Zamek rycerski w Dzięgielowie

Wieś Dzięgielów należy do Gminy Goleszów, w powiecie cieszyńskim w województwie śląskim. Położona jest w dolinie Puńcówki oraz na wzgórzach wokół jej doliny, na wysokości około 300 – 350 m. n.p.m. Od południa otoczony jest przez graniczne wzgórze Mołczyn (442 m.n.p.m.), a od północy przez zachodni grzbiet Jasieniowej oraz wzniesienie Kępa (359 m.n.p.m.). Nazwa Dzięgielów pojawiła się po raz pierwszy na początku XIV wieku, w roku 1305, jest to więc jedna z najstarszych miejscowości Ziemi Cieszyńskiej. Była to wieś szlachecka, której historia nierozerwalnie była związana z zamkiem, obecnie najważniejszym zabytkiem.

Tarcze herbowe nad bramą wjazdową.

Murowany zamek rycerski powstał w XV wieku, leży we wschodniej części wsi, nad potokiem Dzięgielówką, na skrzyżowaniu dróg z Cieszyna do Ustronia i z Goleszowa do Trzyńca. Z jego czterech skrzydeł zachowały się do dzisiaj tylko trzy. Utrzymany jest w stylu późnorenesansowym z elementami barokowymi. Frontowe, zachodnie skrzydło jest piętrowym budynkiem z szeroką sienią przejazdową. Wewnątrz znajdują się dawna kaplica zamkowa, komnaty mieszkalne i pomieszczenia dla służby. Skrzydło południowe obejmuje liczne pomieszczenia, w których magazynowano kiedyś żywność, piwo, wina i wódki – na zamku istniały dawniej gorzelnia i browar. Dobudowana w XVIII wieku część północna mieściła głównie pokoje mieszkalne dla gości, a część dziedzińcowa (północno-wschodnia) także obszerne chlewy i stajnie. W całości jest otynkowany i posiada dwuspadowy dach kryty dachówką. Budynki są częściowo podpiwniczone. Wejście do sieni oraz zachodnią bramę zamku zdobią portale z herbami Śreniawa, Ogończyk, Goczałkowski i Odrowąż.
Obiekt w tej chwili jest własnością prywatną, a jego właściciel prowadzi remont mający na celu zaadaptowanie zamku na cele gastronomiczno-hotelarskie. Jednak już teraz jest możliwość wynajęcia sali bankietowej (ok. 60 miejsc) z myślą o imprezach okolicznościowych, z pełną obsługą gastronomiczną. Do dyspozycji gości pozostają pokoje urządzone w stylowych wnętrzach. Zimą obiekt stanowi dobrą bazę wypadową do wyciągów narciarskich w Ustroniu i Wiśle, a także do czeskich ośrodków. W pobliżu zamku przebiega czarny szlak turystyczny z Goleszowa na Czantorię Wielką. Obiekt nie jest dostępny do zwiedzania no chyba, że za zgodą właściciela obiektu

Ciekawostka: Skąd pochodzi nazwa Dzięgielowa ?
Jest kilka wersji i różnie to pochodzenie jest przez historyków tłumaczone. Jedni uważają, że nazwa wzięła się od leczniczej rośliny dzięgiel, która szczególnie w okolicy zamku bujnie rosła i jeszcze dzisiaj rośnie. Inni tłumaczą pochodzenie nazwy Dzięgielowa od „dzikich łowów” – polowań na dzika. W okolicznych lasach żyło dawniej bardzo dużo oraz od mieszkańca nazwiskiem Piotr, który dzięki swojemu sprytowi ocalił Cieszyn przed Tatarami w zamian za co otrzymał przydomek „Dzingiłowa”. Za zorganizowanie udanej odsieczy otrzymał prawa sołtysa, rycerza wraz z zamieszkaniem na zamku książęcym oraz wioskę Dzięgielów, od ówczesnego księcia opolskiego.

Trochę historii

Herb Śreniawa – jednego z właścicieli zamku

Dzięgielowski zamek najprawdopodobniej został wzniesiony w XV wieku przez Jana Czelo z Czechowic, który w owym czasie był właścicielem dóbr dzięgielowskich. Badania wskazują, iż pierwotny zamek – gródek stożkowy znajdował się kilkadziesiąt metrów dalej za dzisiejszym zamkiem. Przypuszcza się, że padł ofiarą wojen husyckich i nie został już odbudowany. Ślady zostały ujawnione podczas badań archeologicznych. Odsłonięto zarys obiektu na planie koła być może wieży, fragmenty murów oraz znaleziono kafle piecowe. Wąski zakres prac nie pozwala jednak na odtworzenie wyglądu założenia ani nie rozstrzyga o czasie jego powstania. Budowla pełniła zapewne funkcję zamku rycerskiego. Obecnie całe wzgórze porośnięte jest lasem, a na powierzchni nie widać żadnych śladów fortyfikacji.
Zamek wzniesiony w tym miejscu w którym go widzimy dziś, był w posiadaniu rodu Czelów z Czechowic do XVIII wieku (1719 r.). Położony przy głównej drodze na Słowację, Węgry i Bałkany był niewątpliwie kiedyś niezwykle ważnym miejscem. Pełnił rolę siedziby dostojników, gościł również w swoich murach książąt i wysokich urzędników państwowych.

Herb Dzięgielowa

Kolejny właściciel, Jan Goczałkowski, po zniszczeniach wojny trzydziestoletniej gruntownie go odrestaurował, przebudowując ze stylu gotyckiego na rokoko. Z tego okresu zachowały się również kamienne portale z 1768 roku ozdobione kartuszami z herbami Śreniawa – Goczalkowskich i Odrowąż — Sedlnickich. Ufundowali oni także opodal zamku figury św. Floriana i św. Antoniego z Dzieciątkiem, które przeniesione zostały do Parku Pokoju przy cieszyńskim muzeum, gdzie się do dzisiaj znajdują. Goczałkowscy przebywali na zamku do 1791 roku. Ostatni szlachecki właściciel Dzięgielowa baron Józef Beess von Chrostin w 1793 roku sprzedał posiadłość Komorze Cieszyńskiej, która zamieniła go w budynek mieszkalny zarządcy i służby folwarcznej. W 1870 roku w mieszczącej się we wschodnim skrzydle gorzelni wybuchł pożar, który strawił prawie cały zamek. Spłonęła wówczas także drewniana wieża i młyn. Odbudowany utracił swój renesansowy charakter, wyburzono po pożarze wschodnie skrzydło. Po pierwszej wojnie światowej zamek z dobrami przeszły na własność państwa polskiego i czeskiego (Nydek) z przeznaczeniem na mieszkania dla robotników. Na piętrze zamku ulokował się sklep – filia Konsumu Robotniczego w Cieszynie.
W okresie międzywojennym zamek należał do Skarbu Państwa, a w 1932 roku stał się własnością ks. Karola Kulisza – luterańskiego duchownego, seniora Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, działacza ruchu społecznościowego oraz polskiego działacza narodowego. Cały czas pełnił funkcje mieszkalne, ale ks. Kulisz zamierzał w nim zorganizować dom starców, uniwersytet ludowy oraz ośrodek wypoczynkowy dla młodzieży ze Śląska. Niestety plany te przekreśli wybuch II wojny światowej. Sam ks. Kulisz zginął w obozie koncentracyjnym w 1940 roku.
Po II wojnie światowej dobra dzięgielowskie zostały znacjonalizowane, a sam zamek przeszedł w ręce Skarbu Państwa. Po reformie administracyjnej przekazano go gminie Goleszów. Nie przeprowadzono jednak w nim żadnego poważnego remontu, zresztą w tym okresie wiele historycznych zamków uległo rozbiórkom czy wyburzeniu. Dzięgielów trwał, dalej jako robotnicza mieszkaniówka, bez zainteresowania władz i właścicieli. Brak wykonywania remontu przez lata, doprowadził zamek do ruiny. Uszkodzone, dziurawe dachy spowodowały zalewanie stropów i murów wodą. Brak prawidłowego odwodnienia fundamentów spowodował ich totalne zawilgocenie łącznie z murami i piwnicami.
W 1993 roku zamek zyskał nowego prywatnego właściciela, który przeprowadził niezbędne prace remontowo-renowacyjne, przywrócono mu wygląd dawnego zamku rycerskiego, który w tej chwili funkcjonuje jako hotel i restauracja „Zamek w Dzięgielowie”.

Grzegorz R.

#TuiTamINFO to ktoś, kto ostatnio ma dużo czasu i zwykle udaje Mu się gdzieś "uciec" bliżej lub dalej. Oczywiście stara się mieć ze sobą aparat. Kiedy nie podróżuje to prawdopodobnie delektuje się ciszą domowego spokoju lub odkrywam najgłębsze sekrety najnowszych urządzeń technologicznych.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ Anuluj odpowiedź

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Ponieważ podróżowanie stało się dla Mnie łatwiejsze, a ostatnio mam trochę więcej czasu, to zwykle udaje mi się gdzieś „uciec” kilka razy w roku, bliżej lub dalej. Oczywiście staram się mieć ze sobą aparat. Fotografia nie jest moim sposobem na życie, to raczej amatorska pasja i według mnie, może być sposobem komunikowania się z innymi. Myślę, że większość amatorów robi to z tych samych powodów, dla radości tworzenia, miłości do podróży i fotografii. Dołożyłem wszelkich starań, aby treść była jak najbardziej zgodna z rzeczywistością, wykorzystując do tego celu, przewodniki, informatory, biuletyny, książki historyczne, archiwa, biblioteki internetowe itp. Będę wdzięczny za wskazówki dotyczące błędów i nieaktualnych informacji. Wszelkie uwagi są dla mnie bardzo cenne i mile widziane, dzięki nim będę mógł dokonać jak najszybciej korekt w opisach.