Brno, położenie, pochodzenie nazwy, krótka historia powstania
Brno to drugie po Pradze największe miasto Republiki Czeskiej brána ” lub „brázditi „, co oznacza zrobić drogę lub wejść w coś. Według tej teorii Brno otrzymało nazwę od bramy utworzonej przez zbieg rzek Svitavy i Svratki. Inna teoria głosi, że nazwa pochodzi od celtyckiego słowa „birno”, oznaczającego bagno lub teren podmokły. Tak więc jak można wyczytać, dokładne pochodzenie nazwy „Brno” nie jest zatem do końca jasne. Jedno jest pewne wiąże się z warunkami geograficznymi i przyrodniczymi tych terenów.Kroniki Kosmasa „. Natomiast gród, który rozwinął się we współczesne miasto, został założony przez księcia Brzetysława I między rokiem 1021 a 1034 na wzgórzu Petrov. Powstał wtedy nieistniejący już dziś, a zburzony w końcu XIX wieku kościół pw. św. Mikołaja. W 1243 roku król czeski Wacław I nadał miastu prawa miejskie i przywilej miasta królewskiego. Kilkadziesiąt lat później król Przemysł Ottokar II stworzył tu zamek, który dał początek późniejszej twierdzy Špilberk Czy zatem warto odwiedzić Brno? Odpowiedź jest jednoznaczna. Oczywiście!
Popularne w tej chwili...
Ważniejsze daty z historii miasta Brna ok. 1021-1034 – gród w Brnie z osadą słowiańską, założono kościół św. Michała i rynek1091 – pierwsza pisemna wzmianka o Brnie i tutejszym zamku w kronice Kosmasa1243 – Wacław I nadał Brnu przywileje miasta królewskiego1277 – pierwsza wzmianka o zamku Špilberk1349 – Brno stało się stałą siedzibą margrabiego Moraw1641 – Brno staje się stolicą Moraw1643 i 1645 – podczas wojny trzydziestoletniej Brno dwukrotnie oparło się oblężeniu przez wojska szwedzkie1777 – założenie biskupstwa1805 i 1809 – wojska napoleońskie przechodzą przez miasto1817 – założenie Muzeum Franciszka, obecnie Muzeum Morawskie1839 – kolej połączyła Brno z Wiedniem1869 – wprowadzono konną kolej uliczną1881-1882 – wybudowano teatr Na Hradbách, obecnie Teatr Mahena, pierwszy w Europie oświetlony elektrycznymi żarówkami Edisona1884 – konna kolej miejska zastąpiona parową koleją miejską1897 – wybudowano elektrownię miejską1939 – Brno staje się częścią niemieckiego Protektoratu Czech i Moraw1945 – miasto zostaje wyzwolone przez wojska radzieckie1989 – aksamitna rewolucja, upadek reżimu komunistycznego i wprowadzenie demokracji
Widok na zamek i miasto XVIII w. Źródło: obraz z komnat zamkowych Špilberk
Poznaj najważniejsze zabytki Brna
Dziś Brno jest tętniącym życiem ośrodkiem kulturalnym i popularnym celem podróży turystów, oferujące niezliczone zabytki do odkrycia. Choć może nie jest tak sławne jak Praga, jednak warto tu wpaść choć na jeden dzień niezależnie od tego, czy interesujemy się historią, architekturą czy lokalną kulturą. Tu naprawdę znajdziemy wszystko. W tym w historycznym mieście w ciągu jednego dnia można zorganizować sobie szybką wycieczkę po ulicach, alejkach, placach i skwerach. Można przejść przez miasto z jednego końca na drugi i wciąż mieć jeszcze dużo czasu na zwiedzanie i rozrywkę. Jeśli planujesz wizytę w Brnie i abyś mógł jak najlepiej wykorzystać czas spędzony w tym pięknym mieście poniżej przedstawiam najlepsze miejsca do zobaczenia podczas jednego dnia.
Ulica Dominikańska
Zamek Špilberk (Hrad Špilberk )
Zamek Špilberk jest jednym z najbardziej imponujących zabytków w centrum Brna. Uważany za jeden z najważniejszych zabytków w mieście i obowiązkową atrakcję dla odwiedzających Brno. Od ponad siedmiu stuleci jest charakterystyczną wizytówką miasta Brna. W swej historii był domem morawskich margrabiów, a później twierdzą. Za czasów Habsburgów w XVIII i XIX wieku służył jako więzienie. Obecnie jest siedzibą Brneńskiego Muzeum Miejskiego, które opowiada historię miasta i zamku za pomocą interaktywnych eksponatów i artefaktów. Oferuje stałe i czasowe ekspozycje muzealne ze zbiorów własnych. Oprócz tego często odbywają się tu koncerty, przedstawienia teatralne i festiwale.
Szczegółowy opis oraz galeria zdjęć zamku dostępna jest tutaj.
Katedra św. Piotra i Pawła (Katedrála sv Petra a Pavla )
Katedra Świętych Apostołów Piotra i Pawła jest główna świątynią diecezji brneńskiej. Usytuowana jest na niewielkim wzgórzu Petrov. Po zamku jest jednym z najbardziej charakterystycznych punktów w centrum Brna. Historia sakralna tego miejsca sięga XI-XII wieku, kiedy na wzgórzu zbudowano romańską kaplicę. Pod koniec XII wieku zbudowano tu kościół z absydą i kryptą. W XIII wieku została przebudowana na bazylikę romańską, której pozostałości odkryto podczas badań archeologicznych na początku XXI wieku. Świątynię przebudowano wówczas w stylu wczesnogotyckim. Wygląd dzisiejszego ołtarza głównego pochodzi z końca XIX wieku. Ciekawostką jest ambona, która znajduje się po lewej stronie kościoła. Dzwony na tutejszych wieżach biją o godzinie 11:00, przypominając w ten sposób sztuczkę zastosowaną przez generała Raduita de Souches podczas oblężenie Brna przez wojska szwedzkie. Według niej generał Torstenson oświadczył, że jeśli miasto nie zostanie zdobyte do południa, zakończy oblężenie. I tak dowódca obrony – Raduita de Souches pozwolił, aby dzwon w południe zadzwonił godzinę wcześniej. Warto również dodać, że obecnie Katedra jest jedną z najsłynniejszych budowli historycznych w Czechach i znajduje się na czeskiej monecie 10 koron. Koniecznie trzeba wspomnieć, że istnieje możliwość wejścia na szczyt wieży, aby podziwiać panoramę miasta.
Denisowe Ogrody (Denisovské zahrady )
Denisowe ogrody to jedno z najpopularniejszych miejsc i najstarszy park publiczny nie tylko w Brnie, ale także na terenie Czech. Miejsce znajduje się w centrum Brna na zboczu wzgórza Petrova, pomiędzy zachowanym odcinkiem pierwotnych murów miejskich a drogą w ulicy Husova. Park udostępniono zwiedzającym w 1771 roku, wybudowano tu Drogę Krzyżową z 14 kaplicami, a wzgórze zaczęto nazywać Kalwarią. W 1818 roku na terenie bastionu uroczyście odsłonięto obelisk wsparty na czterech złoconych lwach, upamiętniający zwycięstwo Cesarstwa Austriackiego nad Napoleonem. Napis na cokole upamiętnia austriackiego cesarza Franciszka I jako wyzwoliciela. W 1919 roku park przemianowano na Denisovy Sady na cześć francuskiego historyka Ernesta Denisa, który przyczynił się do powstania Czechosłowacji. W 1961 roku park przeszedł generalny remont, podczas którego między innymi wybudowano kawiarnię z tarasem letnim i tanecznym oraz górną drogę łączącą, z której roztacza się panoramiczny widok na południową część miasta i zamek.
Pozostałości średniowiecznych murów miejskich
W pierwszej połowie XIII wieku, kiedy zaczęto budować miasta, istniał już rozbudowany system zabudowy obronnej. W Brnie budowę murów obronnych rozpoczęto prawdopodobnie zaraz po założeniu miasta. Pierwotne obwarowania miejskie składały się początkowo z prostego muru kamiennego, być może także drewnianego i miały wysokość 7-11 metrów. Mury brneńskie były stopniowo rozbierane od 1809 roku, kiedy Napoleon wydał rozkaz zniszczenia części fortyfikacji zamku Špilberk, ale ostatecznie zniknęły dopiero pod koniec XIX wieku, kiedy trzeba było zrobić miejsce dla nowej zabudowy miejskiej. Najpierw rozebrano średniowieczne mury wewnętrzne miasta, a następnie zasypano rowy przed murami. Dziś, w niektórych częściach miasta spacerując można znaleźć pozostałości murów miejskich, wyglądają imponująco jakże pięknie musiało to wyglądać kiedyś.
Targ Kapuściany (Zelný trh )
Targ Kapuściany znajduje się w samym sercu centrum miasta. Od niepamiętnych czasów w tym miejscu odbywały się codzienne targi, na które ludzie przychodzili kupować warzywa, owoce czy kwiaty. Na placu znajduje się również wiele małych restauracji i straganów z jedzeniem ulicznym. Warto dodać, że „Targ Warzywny” (tak też jest nazywany) jest największym w Brnie i najstarszym nieprzerwanie działającym rynkiem warzyw i roślin w Europie Środkowej. Znakiem rozpoznawczym tego miejsca jest barokowa fontanna Parnas, zbudowana w latach 1690–1695 nazwana na cześć Góry Parnas. Wśród zabytków placu znajdują się Pałac Dietrichsteinów z początku XVII wieku, w którym mieści się Moravské zemské muzeum (Muzeum Morawskie) oraz budynek Teatru Reduta z 1608 roku, który jest najstarszym budynkiem teatralnym w Europie Środkowej. Ponadto plac targowy ma również część podziemną – tzw. Labirynt pod targiem warzywnym, który można zwiedzać. Piwnice pierwotnie służyły do przechowywania żywności, warzenia piwa, dojrzewania wina w beczkach i jako schronienie w czasie wojny. Przewodnicy w historycznych strojach oprowadzają przez system starych średniowiecznych piwnic i przejść. Niestety, nie miałem możliwości zwiedzenia tego miejsca z powodu braku czasu.
Jarmark na placu kapuścianym
Plac Morawski (Moravské náměstí )
Plac Morawski to jeden z największych placów w Brnie składa się z kilku części. Jednym z nich jest teren przed barokowym kościołem św. Tomasza, następny to park po przebudowie. Oddziela je ruchliwa droga z torami tramwajowymi. Od średniowiecza do XVIII wieku znajdowały się tu fortyfikacje średniowiecznego miasta. Największy plac w całym Brnie powstał w wyniku rozbiórki fortyfikacji miejskich i powiększenia placu o w/w tereny parkowe. Oprócz parku i kościoła św. Tomasza znajdziemy na nim kilka ciekawych rzeźb, dawny klasztor augustianów, obecnie siedziba Galerii Morawskiej. Nowoczesnym elementem placu jest pomnik Jošta Luksemburgskiego, zwany także „Odwagą „. Uwagę zwraca także pomnik Sprawiedliwości przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. Koncepcję opartą na czterech cnotach Platona uzupełnia wydłużona fontanna przedstawiająca Umiar oraz brązowy model średniowiecznego Brna.
Plac Wolności (Náměstí Svobody )
To najważniejszy plac Brna, położony w jego historycznym centrum. Trójkątny kształt placu, zwanego Svobodák, został wyznaczony przez starożytne szlaki handlowe. Miejsce to, które kiedyś nazywało się Dolní trh, a następnie Velké náměstí (Dolny Rynek i Duży Rynek), zostało po raz pierwszy wspomniane w dokumentach z XIII wieku. Obecnie otacza go kilka niezwykłych budynków. Jednym z nich jest renesansowy Dům pánů z Lipé (Dom Panów z Lipá), którego fasadę zdobią sceny mitologiczne i biblijne. Na placu znajdują się cztery rzeźby, bardzo różne pod względem czasu powstania, projektu i tematu. Na uwagę zasługują: pomnik wykonany z czarnego granitu, brneński zegar astronomiczny z którego codziennie o 11:00 rano wypadają małe kulki oraz wczesnobarokowa kolumna zarazowa z 1689 roku, jest to pamiątka po ofiarach epidemii dżumy, które w średniowieczu kilkukrotnie dziesiątkowały ludność Europy w tym Brno.
Stary Ratusz i Smok breński (Staroměstská radnice a Brenský drak )
Stary Ratusz znajduje się w samym środku miasta, jest najstarszym świeckim budynkiem w Brnie został wybudowany w połowie XIII wieku. Jego bogata historia, unikalne cechy architektoniczne i fascynujące legendy uczyniły go trwałym symbolem średniowiecznego dziedzictwa miasta. Na przestrzeni wieków przechodził liczne modyfikacje architektoniczne, a każda epoka pozostawiała swój ślad na budynku. Dziś wewnątrz budynku można odwiedzić galerię i historyczne sale, a także wspiąć się na 63-metrową wieżę, gdzie roztacza się wspaniały widok na miasto.gotycki portal , stworzony w 1511 roku przez mistrza budowlanego Antona Pilgrama. Z portalem związana jest dość ciekawa historia. Obejmuje ona wygięty szczyt, chodzi o dekoracyjną centralną iglicę na ścianie wejściowej. Prawdopodobnie włodarze miasta nie byli zadowoleni z pracy wykonanej przez architekta, więc doszło do nieporozumienia co do zapłaty. Architekt celowo polecił swoim kamieniarzom, aby pokręcili środkową iglicę i uczynili ją krzywą, aby na zawsze pozostawić swój ślad w mieście i wiadomość o tym, jak był traktowany.Brneński Smok ” w rzeczywistości krokodyl, który wisi pod sufitem w przejściu budynku. Legenda głosi, że w średniowieczu smok zagrażał mieszkańcom miasta i ich zwierzętom gospodarskim. Aby walczyć z dzikim stworzeniem radni zaoferowali nagrodę w wysokości stu złotych monet każdemu, kto uwolni ich od tego potwora. Mówi się, że wędrowny rzeźnik zabił smoka, kusząc go do zjedzenia zwierzęcej skóry wypełnionej wapnem. Kiedy smok napił się wody z rzeki, wapno rozszerzyło się, a zwierzę pękło. Następnie zostało zakonserwowane i powieszone tam, gdzie jest dzisiaj. Jednak to tylko legenda, w rzeczywistości krokodyl mógł zostać podarowany przez odwiedzającego miasto przybysza lokalnemu księciu, inna historia mówi, że został przywieziony przez grupę krzyżowców jako pamiątka z wyprawa krzyżowych. Tak czy siak dziś krokodyl robi niezłą reklamę miastu.
Kościół św. Tomasza (Kostel sv. Thomas )
Kościół został założony w połowie XIV wieku przez Jana Henryka Luksemburskiego przy aktywnym wsparciu jego brata Karola IV, cesarza rzymskiego, pierwotnie jako część klasztoru augustianów i miejsce pochówku margrabiów luksemburskich. W XVII i XVIII wieku cały kompleks budowli przekształcony został w stylu barokowym, po tym jak został uszkodzony przez Szwedów podczas wojny trzydziestoletniej. W kościele św. Tomasza znajduje się kopia obrazu tablicowego Czarnej Madonny, patronki miasta Brna. Oryginał obrazu jest ustawiony na srebrnym ołtarzu w bazylice w Starym Brnie.
Kościół św. Jakuba (Kostel sv. Jacobe )
Jest to jeden z największych, dobrze zachowanych kościołów gotyckich w Czechach. Jego historia sięga początku XIII wieku. Został założony dla niemieckich mieszkańców, którzy mieszkali w tej części miasta w owym czasie. W XIV wieku wokół kościoła znajdował się udokumentowany cmentarz, który stopniowo rozbudowywano w kolejnych latach. Został zamknięty z powodu reform cesarza Józefa II w 1784 roku. Cechą dominującą jest wieża o wysokości 92 metrów, która zwieńczona została typowym hełmem w kształcie ostrosłupa. W kościele został pochowany m.in. sławny Louis Raduit de Souches, dowódca skutecznej obrony przed Szwedami w okresie wojny trzydziestoletniej. Od 2024 roku jest możliwość wejść na wieżę kościelną, z której roztacza się panoramiczny widok na Brno z różnych wysokości. W kratownicy, która została odrestaurowana znajduje się multimedialna historia holograficzna. Co warte podkreślenia kościół w 1995 roku został uznany za zabytek narodowy.
Ossuarium przy kościele św. Jakuba (Kostnice u sv. Jakuba )
Cóż to jest te ossuarium? To kolejna bardzo ciekawa atrakcja miasta odkryta w 2001 roku. Ossuarium służyło do chowania szczątków szkieletowych z grobów. Groby uwalniano z kości po to, aby pochować innych. Miejsce to znajduje się tuż przy kościele św. Jakuba. Brno szczyci się tym, iż po paryskich katakumbach ma drugie co do wielkości ossuarium w Europie. Szacuje się, że pochowano tu ponad 50 000 osób. Już na początku XIII wieku przy kościele św. Jakuba znajdował się cmentarz. Pojemność cmentarza szybko stała się niewystarczająca dla potrzeb rozwijającego się miasta. Te małe działki zwykle szybko się zapełniały, więc starsze kości i szczątki musiały być zbierane i przenoszone. W tym celu, jak się obecnie zakłada, w XVII wieku pod kościołem zbudowano krypty do przechowywania tych starych kości. Dodatkowo, reformy wprowadzone przez Józefa II w 1784 roku spowodowały zamknięcie cmentarzy ze względów higienicznych. Pozostałości z grobów przeniesiono do w/w krypt, mur cmentarny został zburzony, teren wokół kościoła wybrukowano dawnymi nagrobkami, a o ossuarium stopniowo zapomniano.
Zdjęcia wykonane w 2001 roku podczas odkrycia krypty
Koniecznie trzeba odwiedzić, wejście jest płatne i znajduje się po prawej stronie kościoła na zewnątrz. Schodzi się schodami w dół do czarnych drzwi tak, jakbyśmy schodzili do piwnicy. Po otwarciu drzwi jest kasa biletowa. Są zdjęcia pokazujące, jak znaleziono odnaleziono ossuarium. Idąc dalej dochodzimy już do miejsca gdzie są zlokalizowane czaszki i ściany z kości. Może szybkie streszczenie wygląda makabrycznie ale, w rzeczywistości nie jest tak źle. Aranżacja, oświetlenie i muzyka są zrobione ze smakiem. Nie ma się czego bać. Czas zwiedzana to nie więcej jak pół godziny.
Zdjęcia wykonane obecnie
Teatr Mahena i Teatr Janáčka
Teatr Mahena zbudowano w 1882 roku, był jednym z pierwszych budynków publicznych na świecie oświetlanych wyłącznie światłem elektrycznym. Wyposażenie elektrowni składało się m.in. z czterech dużych dynam sprowadzonych z Nowego Jorku. Plany zaprojektował sam Thomas Edison, a projekt zrealizowali francuscy i austriaccy producenci pod nadzorem asystenta Edisona, Francisa Jehla. Elektrownia musiała zostać zbudowana w odległym miejscu, prawie 300 m od teatru, aby zapewnić minimalizację hałasu. Początkowo Teatr Mahena był niemieckim teatrem operowym i nazywał się Deutsches Stadttheater (Niemiecki Teatr Miejski). W 1918 roku, po I wojnie światowej , przeszedł w ręce nowo powstałego państwa czechosłowackiego. Co ciekawe teatr Mahena został ogłoszony jednym z narodowych zabytków techniki Republiki Czeskiej. Dzisiejszy Teatr Mahena pełnił głównie funkcję opery, aż do wybudowania Teatru Janáčka w 1965 roku.
Teatr Mahena Teatru Janáčka
