Neogotycki Pałac w Wilczy

W skrócie - Spis treści, Informacje Pokaż

Wieś Wilcza, krótki rys historyczny

Wieś Wilcza położona jest w południowo-zachodniej części województwa śląskiego, w powiecie gliwickim, w gminie Pilchowice – około 6 km od Knurowa i 14 km od Gliwic. Nazwa wywodzi się zapewne od licznych w tych okolicach stad wilków. W niemieckim spisie śląskich nazw miejscowych figuruje jako Wolfsdorf. Natomiast w słowniku geograficznym Królestwa Polskiego widnieje jako Wilcza Dolna oraz Wilcza Górna.
Historycznie pierwsze udokumentowane zapiski o Wilczy pochodzą z 1486 roku, mimo iż zapisy dotyczące wsi sąsiadujących z Wilczą można znaleźć w księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego już pod koniec XIII wieku. Niektórzy historycy są zdania, że wieś Wilcza mogła funkcjonować w dokumentach kościelnych pod inną nazwą. Wspomniana data 1486 to rok, w którym książę raciborski Jan podpisał dokument potwierdzający czynsz zabezpieczony na wsi Wilcza dla parafii w Gliwicach. I tak od średniowiecza aż do połowy XX wieku, za wyjątkiem lat 1741–1818, miejscowość była związana z ziemią rybnicką. Później, po zdobyciu Śląska przez króla pruskiego Fryderyka II, dobra pilchowickie przypadły ziemi gliwicko-toszeckiej. Od 1977 roku znalazła się w granicach gminy Pilchowice, należącej do najstarszych na Górnym Śląsku.

Zabytki Wilczy

Kościół św. Mikołaja w Wilczy

Spośród zabytków Wilczy najcenniejszym zapewne jest drewniany kościół św. Mikołaja z 1755 roku. Nie jest to pierwsza świątynia w tej miejscowości. Pierwszy kościół we wsi był zbudowany prawdopodobnie około 1480 roku i był on filią parafii w Pilchowicach. Świątynia ta spłonęła podczas wojny trzydziestoletniej. Na potwierdzenie tej daty nie ma jednak żadnych historycznych dokumentów, istnienie jedynie przekaz ks. Józefa Wrany, który przy rozbiórce budynku kościelnego w 1755 roku miał znaleźć dokumenty potwierdzające istnienie kościoła w Wilczy właśnie w 1480 roku.

Zdjęcie Wikipedia

Neogotycki pałac w Wilczy

Drugi zabytek, dużo młodszy to pałac. Zbudowany został na terenie dawnego dworu pruskiego w II połowie XIX wieku, w otoczeniu niewielkiego 2,5 hektarowego parku. W pobliżu znajdują się również zabudowania dawnego folwarku: spichlerz, obora i czworak. Sam budynek pałacu jest piętrową budowlą w stylu neogotyckim, posiadającą trójkondygnacyjną wieżę oraz trzy baszty. Dachy, baszty i wieża zwieńczone są dekoracyjnymi blankami. Elewację pałacu zdobią neogotyckie detale.
Historycznie majątek przed I Wojną Światową był własnością państwa pruskiego, zarządzaną przez starostów powiatowych. Właściciele zmieniali się dość często, bowiem do 1897 roku było ich sześciu. W kolejnych latach, w 1898-1909 jako właściciel majątku wzmiankowany jest kapitan w stanie spoczynku H. Bellay z Nieborowic. Około 1912 roku dobra nabył porucznik Hermann Geitner. Przed 1917 rokiem włości przeszły na własność skarbu państwa. W latach 1917-1921 dzierżawcą był Georg Gasda. Po I wojnie światowej i powstaniach śląskich Wilcza znalazła się na terenie odrodzonej Polski – o czym warto wspomnieć. Przez Wilczę, do wybuchu II wojny światowej przebiegała polsko-niemiecka granica państwowa, przy czym obrzeża Wilczy pozostały w Niemczech, a zdecydowana większość terenu należała do Polski. Tutejsze dobra oddano w dzierżawę Józefowi Grzonce, powstańcowi śląskiemu zasłużonemu w walkach na tym terenie. Nabył on w 1926 roku część majątku. Pozostałą część gruntów rozparcelowano. Józef Grzonka w czasie II wojny zginął na terenie Małopolski. Po II wojnie światowej majątek został znacjonalizowany. W 1950 roku Bronisława Grzonka, wdowa po Józefie, musiała opuścić pałac. Budynek i zabudowania gospodarcze zostały przekazany Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej „Postęp”, a w części pomieszczeń pałacu umieszczono porodówkę oraz ośrodek zdrowia. Rezydencja podzieliła los jak wiele innych tego typu obiektów w Polsce, mocno zdewastowany stopniowo popadał w ruinę. Po 1989 roku rodzina Grzonków odzyskała swój majątek. Dziś to własność prywatna, pałac można zobaczyć jedynie z zewnątrz.

Źródło: Palaceslaska.pl, Pilchowice.pl, Ślaskie.travel, Obrzędowość narodzinowa na Górnym Śląsku 2016r.

Tags: Grzonka Pałac w Wilczy Wilcza

Grzegorz R.

#TuiTamINFO to ktoś, kto ostatnio ma dużo czasu i zwykle udaje Mu się gdzieś "uciec" bliżej lub dalej. Oczywiście stara się mieć ze sobą aparat. Kiedy nie podróżuje to prawdopodobnie delektuje się ciszą domowego spokoju lub odkrywam najgłębsze sekrety najnowszych urządzeń technologicznych.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ Anuluj odpowiedź

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Ponieważ podróżowanie stało się dla Mnie łatwiejsze, a ostatnio mam trochę więcej czasu, to zwykle udaje mi się gdzieś „uciec” kilka razy w roku, bliżej lub dalej. Oczywiście staram się mieć ze sobą aparat. Fotografia nie jest moim sposobem na życie, to raczej amatorska pasja i według mnie, może być sposobem komunikowania się z innymi. Myślę, że większość amatorów robi to z tych samych powodów, dla radości tworzenia, miłości do podróży i fotografii. Dołożyłem wszelkich starań, aby treść była jak najbardziej zgodna z rzeczywistością, wykorzystując do tego celu, przewodniki, informatory, biuletyny, książki historyczne, archiwa, biblioteki internetowe itp. Będę wdzięczny za wskazówki dotyczące błędów i nieaktualnych informacji. Wszelkie uwagi są dla mnie bardzo cenne i mile widziane, dzięki nim będę mógł dokonać jak najszybciej korekt w opisach.