Zabytkowy Browar w Tychach – Muzeum Tyskich Browarów Książęcych

W skrócie - Spis treści, Informacje Pokaż

Tychy miasto kiedyś i dziś

Tychy to miasto położone w południowej Polsce, w województwie śląskim, w jego centralnej części. Do Katowic jest stąd ok 20 km. Historycznie, Tychy powstały jako niewielka osada rolnicza w pobliżu średniowiecznego szlaku handlowego łączącego Oświęcim z Mikołowem. Umiejscowione w samym środku historycznej ziemi pszczyńskiej. Pierwszy zapis świadczący o istnieniu osady o nazwie „Tichy” pochodzi z 1467 roku i znajduje się w tzw. protokolarzu miasta Pszczyna. Nie ma jednak pewności, co działo się na miejscu osady Tychy przed 1467 rokiem. Znaki zapytania są liczne. W XVII wieku osada była jedną z najzamożniejszych wsi powiatu pszczyńskiego. Od 1629 roku funkcjonował tutaj Browar Książęcy, uprawiano chmiel i jęczmień, hodowano ryby, rozwijało się rzemiosło i przemysł. Na kilka stuleci browarnictwo stało się głównym zajęciem mieszkańców miejscowości. Do połowy XIX wieku Tychy były własnością kolejnych panów, stojących na czele tzw. pszczyńskiego państwa stanowego.

W latach 1919–1921 mieszkańcy wzięli udział w powstaniach śląskich. W 1921 roku w wyniku plebiscytu przeprowadzonego na Górnym Śląsku osada znalazła się od 1922 roku w granicach Polski. Wtedy to zaczęła się rozwijać i nabierać cech osady miejskiej. Działania wojenne 1939 roku nie spowodowały większych zniszczeń. Początek powojennej historii miasta to 4 października 1950 roku kiedy to Rząd podjął decyzję o budowie Nowych Tychów. Rok później, w 1951 roku miasto otrzymało prawa miejskie. W szczytowym momencie Tychy liczyły prawie 200 tysięcy mieszkańców, a od lat 70-tych z miasta sypialni zaczęło się zmieniać w samodzielne miasto przemysłowe. Zbudowano Fabrykę Samochodów Małolitrażowych, nastąpił również rozwój browaru. Wraz z początkiem lat 80-tych zaprzestano budowy nowych osiedli, a na początku lat 90-tych wyłączono z miasta kilka gmin, przez co liczba mieszkańców zmniejszyła się. Obecnie pod względem liczby ludności w Polsce Tychy zajmują 27 pozycję.

Skąd pochodzi nazwa Tychy?

Książęcy Browar Tychy – historia

Tyskie Browary Książęce założone zostały z inicjatywy rodziny Promnitzów na początku XVII wieku. Oficjalna data powstania to rok 1629, choć pierwsze wzmianki o istnieniu browaru pochodzą z 1613 roku. Browar w Tychach już w połowie XVII wieku stanowił jeden z największych lokalnych browarów. Duże usprawnienie procesu produkcji nastąpiło w 1761 roku dzięki powstaniu drewnianego wodociągu doprowadzającego wodę do browaru ze źródła zlokalizowanego w centrum wsi w pobliżu kościoła parafialnego.
Największy rozkwit nastąpił na przełomie XIX i XX wieku, gdy były własnością rodu Hochbergów z Książa i Pszczyny, a konkretnie Jana Henryka XI Hochberg (od jego tytułu pochodzi nazwa browaru), który w 1861 roku przejął folwark z browarem i natychmiast rozpoczął jego rozbudowę. Dzięki jego determinacji powstała nowoczesna fabryka z lodownią, warzelnią i słodownią. Produkcja wówczas wzrosła do 100 000 hektolitrów rocznie, czyniąc browar jednym z największych producentów piwa w Europie. Duże znaczenie dla browaru miało także zatrudnienie Juliusa Müllera, który wdrożył proces produkcji piwa dolnej fermentacji, zainicjował również proces dalszej rozbudowy w celu wprowadzenia produkcji Tyskie lager.

Główne inwestycje zakończono przed wybuchem I wojny światowej. Lata 20-te XX wieku przyniosły dalszą modernizację zakładu, w 1922 roku uruchomiono czwartą najnowocześniejszą warzelnię. Ważną datę stanowi rok 1918 połączono wówczas Browar Obywatelski i Książęcy.
Po plebiscytach browar znalazł się w granicach państwa polskiego, ale spokój trwał krótko. W 1939 roku dostał się pod zarząd komisaryczny III Rzeszy i zaczął warzyć piwo dla wojska. Wycofując się Niemcy zaminowali browar, jednak nie zdetonowali ładunków.
Po wkroczeniu wojska radzieckiego w 1945 roku pracownicy uchronili browar przed dewastacją, a urządzenia przed wywiezieniem. Rok później został znacjonalizowany, a z etykiet zniknęła korona, która powróciła dopiero w 1982 roku. Lata 90-te to prywatyzacja i ogromne inwestycje w nowe technologie, które trwają do dziś.
Obecnie Browar Książęcy to marka piw produkowanych przez Kompanię Piwowarską, której właścicielem od 2017 roku jest japońska Asahi Group. Piwo Tyskie plasuje się na pierwszej pozycji w liście najpopularniejszych piw w Polsce.

Zwiedzanie Browary Książęcego

Otwarcie Tyskiego Muzeum Piwowarstwa było ukoronowaniem jubileuszu 375 rocznicy Tyskich Browarów Książęcych. Otwarto je w 2004 roku. Muzeum znajduje się na terenie zakładu, w odnowionym budynku kościoła ewangelickiego z 1902 roku, zbudowanego przez księcia pszczyńskiego Jana Henryka XI dla społeczności protestanckiej Tychów. Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem. W muzeum zgromadzono eksponaty związane ze sztuką warzenia i serwowania piwa oraz historią Tyskich Browarów Książęcych.
Każda osoba, która ukończyła 16 lat może odwiedzić zakład, aby na własne oczy zobaczyć proces produkcji. Czas zwiedzania – trasa standardowa to około 60 minut. Oprócz muzeum, w trakcie wycieczki na trasie zwiedzania zobaczymy zabytkowe budynki architektury przemysłowej, jak np. warzelnia z 1915 roku czy ciekawy budynek dyrekcji, dom kawalera, budka piwowara, familoki, w których mieszkały panny na wydaniu z rodzinami.

Pub Browaru Książęcego

Całość zwiedzania kończy się w pubie, gdzie goście mogą napić się świeżo parzonego, niepasteryzowanego 14-dniowego Tyskiego Gronia, które jest wliczone w cenę biletu. Pub mieści się na zewnątrz zakładu pod Browarem, w historycznych ceglanych piwnicach Tyskich Browarów Książęcych.

Zespół pałacowo-parkowy przy browarze

Pałac i browar sąsiadują dziś ze sobą przez ulicę. Przed paroma wiekami był to jeden obszar dworskich zabudowań, w obrębie folwarku należącego do panów na Pszczynie. Został wzniesiony w 1685 roku jako dwór myśliwski książąt pszczyńskich z rodu Promnitzów. Obiekt służył jako miejsce noclegu w czasie polowań urządzanych w pobliskich lasach. W latach 1766–1782 książę pszczyński Friedrich Erdmann von Anhalt-Köthen zlecił jego rozbudowę, która nadała obiektowi formę rezydencji pałacowej. Po wybudowaniu pałacu myśliwskiego w Promnicach funkcje pałacu w Tychach zmalały i został on przekazany na potrzeby urzędu leśnego. W XIX wieku Hochbergowie ufundowali wokół obiektu Park Browarniany, który zyskał funkcję kulturalną i rekreacyjną.
Na początku XX wieku budynek oddano pod opiekę dyrekcji browaru. Zmienił swoją funkcję na gastronomiczną i rekreacyjną. W parku zbudowano muszlę koncertową, pawilon pijalni piwa, ustawiono stoliki i krzesła. W niedziele koncertowały tu orkiestry. Po 1945 roku pałac służył browarowi jako dom kultury, odbywały się w nim próby zespołu tanecznego i chóru. W latach 60-tych XX wieku w pałacu mieściło się przedszkole. Park z pawilonem pijalni piwa był dostępny dla wszystkich tyszan, dla których było to ulubione miejsce wypoczynku.
W latach 80-tych XX wieku pałac stał pusty, choć rozważana była wtedy koncepcja ulokowania w nim, po niezbędnym remoncie, muzeum. Zabrakło jednak decyzji wykonawczych i plany pozostały tylko na papierze. W latach 90-tych XX wieku pałac był siedzibą tyskiego koła Związku Górnośląskiego. W 1996 roku powróciła idea ulokowania w nim muzeum. Ale i tym razem skończyło się na planach.
Od 2004 roku budynek i park są własnością prywatną. Obecny właściciel w 2014 roku wykonał prace renowacyjne pałacu, zmienione zostało pokrycie dachu i tynki, na frontowej elewacji pojawił się balkon, którego kiedyś nie było. Park został ogrodzony. Niestety pałac nie jest dostępny do zwiedzania.

Informacje praktyczne

Strona www Browaru – www.browarytyskie.pl
Facebook
Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem
Wycieczki zaczynają się o pełnych godzinach
Rezerwacja biletów online – tutaj
Wariant zwiedzania, ceny biletów i godziny zwiedzania – tutaj
Przy browarze znajduje się dość spory bezpłatny parking dla zwiedzających Nawiguj Mapy Google
Na terenie zakładu i muzeum można robić zdjęcia

Grzegorz R.

#TuiTamINFO to ktoś, kto ostatnio ma dużo czasu i zwykle udaje Mu się gdzieś "uciec" bliżej lub dalej. Oczywiście stara się mieć ze sobą aparat. Kiedy nie podróżuje to prawdopodobnie delektuje się ciszą domowego spokoju lub odkrywam najgłębsze sekrety najnowszych urządzeń technologicznych.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ Anuluj odpowiedź

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Ponieważ podróżowanie stało się dla Mnie łatwiejsze, a ostatnio mam trochę więcej czasu, to zwykle udaje mi się gdzieś „uciec” kilka razy w roku, bliżej lub dalej. Oczywiście staram się mieć ze sobą aparat. Fotografia nie jest moim sposobem na życie, to raczej amatorska pasja i według mnie, może być sposobem komunikowania się z innymi. Myślę, że większość amatorów robi to z tych samych powodów, dla radości tworzenia, miłości do podróży i fotografii. Dołożyłem wszelkich starań, aby treść była jak najbardziej zgodna z rzeczywistością, wykorzystując do tego celu, przewodniki, informatory, biuletyny, książki historyczne, archiwa, biblioteki internetowe itp. Będę wdzięczny za wskazówki dotyczące błędów i nieaktualnych informacji. Wszelkie uwagi są dla mnie bardzo cenne i mile widziane, dzięki nim będę mógł dokonać jak najszybciej korekt w opisach.