Carbonarium do młode nowoczesne muzeum, które powstało we wrześniu 2023 roku w Jastrzębiu-Zdroju, w byłej górniczej łaźni kopalni Moszczenica, fedrującej do 2000 roku. W ramach wystawy stałej, Carbonarium przedstawia opowieść o tajemnicy węgla, a konkretnie – od jego powstania w jądrach gwiazd po współczesne zastosowania. Dodatkowo dowiemy się jak i kiedy powstały kopalnie, miasto i jak wyglądał jego rozwój, a dzięki nowoczesnej technologii – okularom VR (wirtualna rzeczywistość), każdy może zjechać w dół dawnej kopalni i na własnej skórze doświadczyć jak wygląda praca górnika. Okulary wyposażone są w ekran, głośniki i czujniki reagujące na ruch głową i całego ciała, dlatego wycieczka na dół kopalni przy ich pomocy jest naprawdę fascynująca.
Koniecznie jednak na samym początku trzeba napisać parę słów o mieście Jastrzębie-Zdrój. Położone jest na Górnym Śląsku przy granicy polsko-czeskiej. Historia miasta jest stosunkowo krótka, bo nadanie praw miejskich miało miejsce w 1963 roku. Jednak miejscowość ma starszą historię. Pierwsza pisemna wzmianka dotycząca terenów, na których dziś położone jest miasto pochodzi z końca XIII wieku, gdy ziemie te należały do księstwa opolsko-raciborskiego. Jako wieś pod nazwą Jastrzębie występuje już od II połowy XV wieku. Jednak rozwój Jastrzębia związany był ściśle z odkryciem źródeł solankowych w 1859 roku prowadzonych podczas poszukiwania węgla. Swój rozkwit i świetność uzdrowisko przeżywało w okresie, gdy jego właścicielem był dr Mikołaj Witczak . Wybuch II wojny światowej powstrzymał rozwój uzdrowiska. Dopiero w 1951 roku rozpoczęto intensywne badania geologiczne, w wyniku których odkryto bogate złoża węgla kamiennego.
Popularne w tej chwili...
Zdjęcie archiwalne fotopolska.eu
Wróćmy do samej wystawy. Carbonarium mieści się przy ul. Towarowej 7 w Jastrzębiu-Zdroju, na 4 piętrach górniczej łaźni. Zwiedzanie rozpoczynamy na parterze budynku. Centralnym elementem wystawy jest „lewitująca” bryła węgla . Tutaj znajduje się również punkt informacji, kasy oraz sklepik z pamiątkami. Wystawa zaprojektowana jest do indywidualnego zwiedzania. Istnieje możliwość bezpłatnego pobrania audioprzewodników podczas zakupu biletu lub zainstalowanie aplikacji, która będzie nam omawiała poszczególne miejsca podczas zwiedzania.
Lewitująca bryła węgla
Na pierwszym piętrze przedstawiony zostanie film 3D, z którego dowiemy się jak węgiel powstał w kosmosie i jego obieg w przyrodzie, następnie obecność węgla w organizmach żywych, w atmosferze. Ponadto ukazany jest węgiel kamienny jako źródło energii. Pojawia się również wątek dwutlenku węgla powstającego podczas spalania. Wyjaśniono również, na przykładzie zwierząt i roślin, proces wydzielania metanu i dwutlenku węgla. Cały film trwa ok. 12 minut.
Drugie piętro to wystawa, która przedstawia wykorzystywanie węgla przez człowieka. Rozpoczynamy od średniowiecza, jak węgiel wykorzystywany był przez naszych przodków. Poznajemy dokładniej węgiel drzewny, węgiel kamienny oraz węgiel brunatny. W specjalnych gablotach zobaczymy pierwsze szyby górnicze, powstałe jeszcze ponad tysiąc lat przed Chrystusem. Jest także makieta współczesnej kopalni z ruchomą windą i jeżdżącymi wagonikami. Prezentowane są także powierzchniowe techniki wydobywcze. Nie może zabraknąć także informacji o wykorzystywaniu zwierząt do pracy w kopalniach, które tak na marginesie były obecne w kopalniach do 1960 roku. Najczęściej ciągnęły wózki z urobkiem, napędzały maszyny czy wykrywały niebezpieczne gazy, metan oraz tlenek węgla.
Piętro trzecie to chyba najbardziej interesujące miejsce. Wystawa prezentuje historię miasta i górnictwa, prawdziwą łaźnię górniczą, urządzenia górnicze, elementy kopalń, wypadki i katastrofy górnicze oraz wspomniany na samym początku zjazd pod ziemię w wirtualnej rzeczywistości.
Na czwartym piętrze znajdują się wystawy czasowe, prowadzone są prelekcje, konferencje, koncerty kameralne i projekcje filmowe o różnej tematyce m.in. kroniki filmowe i produkcje współczesne. Przewidywany czas zwiedzania wynosi około 60 minut. Wejście każdej z grup zwiedzających następuje w odstępie czasowym tj. co 20 minut.
Informacje praktyczne
Jak dojechać – Nawiguj Mapy Google
Najświeższe wydarzenia – Facebook
Oficjalna strona – zobacz
Carbonarium nieczynne jest w poniedziałek. Czynne od wtorku do piątku w godzinach od 10:00-18:00. W soboty i niedziele od 11:00-19:00.
Nie ma opcji zwiedzania z przewodnikiem. Istnieje możliwość skorzystania z audioprzewodników. Urządzenia udostępnianie są bezpłatnie.
Bilety można kupić w kasie biletowej, biletomacie i na stronie: bilety.lazniamoszczenica.pl
Cennik biletów – zobacz
Obiekt posiada udogodnienia dla osób niepełnosprawnych, w tym windę.
