Słowacja – położenie, garść informacji
Słowacja leży w Europie Środkowej, powstała 1 stycznia 1993 roku po rozpadzie Czechosłowacji. Graniczy z Węgrami (długość granicy 679 km), Polską (597,5 km), Czechami (265 km), Austrią (127,2 km) i Ukrainą (98 km). Północna oraz środkowa część kraju to tereny górzyste. Najdłuższym łańcuchem górskim są ciągnące się łukiem Karpaty Zachodnie. Najwyższe wzniesienie to Gerlach (2665 m n.p.m.). Południową część Słowacji zajmują obszary nizinne: Równina Naddunajska, Kotlina Południowo-słowacka, Kotlina Koszycka i Równina Wschodnio-słowacka. Językiem urzędowym jest język słowacki; ze względu na mniejszość węgierską często używany jest także język węgierski. Od 1 stycznia 2009 roku walutą obowiązującą na Słowacji jest euro. Słowacy stanowią 80,7% populacji kraju. Największą mniejszością narodową na Słowacji są Węgrzy – ok. 8,5% populacji, i Romowie 2% populacji. Czesi stanowią 0,6% społeczeństwa, Łemkowie 0,6%. Pozostałe mniejszości (ukraińska, polska, morawska, niemiecka, bułgarska) stanowią mniej niż 0,5% ogółu ludności.
Słowacja to wyjątkowy kraj. Niezwykłe bogactwo pomników przyrody i zabytków kultury znajduje się prawie w każdym regionie tego małego kraju. Tajemnicze zakątki parków przyrody, jaskinie lodowe, dzieła sztuki, dawne miasta z interesującymi zabytkami, obiekty sztuki ludowej, wszystko to tworzy unikalną markę Słowacji.
Bez względu na to czy wyruszymy śladami dawnych czasów po jednym z piękniejszych miast jak np. Lewocza, czy odkryjemy prawdziwy podziemny lodowiec (inaczej jaskinie lodowe), lub pasma górskie, odwiedzimy unikalne drewniane kościółki, zwiedzimy ruiny zamku spiskiego który jest wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, każde z tych miejsc dostarczy nam wyjątkowych atrakcji, niezapomnianych i fascynujących wrażeń.
Ciekawostka: Słowacja posiada największą ilość zamków i pałaców w przeliczeniu na jednego mieszkańca. W Słowacji jest 180 zamków i 425 klasztorów. Najpopularniejsze z nich to zamek w Bratysławie, Zamek Orawski, czy zamek w Bojnicach. Na terenie tego kraju odkryto ponad 6000 jaskiń. Te najbardziej spektakularne można znaleźć na terenie Parku Narodowego Niżne Tatry, Słowackiego Raju, czy Słowackiego Krasu.
Krótka historia i ważniejsze daty.
Historia Słowacji jako kraju środkowoeuropejskim składa się z kilku warstw cywilizacji. Ludzie na tych terenach osiedlali się już od najdawniejszych czasów. Rozwijały się tutaj kolejno różne kultury, które w IV wieku przed naszą erą spotkały się z ekspansją Celtów a na przełomie tysiącleci były świadkami germańsko-rzymskiego współzawodnictwa.
Słowianie przybyli na te tereny w V i VI wieku. W VII wieku powstała pierwsza formacja polityczna Słowian – imperium Samoa. Pierwszym rzeczywistym słowackim podmiotem politycznym było tutaj utworzenie Wielkich Moraw, które obejmowało również czeskie części Czech. W IX wieku Imperium Wielkich Moraw rozprzestrzeniło się na tereny dzisiejszej Słowacji. Centralna Słowacja była bardzo rozwinięta, czego dowodem są gotyckie katedry i fortyfikacje bogatych miast, jak również górnictwo złota, srebra i miedzi w Kremnicy i innych miastach.
Czasy średniowiecza to inwazja Węgrów, podbili Słowację i przez następne 1100 lat z małymi przerwami, aż do XX wieku, Słowacja była częścią wielonarodowego Królestwa Węgier. Węgierscy królowie przyznawali przywileje handlowe osadnikom z Niemiec, którzy przyjeżdżali w te tereny do kopalń złota, srebra i innych. To wyjaśnia germańskie pojawienie się wielu miast na terenach słowackich, takich jak Lewocza, Kezmarok, Bardejow i inne miasta.
Następna fala najeźdźców pojawiła się w XVI wieku – Turcy osmańscy wylądowali w Europie i zajęli Budę (miasto na prawym brzegu Dunaju, który wyznacza granicę między nią a Pesztem). Słowacja stała się częścią monarchii Habsburgów (XVI-XVIII wiek). Węgrzy przenieśli siedzibę swojego rządu do Bratysławy. Były to złote lata dla tego miasta powstały nowe budynki m.in. Pałac Prymasowski.
Pod koniec XVIII wieku region środkowoeuropejski dotknęły idee, które w następnym stuleciu zostały w pełni rozwinięte – równość obywateli i świadomość narodowa. W życiu publicznym i kulturze Węgier język łaciński utrzymywał dominującą pozycję od dłuższego czasu. Ale obaj władcy Oświecenia, Maria Teresa i Józef II, próbowali wzmocnić monarchię, wdrażając używanie języka niemieckiego.
Lata 1866 – 1914 to czasy ubóstwa. Umowa między Austrią a Węgrami w 1866 roku doprowadziła do silnej polityki migracyjnej, zamykano szkoły podstawowe oraz słowackie instytucje kulturalne. Rozpoczęła się emigracja za granicę przeważnie do USA i Kanady, było to zjawisko masowe głównie w północnych obszarach Słowacji pod koniec stulecia. I wojna światowa to rozpad Austro-Węgier imperium przeszło do historii. Pod koniec I wojny światowej Słowacja stała się częścią Republiki Czechosłowackiej.
II wojna światowa(1939-1945) to powstanie pierwszej Republiki Słowackiej (1939-1945). Została uznana przez ponad dwadzieścia pięć państw. Ale jego niezależność była znacznie ograniczona przez silną, gospodarczą, militarną i polityczną zależność od Niemiec. Polityka polityczna państwa słowackiego była autorytarną dyktaturą z jedną partią i ideologią.
Lata 1946-1989 to Komunizm i przywrócenie Czechosłowacji. W 1989 roku aksamitna rewolucja zakończyła sowiecką dominacje, Czechosłowacja stała się demokratycznym państwem. Kraje podzieliły się. W 1993 roku Słowacja była wreszcie niezależna. W połowie 2004 roku Słowacja stała się członkiem zarówno Unii Europejskiej, jak i NATO.
Kilka kluczowych dat w historii Słowacji
- 623 – 658 Kupiec frankijski Samo stanął na czele związku plemion słowiańskich. Utworzył on Państwo Samona – pierwszą organizację państwową Słowian Zachodnich.
- 833 Morawski książę Mojmir I wypędził księcia Pribinę z Nitry i łącząc Księstwo Morawskie z Księstwem Nitrzańskim tworzy Wielkie Morawy.
- 1000 Powstało Państwo Węgierskie z królem Stefanem I na czele. Obszar dzisiejszej Słowacji stał się jego częścią składową.
- 1428 – 1443 Najazdy husytów na Państwo Węgierskie.
- 1536 Sejm Państwa Węgierskiego podniósł Preszporok (dzisiejsza Bratysława) do rangi stolicy Węgier.
- 1604 – 1711 Na Węgrzech wybuchło w sumie sześć powstań węgierskiego stanu szlacheckiego przeciwko Habsburgom.
- 1787 Anton Bernolak uporządkował pierwsze zasady pisowni języka słowackiego, które się jednak nie przyjęły.
- 1843 Drugie uporządkowanie pisowni języka słowackiego, autorem której był Ludowít Stur, odniosła sukces i stała się podstawą dzisiejszej pisowni języka słowackiego.
- 1918 Słowacja stała się częścią składową Republiki Czechosłowackiej, której utworzenie miało miejsce 28 października w Pradze. Bratysława stała się stolicą Słowacji.
- 1939 W Bratysławie 14 marca została utworzona samodzielna Republika Słowacka. Prezydentem słowackiego państwa na mocy decyzji faszystowskich Niemiec stał się katolicki ksiądz Józef Tiso.
- 1944 i 1945 Wkroczenie Armii Czerwonej 6 października 1944 roku na terytorium Słowacji w okolicach Przełęczy Dukielskiej rozpoczęło wyzwalanie kraju spod faszystowskiej niewoli.
- 1948 Słowacja została włączona do grona państw bloku komunistycznego zależnych od Związku Radzieckiego.
- 1989 Rewolucja Listopadowa przyniosła zasadnicze zmiany polityczne. Odsunęła od władzy komunistów.
- 1993 Słowacja stała się samodzielnym i suwerennym państwem.
- 2004 Słowacja stała się członkiem Unii Europejskiej.
- 2009 Republika Słowacka przyjęła jednolitą walutę europejską Euro.