Ruiny zamku Bolczów w Janowicach Wielkich

W skrócie - Spis treści, Informacje Pokaż

Janowice Wielkie to gmina położona w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego, na północy obejmująca swoim zasięgiem fragment Gór Kaczawskich, na południu wpisana w Rudawy Janowickie, stanowiące część Rudawskiego Parku Krajobrazowego. Krajobraz Rudaw Janowickich jest zróżnicowany: jest tu kilka urokliwych dolin rzecznych, w górskim krajobrazie zobaczymy piękne formy skalne, dodać należy to tego ciekawą przyrodę, a także liczne zabytki architektury (zamki i pałace). To wszystko stanowi dość ciekawą mieszankę miejsc, które trzeba odwiedzić będąc w tej części Polski.

Warowny zamek Bolczów

Średniowieczny zamek Bolczów to malowniczy zespół ruin położony w urokliwym krajobrazowo terenie, na północno-zachodniej krawędzi górskiego grzbietu części Rudaw Janowickich, na wysokości 561 m.n.p.m. obok urwiska Suchej Góry (600 m n.p.m.), ponad dolina Bobru, ok. 2 km na południe od zabudowań wsi Janowice Wielkie.
To w zasadzie jedyny zamek, którym poszczycić się mogą Rudawy Janowickie, ale za to uważany jest za najbardziej oryginalny zamek górski w Sudetach. Ponieważ stanowi przykład maksymalnego wykorzystania przez człowieka walorów obronnych naturalnego ukształtowania terenu, gdzie zamkowe mury i budynki, wzniesione z lokalnego granitowego kamienia, umiejętnie wkomponowano pomiędzy skaliste ostańce, które przejęły rolę murów i wież obronnych, a całość połączono licznymi schodami i przejściami.

Historia

Pocztówka – stan zamku początek XX w.

Jego historia sięga czasów piastowskich. Dzieje zamku nie są zbyt dobrze znane, szczególnie w początkach jego powstania. Przyjmuje się, że zamek zbudował w drugiej połowie XIV wieku rycerz Bolicz wywodzący się z rodu dworzan książąt świdnicko-jaworskich. Jeden z Bolczów – Mikołaj był w latach 1361-1374 burgrabią książęcego zamku Rogowiec (ruiny zamku w północnej części Gór Suchych). Mianował go nim ostatni piastowski władca księstwa świdnicko-jaworskiego Bolko II Mały, zmarły w 1368 roku. Bolicz zarządzał zamkiem jeszcze pod rządami księżnej Agnieszki, wdowy po Bolku II. Po jej śmierci ostatnie niezależne księstwo na Śląsku w drodze sukcesji i powiązań rodzinnych przeszło pod panowanie czeskie. Na początku XV wieku właściciele Bolczowa sprzyjali napływającemu z Czech ruchowi husyckiemu, zapoczątkowanemu przez spalenie na stosie w 1415 roku Jana Husa – czeskiego duchownego, filozofa, reformatora Kościoła, prekursora protestantyzmu. Warto w tym miejscu dodać, że burzliwy okres walk husyckich przypominają do dziś niektóre nazwy w okolicy. Husyckie Skały, Husycka Jaskinia, Husyckie Kamienie itp. Jakby tego było mało, dodatkowo zamek stał się siedzibą rabusiów napadających na okoliczne kupieckie karawany. To z kolei doprowadziło do interwencji zbrojnej mieszczan wrocławskich i świdnickich, którzy chcąc położyć kres grabieżom, w 1433 roku zdobyli i zniszczyli zamek.
Wkrótce po zniszczeniach wojennych zamek Bolczów został odbudowany, a nawet dwukrotnie powiększony tak, że stał się trudną do zdobycia fortecą. Piętnastowieczna rozbudowa polegała na opasaniu nieregularnym w obrysie kamiennym murem przyległych do południowego wschodu skał oraz na wyrównaniu południowego dziedzińca zewnętrznego (dolnego). Dziedziniec ten oprócz funkcji obronnych, mógł spełniać także funkcje reprezentacyjne, charakterystyczne dla okresu późnego średniowiecza. W południowym narożniku dziedzińca wzniesiono wieżę bramną, wykorzystując blok skalny jako wschodni bok wznoszonej czworobocznej budowli. W południowo-wschodnim odcinku muru, otaczającym wyżej położony skalny dziedziniec zewnętrzny znajdowało się dodatkowe przejście, przemyślnie ukryte pomiędzy spiętrzonymi skałami.

Zamek początek XIX w. *Jeleniogórska Biblioteka Cyfrowa*

W latach 1537-1543 zamek był własnością Justusa Decjusza, sekretarza króla polskiego Zygmunta Starego, który posiadał również pobliską górniczą Miedziankę. Inwestując w kopalnie w Miedziance nabył równocześnie zamek. Wówczas to nastąpiły dalsze umocnienie warowni, w związku z zagrożeniem Śląska ze strony Turków. Prace te trwały w latach 1520-1550. Dobudowano barbakan na planie podkowy, przed którym wykuto w skale suchą fosę. Jedną ze ścian barbakanu tworzyła skała, na której zbudowano wydłużoną basteję. W murach barbakanu i bastei znajdowały się strzelnice, przystosowane do broni palnej.
Następnymi właścicielami warowni w latach 1608-1609 była rodzina Schaffgotsch. Daniel von Schaffgotsch dokonuje, kolejnej lecz niewielkiej przebudowy zamku. Okres świetności zamku kończy wojna trzydziestoletnia. Zamek w Bolczowie będący w owych czasach trudno dostępną warownią, staje się miejscem schronienia okolicznej ludności oraz bazą silnej załogi wojsk cesarskich. W 1645 roku Bolczów opanowują Szwedzi. Najeźdźcy plądrują zamek i najprawdopodobniej przed opuszczeniem go, podpalają zabudowania mieszkalne. Zachowały się również podania ciągnące się jeszcze od czasów walk z husytami o ukrytych skarbach, że jakoby zamek podpalony został przez Szwedów przypadkowo, w czasie poszukiwania ukrytych tu skarbów, prowadzone bądź przez żołnierzy szwedzkich, bądź przez przygodnych rabusiów. Jedno jest pewne, po pożarze zamek powoli przekształcał się w ruinę i nigdy nie został odbudowany. Dopiero w latach 1837 i 1848 wobec rosnącej popularności turystycznej miało miejsce odgruzowanie i częściowa restauracja ruin, dokonana staraniem hrabiego von Stolberg-Wernigerode z Janowic. W końcu XIX wieku przy murze zamykającym dziedziniec zamku górnego zbudowano niewielkie schronisko turystyczne i gospodę, które po 1945 roku przestało funkcjonować, a pozbawiony dozoru obiekt, ponownie zaczął popadać w ruinę.
Kolejne prace konserwacyjne ruin przeprowadzono w 1965 roku. Objęły one prze de wszystkim wycięcie zieleni, odgruzowanie fragmentów budowli, rozbiórkę grożących runięciem partii schroniska, wzmocnienie brzegów fosy, przemurowanie korony zachowanych murów, stabilizację schodów i przejść, wykonanie nowego mostu nad fosą oraz nowej bramy wjazdowej w otworze barbakanu.
Dziś ruiny zamku są w zarządzie Lasów Państwowych, administruje nimi Nadleśnictwo Śnieżka. Budowla wchodzi w skład powstałego w 2008 roku Parku Kulturowego Kotliny Jeleniogórskiej przez który przebiega Szlak Zamków Piastowskich. Malownicze ruiny są obecnie jednym z najbardziej popularnych celów wycieczek dla turystów odwiedzających gminę Janowice Wielkie oraz mieszkańców Dolnego Śląska.

Źródło: Zamek Bolczów Dolnośląskie Towarzystwo Oświatowe 1970, Zamki w Polsce 1974 Bohdan Guerquin, www.janowicewielkie.eu, www.zabytek.pl/pl/obiekty/janowice-wielkie-zamek-bolczow

Czy wiesz że… W XIX w. mimo dość silnie zaawansowanej ruiny zamek cieszył się dość dużym zainteresowaniem? Odwiedził go m.in. król pruski Fryderyk Wilhelm III z małżonką hrabiną Augustą von Harrach i cesarzową rosyjską Aleksandrą. Zwiedzał go również książę, przyszły cesarz Niemiec Wilhelm I.

Ruiny zamku dziś

Czy wiesz że… W pobliżu zamku, a także w jego obrębie rosną stare drzewa, w tym okazy pomników przyrody? Jednym z nich jest wiąz górski rosnący w ruinach koło studni o wymiarach 330 cm w obwodzie, wysokości 18 m i poza murami zamku trzy pomnikowe buki. Jeden z nich rośnie ok. 20 m, w lewo od wejścia, jego wymiary to 370 cm w obwodzie i wysokości 30 m, dwa kolejne po stronie północnej za murami o wymiarach 405 cm i 365 cm, wysokości 32 m.

Informacje praktyczne

Ciekawe strony: www.rudawyjanowickie.pl – www.janowicewielkie.eu – www.janowicewielkie.pl
Ruiny Zamku Bolczów można zwiedzać przez cały rok. Wejście na zamek jest bezpłatne
Do zamku można dojść na dwa sposoby:
– pierwszym, dojdziemy zielonym szlakiem z Janowic Wielkich [Mapa Turystyczna ]. Szlak prowadzi z centrum miejscowości długość trasy wynosi ok. 2 km, czas przejścia to ok. 40 min w jedną stronę.
– drugi sposób to z Przełęczy Karpnickiej [Mapa Google], tam możemy zostawić samochód na płatnym parkingu. Długość trasy wynosi 4.5 km czas przejścia to ok. 1.30 h w jedną stronę
Informacja dla zbierających pieczątki do książeczek, dostaniemy ją na parkingu od pana pobierającego opłaty na Przełęczy Karpnickiej

Trasa z Janowic Wielkich

Trasa z Przełęczy Karpnickiej

Grzegorz R.

#TuiTamINFO to ktoś, kto ostatnio ma dużo czasu i zwykle udaje Mu się gdzieś "uciec" bliżej lub dalej. Oczywiście stara się mieć ze sobą aparat. Kiedy nie podróżuje to prawdopodobnie delektuje się ciszą domowego spokoju lub odkrywam najgłębsze sekrety najnowszych urządzeń technologicznych.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ Anuluj odpowiedź

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Ponieważ podróżowanie stało się dla Mnie łatwiejsze, a ostatnio mam trochę więcej czasu, to zwykle udaje mi się gdzieś „uciec” kilka razy w roku, bliżej lub dalej. Oczywiście staram się mieć ze sobą aparat. Fotografia nie jest moim sposobem na życie, to raczej amatorska pasja i według mnie, może być sposobem komunikowania się z innymi. Myślę, że większość amatorów robi to z tych samych powodów, dla radości tworzenia, miłości do podróży i fotografii. Dołożyłem wszelkich starań, aby treść była jak najbardziej zgodna z rzeczywistością, wykorzystując do tego celu, przewodniki, informatory, biuletyny, książki historyczne, archiwa, biblioteki internetowe itp. Będę wdzięczny za wskazówki dotyczące błędów i nieaktualnych informacji. Wszelkie uwagi są dla mnie bardzo cenne i mile widziane, dzięki nim będę mógł dokonać jak najszybciej korekt w opisach.