Miasto Oświęcim
Oświęcim to miasto w województwie małopolskim. Leży nad rzeką Sołą w centrum Kotliny Oświęcimskiej, między Pogórzem Karpackim a Wyżyną Śląską. W przeszłości był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego , w dokumentach nazwa miasta pojawiła się dopiero pod koniec XII wieku. Dziś wypowiadając słowo „Oświęcim” pierwsze skojarzenie, to niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady Auschwitz-Birkenau, symbol terroru i ludobójstwa. Utworzono go w połowie 1940 roku na przedmieściach włączonego przez nazistów do Trzeciej Rzeszy Oświęcimia.
Muzeum Zamek w Oświęcimiu
Jednak Oświęcim to nie tylko obóz koncentracyjny, tyle zła i ponad milion ofiar, to także ładne i ciekawe miasto i jego ponad 800-letnia historia. Szczególne wrażenie na odwiedzających robi jeden z ważniejszych zabytków, symbol historii miasta – pięknie odrestaurowany piastowski zamek, wraz z wieżą , fragmentem murów obronnych oraz starą zabudową. Położony jest na porośniętym starymi drzewami wzgórzu, nad rzeką Sołą. Z pierwotnego książęcego zamku nie pozostało nic prócz masywnej, kwadratowej ceglanej wieży z XIII wieku, która dodajmy jest najwyższym zachowanym murem gotyckim w Polsce południowej. Obecny budynek zamku wzniesiono na początku XVI wieku po pożarze jaki miał miejsce w 1503 roku. Odbudowano go w ciągu 5 lat na polecenie króla Aleksandra Jagiellończyka. Prace przy wzmacnianiu i rekonstrukcji murów trwały do 1534 roku. Z tego okresu do dziś zachowany jest fragment muru obronnego z basteją w północno-wschodniej części wzgórza oraz obecnego budynku zamkowego. Pożar ogarnął zamek jeszcze dwukrotnie w wieku XVII, ostatecznie został zdobyty i spalony w czasie potopu szwedzkiego. Od tego czasu stopniowo popadał w ruinę. Mimo uchwały sejmowej, nakazującej pilne prace remontowe, nigdy już nie odzyskał dawnej świetności. Zniszczenia dopełniła powódź w 1813 roku, kiedy Soła zmieniła swój bieg i niemal połowa wzgórza wraz z budynkami oberwała się i runęła do wody. W kolejnych latach częściowo zrujnowane zabudowania zamkowe służyły nowym, prywatnym właścicielom, jako pomieszczenia gospodarcze, skład soli, był tu hotel i kompleks gastronomiczny, mieściły się również biura starosty oświęcimskiego, na krótko nawet magazyn fabryki wódek i likierów. Ostatnie przebudowy z lat 1904–1906 i 1929–1932 ostatecznie zmieniły charakter zamku. W czasie wojny w jego murach ulokowały się niemieckie władze okupacyjne. W latach powojennych był tu początkowo Urząd Gminy, Powiatowa Rada Narodowa, a następnie siedziba władz miejskich Oświęcimia. W 2004 roku Urząd Miasta Oświęcim przeprowadził, kapitalny remont zabytku, który zakończył się w 2006 roku. Z dniem 1 stycznia 2010 roku, rozpoczęła swoją działalność instytucja „Muzeum Zamek w Oświęcimiu „.
Popularne w tej chwili...
Widok zamku od północy – rysunek z ok. połowy XIX wieku. Ilustracja z książki Mariana Korneckiego „Zamki i dwory obronne ziemi krakowskiej”, Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, Kraków 1966 r.
Zbiory Muzeum Zamek w Oświęcimiu liczą obecnie ponad 1350 pozycji inwentarzowych, z czego ponad 90% obiektów jest własnością muzeum. Jedną z najcenniejszych pamiątek historycznych znajdujących się w zbiorach muzeum jest płyta nagrobna Mikołaja Myszkowskiego z końca XV wieku. W kolekcji znajdują się również dokumenty, pieczęcie, numizmaty, mapy, książki, fotografie, przedmioty użytku codziennego, wnętrza mieszkalne (salon, jadalnia, kuchnia, mieszkanie żydowski, katolickie, gabinet Aleksandra Orłowskiego) oraz zabytki archeologiczne pozyskane w trakcie prac wykopaliskowych prowadzonych na wzgórzu zamkowym po roku 2000 i w okolicy starego miasta. Wszystkie eksponaty prezentowane są na poszczególnych grupowo podzielonych stałych wystawach: archeologicznej, wnętrza mieszczańskie, z okresu międzywojennego oraz na wystawie „W Królewskim Mieście Oświęcimiu”, która prezentuje historię miasta z przełomu XIX i XX wieku począwszy od okresu autonomii galicyjskiej aż do wybuchu II wojny światowej w 1939 roku. Warto również wejść po stromych schodach na 40-metrową wieżę, z której roztacza się piękną panorama Oświęcimia i okolic.
Czy wiesz że… Zamek w swych murach gościł takie znakomitości jak: Kazimierz Jagiellończyk z żoną Elżbietą Rakuszanką. Zatrzymała się tu także Bona Sforza w drodze na swój ślub z Zygmuntem I i koronację. Również przyszła żona Zygmunta Augusta – Elżbieta Habsburżanka gościła na zamku. Witał ją tutaj orszak żon polskich dostojników państwowych z Krakowa. Należy wspomnieć o Henryku Walezym kiedy uciekał z Polski do Francji również on zatrzymał się w Oświęcimiu.
Muzeum w starym Ratuszu
Będąc w Oświęcimiu trzeba koniecznie wpaść na rynek, tam czeka na nas kolejna niespodzianka do zwiedzenia. Od 20 lipca 2018 roku Muzeum Zamek ma swój nowy oddział, który mieści się w byłym budynku Ratusza na Rynku Głównym. Znajduje się w nim stała interaktywna wystawa o nazwie „W przestrzeni historii. Dzieje miasta Oświęcimia ” prezentuje historię miasta od średniowiecza do czasów współczesnych. Jedną z głównych atrakcji jest przedwojenny automobil produkowany w Oświęcimiu, do którego można zasiąść i odbyć wirtualną podróż po uliczkach przedwojennego Oświęcimia. Inną ciekawą atrakcją mieszczącą się w piwnicach budynku są wyświetlane dwa krótkie filmy przedstawiające historię miasta od czasów najdawniejszych do XVI wieku i kolejny, o pierwszej parze książęcej zamieszkującej na zamku – księżnej Eufrozynie i księciu Władysławie w ich rolę wcielają się aktorzy. Cały materiał historyczny jest naprawdę świetnie opracowany w formie multimedialnej i przestawiony przez narratora Grzegorza Łukawskiego mieszkańca Oświęcimia i aktora Teatru Słowackiego w Krakowie. Wystawy nie posiadają ograniczeń wiekowych, są również przygotowane zabawy i gry dla najmłodszych np. „Niełatwo być księżną „, „Niełatwo być księciem „, a także Quizy – pytanie-odpowiedź itp, każdy znajdzie coś dla siebie, nawet te osoby, które nie przepadają za historią. Muzeum Ratusz można zwiedzać indywidualnie i grupowo, warto zakupić podczas wizyty na zamku bilet łączony (zamek, wieża, ratusz) jest trochę taniej, jest też opcja bezpłatna jeśli odwiedzimy te miejsca we wtorek. Koniecznie trzeba napisać kilka słów na temat samego budynku ratusza. Jego historia rozpoczyna się w XIX wieku, w 1872 roku wtedy to podjęto uchwałę o jego budowie. Po trzech latach od ukończenia budynku, przeniesiono biura władz miejskich, które mieściły się w nim do okresu II wojny światowej. Po zajęciu Oświęcimia niemieckie władze okupacyjne na swoją siedzibę wybrały zamek. Po wojnie ratusz już nigdy nie był siedzibą władz miejskich. Mieścił się w nim Państwowy Urząd Bezpieczeństwa, w latach 70-tych komenda Milicji Obywatelskiej, Wojskowa Komisja Uzupełnień, rezydowało również Towarzystwo Miłośników Ziemi Oświęcimskiej, Rada Osiedla Starego Miasta oraz związany z nią klub „Oświęcimska Starówka”.