląsku nigdy nie została zdobyta. Ciężkie walki zostały przerwane zawieszeniem broni i pokojem w Tylży. W 1816 roku podjęto pierwszą decyzję o jej rozbrojeniu. W okresie 1830-1848 pełniła funkcję pruskiego więzienia. W 1850 roku twierdzę ponownie uzbrojono, kiedy Prusy zostały zmuszone do uznania zwierzchnictwa Austrii, ale już w 1867 roku ze względu na zmiany jakie nastąpiły w technice wojskowej, podjęto decyzję o jej kasacji. Utworzony tu został wówczas poligon wojskowy.
Pod koniec XIX wieku twierdza stała się popularna jako atrakcja turystyczna. W 1884 roku zostało powołane do życia Towarzystwo Srebrnogórskie, które zajęło się wyznaczaniem szlaków turystycznych, ustawieniem tablic informacyjnych, ławek i zabezpieczaniem twierdzy. W mieście pojawili się płatni przewodnicy. Po I wojnie światowej główny fort odremontowano i urządzono w jego wnętrzu restaurację „Donjon”. Dynamiczny rozwój srebrnogórskiej turystyki przerwała II wojna światowa. Podczas II wojny światowej w fortach mieścił się obóz karny o zaostrzonym regulaminie, w którym przebywali polscy oficerowie wzięci w 1939 roku do niewoli, a od 1941 roku przetrzymywani byli tu również żołnierze innych narodowości.
Po wojnie warownia znalazła się w granicach państwa polskiego. Dopiero w latach 60-tych XX wieku została na nowo odkryta. Prace naprawcze po zniszczeniach wojennych zainicjowali harcerze. Jednak starania o przywrócenie twierdzy jej pierwotnego wyglądu podjęto pod koniec lat 90-tych. Efektem było powstanie w 2002 roku Fortecznego Parku Kulturowego w Srebrnej Górze.
Obecnie Twierdza Srebrna Góra przyciąga nie tylko pasjonatów obiektów militarnych, ale także turystów zainteresowanych zwiedzeniem jednej z największych atrakcji turystycznych Dolnego Śląska.

Zwiedzanie Twierdzy

Samochód zostawiamy na parkingu u podnóża góry, gdzie znajduje się twierdza, są tam dwa płatne parkingi. Spacer spokojnym tempem zajmie nam około 30 minut. Można też skorzystać z płatnej opcji melexa.
Zwiedzanie odbywa się tylko i wyłącznie z przewodnikiem, który jest przebranym w mundur żołnierza pruskiego. Zwiedzanie zajmie nam około godziny ale warto zarezerwować sobie więcej czasu aby odwiedzić miejsca, gdzie przewodnik nas nie zaprowadzi.
Z przewodnikiem odwiedzimy donjon, zobaczymy makietę Twierdzy, podziemne kazamaty, wykutą w skale studnię, mundury i wyposażenie żołnierzy z XVIII wieku, izbę żołnierską, artylerię forteczną, czyli broń i amunicję stosowaną w twierdzy oraz ruiny lazaretu. Dodatkowo przewodnik zaprezentuje także, jak działała broń czarnoprochowa. Cały spacer przygotowano tak by nie zmęczyć i zanudzić turystów. Dodatkowo przewodnik przedstawi nam historię oraz ciekawostki związane z twierdzą. Dowiemy się m.in. jak przebiegało życie i służba żołnierzy ponad dwieście lat temu, a w ramach nowej trasy zobaczymy pomieszczenia żołnierskie, które zostały wyposażone w prycze żołnierskie, piece kaflowe, ekspozycje mundurów i całego wyposażenia wojaka.

Twierdza Srebrna Góra. Pokazowy wystrzał z broni czarnoprochowej

Natomiast sami możemy wejść na taras widokowy na koronie Donjonu, gdzie zobaczymy panoramę Gór Bardzkich i Sowich, a za nimi Góry Opawskie i Masyw Śnieżnika. W zbrojowni zobaczymy wystawę „Srebrna Góra na dawnej widokówce”. Z kolei na Bastionie Dolnym, obok kasy, można zobaczyć znaleziska z dawnej kopalni srebra.
Pamiętajmy, że temperatura powietrza w części podziemnej nie przekracza 10 stopni Celsjusza, nawet latem, także warto wziąć ze sobą ciepłą odzież.

Informacje praktyczne

Oficjalna strona – www.forty.pl
Facebook
Parking jest płatny i znajduje się u podnóża góry – Nawiguj Mapy Google
Bilety i godziny otwarcia – zobacz
Nie potrzeba rezerwacji – wejścia z przewodnikiem odbywają się co 20-25 minut

Grzegorz R.

#TuiTamINFO to ktoś, kto ostatnio ma dużo czasu i zwykle udaje Mu się gdzieś "uciec" bliżej lub dalej. Oczywiście stara się mieć ze sobą aparat. Kiedy nie podróżuje to prawdopodobnie delektuje się ciszą domowego spokoju lub odkrywam najgłębsze sekrety najnowszych urządzeń technologicznych.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ Anuluj odpowiedź

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Ponieważ podróżowanie stało się dla Mnie łatwiejsze, a ostatnio mam trochę więcej czasu, to zwykle udaje mi się gdzieś „uciec” kilka razy w roku, bliżej lub dalej. Oczywiście staram się mieć ze sobą aparat. Fotografia nie jest moim sposobem na życie, to raczej amatorska pasja i według mnie, może być sposobem komunikowania się z innymi. Myślę, że większość amatorów robi to z tych samych powodów, dla radości tworzenia, miłości do podróży i fotografii. Dołożyłem wszelkich starań, aby treść była jak najbardziej zgodna z rzeczywistością, wykorzystując do tego celu, przewodniki, informatory, biuletyny, książki historyczne, archiwa, biblioteki internetowe itp. Będę wdzięczny za wskazówki dotyczące błędów i nieaktualnych informacji. Wszelkie uwagi są dla mnie bardzo cenne i mile widziane, dzięki nim będę mógł dokonać jak najszybciej korekt w opisach.