Zakopane położenie, pochodzenie nazwy, krótka historia
Miasto Zakopane to bogata historia, tradycja oraz dorobek kulturalny, które poznać powinien każdy kto zawita do tego miasta. Unikalne położenie u stóp Tatr czynią je wyjątkowym miejscem oraz ze wszech miar godnym odwiedzenia. Znane jako kolebka zimowych sportów Zakopane, jest stolicą Podhala i całej podhalańskiej góralszczyzny, zwana też zimową stolicą Polski ma również do zaoferowania piękne zabytki, szlaki górskie i ludzi, którzy rozsławili i sławią je nadal.
Zakopanego od początku XX wieku było modne i modne pozostało. Prawa miejskie otrzymało dopiero w 1933 roku choć jego historia sięga kilka wieków wstecz. Już pod koniec XVI wieku król Stefan Batory miał ponoć nadać przywilej osadniczy dający mieszkańcom prawa do tutejszych ziem. Zakopane przez wiele lat było związane z osadą górniczo-hutniczą. Największy rozwój kopalń w Tatrach zwłaszcza w Dolinie Kościeliskiej nastąpił za Zygmunta I, lecz trwał tylko do 1540 roku. Później w drugiej połowie XVIII wieku ponawiano liczne próby nierentownego wówczas górnictwa. Próby te w okresie rozbiorów Polski przywracał nawet rząd austriacki. Pod koniec XIX wieku fatalna gospodarka i wyniszczenie lasów doprowadziły do zrujnowania dóbr zakopiańskich, dopiero w 1889 roku na licytacji publicznej zakupił je hrabia Władysław Zamoyski, wielki miłośnik przyrody i polski patriota. Za jego czasów pozamykano resztki kopalń i huty żelaza, które były głównym powodem niszczenia lasów i ubożyły krajobraz Tatr. Jego skromność i gospodarność była dla wielu wzorem, a trzeba również pamiętać, że hrabiemu zawdzięczamy korzystny wyrok sądu w Grazu w 1902 roku, przyznający Morskie Oko Polsce.
Znaczenie Zakopanego z upływem czasu wciąż rosło. Ważną rolę w promowaniu Tatr oraz ich ochronie odgrywało Towarzystwo Tatrzańskie, oraz coraz liczniej przybywający tam artyści, ziemianie, naukowcy, przemysłowcy oraz społecznicy. Wybitne zasługi dla rozsławiania Zakopanego położył dr Tytus Chałubiński, który po raz pierwszy Tatry i Zakopane zobaczył kiedy miał 29 lat. Nie ma górala, który nie znałby tego nazwiska. Zakładał szkoły, budował drogi, tworzył banki, stowarzyszenia. Robił wszystko co mogłoby ucywilizować i uszczęśliwić ludność Podhala. Można śmiało powiedzieć, że góry za jego czasów zaczęły być postrzegane jako jeden z najpiękniejszych zakątków Polski, a Zakopane stawało się powoli miejscowością uzdrowiskową. W ślad za Tytusem Chałubińskim pod Tatry zawitali pierwsi kuracjusze. Z początku było ich niewielu, jednak z roku na rok liczba ta rosła. W połowie XIX wieku roczna frekwencja sięgała kilkuset osób, a na przełomie wieków było już blisko dziesięć tysięcy. Miasto uzyskało status miejscowości uzdrowiskowej. Górskie wędrówki, świeże powietrze rozpoczęło erę tatrzańskiej turystki.
Krupówki wieczorową porą
Wraz ze wzrostem liczby gości zaczęto budować w Zakopanem wille, często nawiązujące stylem do tych z krajów alpejskich. Wtedy też kolejny człowiek który wsławił się w promowanie Zakopanego polski malarz, architekt, pisarz Stanisław Witkiewicz pokusił się o stworzenie stylu w budownictwie, który czerpał inspiracje prosto z chaty góralskiej. W ten sposób powstał styl architektoniczny, zwany zakopiańskim lub witkiewiczowskim. Pierwszym obiektem w stylu zakopiańskim była willa Koliba, nieco później postawiono Dom pod Jedlami i wspaniałą kaplicę w Jaszczurówce. Wyjątkiem wśród drewnianych obiektów jest całkowicie murowana siedziba Muzeum Tatrzańskiego. Lista zakopiańskich zabytków obejmuje wiele obiektów, stylowych karczm, willi, pensjonatów, hoteli, sanatoriów i obiektów sakralnych, z których każdemu można by poświęcić osobną książkę. Bardzo ciekawa jest ulica Krupówki i jej najbliższe okolice. Kiedyś łączyła centrum wsi z Kuźnicami, dziś jest sercem Zakopanego, stale tętniąca życiem i ma połączenie z wieloma innymi głównymi ulicami, należy do pierwszej piątki najsłynniejszych ulic w Polsce. Zaledwie kilometr ulicy a spokojny spacer w sezonie, lub w jakiś długi weekend graniczy z cudem. Są tacy, którzy unikają jej jak ognia (chyba Ja do tej grupy należę), lecz są i tacy którzy potrafią godzinami chodzić tam i z powrotem.
Dziś Zakopane budzi dość mieszane uczucia, to miasto biznesu turystycznego, przez które rocznie przewija się dziesiątki tysięcy turystów. Wszechobecna komercja widoczna jest praktycznie wszędzie (jak chyba większość miast turystycznych), ale piękno tatrzańskiej przyrody i jej częściowa dzikość oraz moc atrakcji sprawia że jest tak licznie odwiedzane przez turystów.
Skąd pochodzi nazwa Zakopane ? Nazwa Zakopane pojawiła się po raz pierwszy w czasach króla Stefana Batorego w 1578 roku. Dokument ten zaginął, a znane jest jego zatwierdzenie przez Michała Wiśniowieckiego z 1670 roku. Podania ludowe mówią, że nazwa Zakopanego ma swoje źródło w fakcie „zakopania” ziaren owsa przez pierwszego osadnika, zwanego od swej pręgowanej odzieży Gąsienica (dziś bardzo znane nazwisko w Zakopanem). Gdy owies zakopany na zboczach Gubałówki (znana jest nazwa polany „Zakopisko„) wzszedł i wydał plon, Gąsienica osiedlił się w tym miejscu. Inna opowieść mówi i jest bardziej prawdopodobna, że pochodzenie tej nazwy pochodzi od podtatrzańskich, zaludnionych polan, mówiono że leżą za górami czyli „za kopami”, i stąd wywodzi się nazwa Zakopanego.
Zakopane na starej fotografii
