Prudnik, położenie, historia, pochodzenie nazwy
Prudnik to miejscowość historycznie leżąca na Górnym Śląsku, dziś w województwie opolskim, w południowej jej części, u podnóża Sudetów Wschodnich, oddalone około 5,5 km od granicy z Czechami . Przed lokacyjną osada na terenie obecnego miasta nosiła nazwę Polska Wieś. W średniowieczu początkowo używano nazwy „Prądnik „. Dopiero w 1331 roku pojawiła się po raz pierwszy nazwa „Prudnik „. Nazwa Prudnik została utworzona od rzeczownika „prąd ” (prąd rzeczny, strumień, osadę leżącą nad rwącą rzeką ) i odnosi się do dwóch rzek jakie przepływają przez to miasto – Prudnik oraz Złoty Potok. Prudnik jest jednym z najstarszych miast w Polsce. Istnieje kilka wersji historii powstania miasta. Najbardziej prawdopodobna, przyjęta przez większość historyków mówi, iż założycielem miasta był czeski marszałek Woka z Rosenberga , który w latach 1255-1259 posiadał w tej okolicy kilka wsi. Dziś jedynym śladem pierwotnego miasta jest wieża zamkowa zwana „Wieżą Woka ”. Po śmierci Woka panem tych terenów został jego syn, Henryk z Rosemberka , który ok. 1279 roku uzyskał dla Prudnika lokację miasta na prawie magdeburskim. W 1310 roku, po śmierci Henryka ziemia prudnicka znalazła się w posiadaniu rycerskiego rodu Schnellewalde, zaś w latach 1321-1337 stanowiła własność korony czeskiej. W 1337 roku król czeski Jan Luksemburczyk sprzedał ziemię prudnicką księciu Bolkowi Niemodlińskiemu przez co Prudnik na kilka wieków dostał się pod panowanie Piastów Opolskich. Zapewne w tym okresie Prudnik, został ufortyfikowany.
Popularne w tej chwili...
Zdj.1 Zdj.2 Zdj.1 1755r. Wizja prudnickiego zamku autorstwa Wernera. Wizja ta jednak zawiera błąd ponieważ wg. historyków wieże prudnickiego zamku były okrągłe. Zdjęcie z publikacji „Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle” R. Kaszy Zdj.2 Makieta przy wieży Woka przedstawia zamek z okresu XV -XVI wiek
W 1532 roku po śmierci Jana III Dobrego , ostatniego księcia opolsko-raciborskiego z linii Piastów, rządy objęli Habsburgowie . W tym okresie miasto było prężnym ośrodkiem rzemieślniczym i handlowym. Wiek XVII to tragiczne dzieje miasta, epidemia dżumy oraz wojna trzydziestoletnia zdziesiątkowała ludność miasta. Dodatkowo, w 1629 roku na mocy decyzji cesarza Ferdynanda II , wygnano z Prudnika duchownych protestanckich, a miejscowa ludność była siłą zmuszana do przejścia na katolicyzm. Po wojnie, miasto dość szybo zostało odbudowano z pomocą cesarza i cech śląskich rzemieślników, dzięki czemu Prudnik stał się największym miastem Górnego Śląska.
1739r. Panorama Prudnika autorstwa Wernera – Cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona
Wiek XVIII to kolejne wojny, tym razem Śląskie. Przygraniczne położenie Prudnika powodowało, że w okresie wojen śląskich miasto wielokrotnie zmieniało swoją przynależność państwową. Ostatecznie znalazło się pod panowaniem Prus. Na początku XIX wieku nastąpił dalszy rozwój miasta, głównie drogą przyjmowania na kwaterę pruskich wojsk, ale nie tylko. Również korzystne położenie przy szlaku handlowym z Wrocławia do Wiednia sprzyjało rozwojowi. Powstały fabryki wełny, lnu, jedwabiu, wybudowano cegielnię, browar, młyny, utworzono połączenie kolejowe z Nysą i Koźlem. Po zakończeniu I wojny światowej plebiscyt górnośląski przeprowadzony w 1921 roku spowodował, że Prudnik aż do 1945 roku znalazł się w granicach Niemiec. Po II wojnie światowej i po wyparciu oddziałów niemieckich miasto zostało przejęte przez polską administrację. Wówczas Prudnik i okolice zostały zasiedlone między innymi przez część polskich przesiedleńców z Kresów Wschodnich. Od 1999 roku miasto jest stolicą powiatu w województwie opolskim.
Źródło: „Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle” R. Kaszy / Wikipedia / Murowane Budowle Obronne w Polsce X-XVII w. A. Wagner / Folder informacyjny „Prudnik i Krnov”
Co warto zobaczyć w Prudniku
Rynek w Prudniku Lokalizacja ul. Rynek 1 Nawiguj Mapy Google
Prudnicki rynek ma formę prostokąta, zachował średniowieczny układ urbanistyczny z placem rynkowym. W swojej historii był wielokrotnie niszczony, a konkretnie otaczające plac kamienice. W centrum rynku stoi ratusz miejski z wieżą o wysokości 63 metry. Został odbudowany po pożarach w latach 1735 i 1779 od podstaw, jego budowa została ukończona w 1782 roku. Co ciekawe nie ucierpiał podczas bombardowania rynku przez lotnictwo radzieckie w 1945 roku. Dziś nie jest siedzibą władz miejskich, zlokalizowano w nim Urząd Stanu Cywilnego oraz Gminny Zarząd Oświaty i Wychowania. Warto dodać, że Prudnicki Ratusz wraz z wieżą ratuszową obecnie uznawany za jeden z najpiękniejszych obiektów ratuszowych na terenie województwa opolskiego. Poza wspomnianym ratuszem, na rynku znajdziemy jeszcze fontannę z 1696 roku, kolumnę maryjną z 1694 roku, która została ufundowana dla uczczenia ofiar epidemii dżumy oraz nieco późniejszy pomnik św. Jana Nepomucena z 1733 roku, został ufundowany przez siedmiu zamożnych prudnickich mieszczan, z których co ciekawe sześciu nosiło imię Jan.
Wieża zamkowa nazywana Wieżą Woka Lokalizacja ul. Zamkowa 8 Nawiguj Mapy Google
Wieża Woka to najstarszy zabytek miasta. Jest jedyną pozostałością po średniowiecznym zamku czeskiego możnowładcy Woka z Rosenberga, pochodzi z drugiej połowy XIII wieku. Zamek spłonął w 1806 roku. Warto również dodać, że w czasach swej świetności zamek dodatkowo posiadał część pałacowo-mieszkalną i zabudowania gospodarcze. Jak wyglądał, obecnie można zobaczyć makietę, która znajduje się zaraz przed wejściem do wieży. Wieża zbudowana jest na planie koła, a grubość jej murów sięga kilku metrów. Do wejścia, znajdującego się nieco powyżej połowy jej wysokości prowadzą drewniane schody. Przez lata pełniła różne funkcje. W swych początkach stanowiła tzw. stołp, czyli miejsce ostatecznej obrony, później była więzieniem, magazynem żywności i lochem głodowym. Dziś jest pięknie wyremontowana i udostępniona do zwiedzania, ma 41 metrów wysokości i pełni rolę wieży widokowej, z której rozciąga się ładna panorama na miasto i Góry Opawskie. Oprócz tego we wnętrzu zobaczyć można dawny loch głodowy oraz wybić pamiątkową monetę – prudnickiego talara.
Muzeum Ziemi Prudnickiej Lokalizacja ul. Bolesława Chrobrego 5 Nawiguj Mapy Google
Arsenał, bo tak nazywa się główna siedziba Muzeum Ziemi Prudnickiej. Mieści się w budynku przylegającym do XV-wiecznych murów miejskich i dwóch baszt, gdzie w średniowieczu składano broń. W późniejszym okresie obiekty pełniły rolę więzienia miejskiego, wieży ciśnień i schroniska młodzieżowego. Obecnie w Arsenale gromadzone są zbiory z dziedziny archeologii, etnografii, historii lokalnej oraz sztuki i prezentowane są na stałych ekspozycjach poświęconych m. in. historii miasta Prudnik. Dodatkowo prezentowana jest wystawa Stanisława Szozdy – wielkiego polskiego kolarza, mistrza świata i mieszkańca Prudnika.
Oficjalna strona muzeum – www.muzeumprudnik.pl
Wieża Bramy Dolnej Lokalizacja ul. Małachowskiego 8 Nawiguj Mapy Google
Prudnik od pierwszej połowy XIV wieku otoczony był umocnieniami początkowo drewniano-ziemnymi, a następnie murowanymi. Wieża bramy dolnej znajduje się we wschodniej części miasta. Została wybudowana w 1481 roku w stylu gotyckim. Wchodziła w skład murów miejskich, które zostały wybudowane dookoła Prudnika w XIV wieku. W 1868 roku mury zostały rozebrane w celu umożliwienia rozwoju przestrzennego i gospodarczego miasta. Na początku XX wieku w wieży przebito przejście dla pieszych. Podczas prac konserwatorskich na początku XXI wieku odsłonięto strzelnice kluczowe, zasłonięte dotąd tynkiem. W 2006 roku wieża ta została gruntownie odrestaurowana, niestety nie jest dostępne dla zwiedzających.
Studnia Miłości Lokalizacja ul. Sobieskiego Nawiguj Mapy Google
Studnia miłości znajduje się przy zbiegu ulic Sobieskiego i Wąskiej. Podczas remontu ulicy natrafiono w ty miejscu na oryginalną studnię z przełomu XVII i XVIII wieku. Postanowiono tu zrobić miejsce spotkań oraz punkt orjentacyjny dla turystów. Nową studnię ozdobiła postać Wawrzka siedzącego przy studziennej kracie i wpatrującego się w postać Wiwióry – pięknej dziewczyny, której podobizna znajduje się na elewacji budynku na przeciwko studni. W ten sposób przedstawiono miejską legendę, której treść można znaleźć na tablicy umieszczonej obok wizerunku Wiewióry.
Willa Hermana Fränkla Lokalizacja Kościuszki 1A Nawiguj Mapy Google
Willa rodziny Fränkel pochodzi z XIX wieku i jest jedną z czterech na terenie miasta, której właścicielami byli prudniccy przemysłowcy żydowskiego pochodzenia. Została zbudowana przez Hermanna Fränkla, syna założyciela firmy Samuela Fränkla, dla swojej rodziny. Jest to jedna z najkosztowniejszych XIX-wiecznych willi na terenie Polski. Znajduje się w niej wiele bogato zdobionych wnętrz. Pomieszczenia rozlokowane są wokół obszernego, reprezentacyjnego holu z z piękną klatką schodową, na której znajduje się fresk przedstawiający scenę biblijną „Znalezienia Mojżesza ” wraz z fontanną z figurą żony Hermanna Fränkla – Flory Alexander. W środku zobaczyć możemy również bogato zdobiony kominek oraz duży świetlik. Budynek w 2011 roku został całkowicie odnowiony, służy obecnie jako Prudnicki Ośrodek Kultury i można go zwiedzać bezpłatnie w godzinach pracy ośrodka. Warto również dodać, że w 2012 willa została wyróżniona w ogólnopolskim konkursie „Zabytek Zadbany ” organizowanym przez Narodowy Instytut Dziedzictwa w kategorii „Rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu w tym założenia dworskie i pałacowe”.
Oficjalna strona Ośrodka Kultury – www.pok-prudnik.pl
Fresk „Znalezienia Mojżesza „