Zamek Królewski na Wawelu

W skrócie - Spis treści, Informacje Pokaż

Kraków to miasto o tysiącletniej historii, położone w południowej Polsce, nad Wisłą. Od początku dziejów Polski siedziba królów, stolica kraju, ośrodek władzy politycznej i chrześcijaństwa, a obecnie jedno z ważniejszych polskich miast, mające pod swoją kuratelą bezcenne zabytki i dzieła sztuki. Miasto tętni życiem kulturalnym, a na muzea i zabytki trafimy tu dosłownie na każdym kroku. Głównym zabytkiem i symbolem miasta Krakowa jest teren wzgórza wawelskiego, a konkretnie Zamek Królewski na Wawelu.
Ten najpiękniejszy i jeden z największych polskich zamków, która była świadkiem najważniejszych dla naszego kraju wydarzeń, położony jest na lewym brzegu Wisły, w samym sercu Krakowa, na jurajskiej wapiennej skale. Administracyjnie wpisany jest w obręb Dzielnicy – Starego Miasta. Od 1978 roku Wawel wraz ze Starym Miastem i Kazimierzem jest wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, zaś 8 września 1994 roku według Zarządzenia Prezydenta RP uznany został za Pomnik Historii.
Dziś Zamek Królewski bez względu na porę roku jest jednym z najczęściej odwiedzanych zabytków na zamkowej mapie Polski i oczywiście obowiązkową pozycją dla każdego miłośnika zabytków i zamków oraz głównym punktem odwiedzin turystów przybywających do Krakowa. Warto również dodać, że sam zamek jest częścią kompleksu, do którego należą również ogrody zamkowe, jaskinia Smoka Wawelskiego, Katedra Wawelska z Dzwonem Zygmunta, znajdujące się w jej podziemiach grobowce królów, wybitnych artystów i zasłużonych postaci.

Czy wiesz, że… w latach 1972 i 1973 po otwarciu grobu Kazimierza Jagiellończyka w ciągu 10 lat zmarło 15 osób pracujących przy renowacji grobowca? Swego czasu porównywano klątwę wawelską do klątwy Tutenchamona, kiedy to po odkryciu w 1922 roku grobowca faraona Tutanchamona w Dolinie Królów zdarzyła się seria rzekomo tajemniczych zgonów osób związanych z ekspedycją, a tłumaczono to jako karę za zakłócenie spoczynku władcy.

Historia w pigułce

Na temat historii zamku tyle napisano, że nie będę opisywał szczegółów. Jednak warto przytoczyć choć te najważniejsze momenty z jego przeszłości. Powstanie fortyfikacji na wzgórzu wawelskim wiąże się już z hipotetycznym państwem Wiślan z VIII wieku, a na pewno jakaś warownia istniała już na początku X wieku w okresie panowania czeskiego. Za panowania Kazimierza Odnowiciela, w latach 1034-1058, Wawel stał się główną stolicą państwa. W XIV wieku siedzibę władcy znacznie rozbudował król Władysław Łokietek, a jego syn Kazimierz Wielki, doprowadził Wawel do niebywałej świetności, stworzył imponującą gotycką rezydencję, składającą się z kilku budynków skupionych wokół nieregularnego dziedzińca we wschodniej części wzgórza. Za czasów Władysława Jagiełły, na przełomie XIV i XV stulecia, powiększono zamek o pawilon gotycki zwany wieżą Duńską i w tej postaci budowla przetrwała do pożaru w 1499 roku. Szczytowy okres rozwoju architektury i kultury artystycznej Wawelu przypada na czasy panowania ostatnich Jagiellonów, zwłaszcza Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta. W latach 1506-1534 przebudowano gotycki pałac na renesansową rezydencję ze wspaniałym dziedzińcem Arkadowym. Po pożarze w 1595 roku część rezydencji przebudowano w stylu wczesnego baroku. Wawel zaczął tracić na znaczeniu, kiedy Zygmunt III Waza przeniósł swój dwór do Warszawy w latach 1609-1611, jednak nadal zamek pozostał rezydencją królewską, a katedra była miejscem koronacji i pochówków królów Polski. W czasie potopu szwedzkiego zamek został splądrowany, a w XVIII wieku wraz z rozbiorami Polski zamieniono go na koszary dla armii austriackiej.
Wraz z utratą niepodległości Wawel, zgodnie z duchem romantyzmu, stał się relikwią pamięci narodowej, tutaj uczono się ojczystej historii. Wykupienie zamku z rąk austriackich w 1903 roku za cenę wybudowania nowych koszar stało się początkowym etapem wielkiego dzieła jakim było odnowienie Wawelu. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości po I wojnie światowej Wawel został odbudowany i przekształcony w muzeum mieszkalne. W dwudziestoleciu międzywojennym, polskie władze centralne uznały wawelski zamek za gmach reprezentacyjny Rzeczypospolitej do użytku Naczelnika Państwa, a następnie dla Prezydenta RP. W czasie II wojny światowej Wawel był siedzibą generalnego gubernatora Hansa Franka. Ukradziono wówczas wiele cennych zabytków, które do dziś nie wróciły do Polski.
Dziś Zamek Królewski na Wawelu to muzeum, a zarazem jedna z najważniejszych atrakcji Krakowa. W jego wnętrzach zgromadzone są kolekcje obrazów, rzeźb, grafik, tkanin, militariów, mebli, porcelany, a także wyrobów złotniczych. Na jego terenie eksponowane są m.in. arrasy Zygmunta Augusta, włoskie malowidła renesansowe z kolekcji Lanckorońskich, zbiór porcelany z Królewskiej Manufaktury w Miśni, jeden z największych zbiorów namiotów tureckich na świecie czy słynny miecz koronacyjny królów Polski – Szczerbiec.

Czy wiesz, że… 18 marca 1596 roku król Zygmunt III Waza podjął decyzję o przeniesieniu stolicy z Krakowa do Warszawy. A dlaczego ? Pochodzący ze Szwecji król chciał być bliżej swojej ojczyzny to pierwszy powód – oficjalny. Jest jeszcze jeden mniej oficjalny. Zygmunt III Waza parał się alchemią, chciał wynaleźć złoto. Król zachowywał się na tyle nieostrożnie, że podpalił część zamku i to przyspieszyło decyzję o przeniesieniu dworu do Warszawy.

Zwiedzanie Wawelu – co i jak

Żadną wycieczkę po Krakowie nie można uznać za udaną bez wizyty na zamku, to obowiązkowy punkt i trzeba tam być nawet jeśli mamy mało czasu. Nie musimy płacić za wstępy na wystawy, można swobodnie pospacerować po całym terenie za darmo i zwiedzić wiele wież, wieżyczek, bram czy jedną z okazalszych części siedziby królewskiej – dziedziniec zamkowy.
Zamek Królewski na Wawelu jest bardzo popularny wśród turystów przebywających w Krakowie, dlatego liczba zwiedzających jest ograniczona, a bilety na wystawy są ustalane czasowo aby uniknąć przepełnienia. Ogólnie nie jest łatwo zdobyć bilet. Można to zrobić na dwa sposoby:
Pierwsza to wybrać się na Wzgórze Wawelskie i kupić bilet na zwiedzanie na miejscu, ale nie ma pewności, że dostaniemy bilet, ponieważ w ciągu dnia sprzedawana jest tylko ograniczona ich ilość, a kolejka do kasy biletowej może być dość długa. Wielu turystów wracało nieraz bez biletu. Aby zapewnić sobie pewne wejście i uniknąć długich kolejek w kasie zamkowej, najlepiej wcześniej zarezerwować bilety online to druga opcja. Z takim biletem idziemy już bezpośrednio do sal wystawowych na konkretną godzinę. https://wawel.krakow.pl/godziny-bilety-kasy-rezerwacje-bagaz
Pamiętajmy zamek jest olbrzymim obiektem. Aby zobaczyć wszystkie jego wystawy będziemy potrzebować około 6 do 8 godzin i co najważniejsze dużo kasy 🙂 bo bilety nie należą do najtańszych. Trzy, cztery godzin powinny wystarczyć aby zobaczyć większość zamku, to co najlepsze, choć jest to pojęcie względne co dla kogo jest najlepsze. Zamek podzielony jest na kilka ekspozycji: stałą i czasową. Dla każdej wystawy kupujemy oddzielny bilet. Główne ekspozycje to: m.in. Reprezentacyjne Komnaty Królewskie, Prywatne Apartamenty Królewskie, Skarbiec Koronny i Zbrojownia, Sztuka Orientu, Namioty Tureckie, Wawel Zaginiony i Wawel Odzyskany. Dla odwiedzających zamek po raz pierwszy, najlepiej wybrać nie więcej niż trzy ekspozycji na jeden dzień zwiedzania. Ja miałem to szczęście, że udało mi się zobaczyć Prywatne Apartamenty Królewskie, Skarbiec Koronny i Zbrojownię oraz Katedrę Wawelską, w tym wypadku bilet kupujemy na przeciwko wejścia do Katedry. Bilet wstępu obowiązuje przy zwiedzaniu: Katedry, Dzwonu Zygmunta, Grobów Królewskich, Muzeum Katedralnego oraz Muzeum Archidiecezjalnego.

Czy wiesz, że… Dzięki legendzie o smoku wawelskim, jaskinia wawelska jest znana niemal każdemu Polakowi ale nie zawsze tak było. Według kronik, w 1565 roku Zygmunt II August kazał ją zamurować, ponieważ była zamieszkiwana przez bezdomnych i złodzi. W kolejnych latach zdecydowano się otworzyć główne wejście i zaadaptować wnętrze na karczmę. W dwóch komorach znajdowały się sala biesiadna oraz magazyn. Natomiast w XVI i XVII wieku jaskinia pełniła funkcję domu publicznego.

Zwiedzanie Wawelu – Sale wystawowe

Zamek podzielony jest na kilka wystaw: stałą i sezonową, organizuje także wystawy czasowe m.in. Na wystawy stałe składają się: Skarbiec Koronny i Zbrojownia, Sztuka Wschodu – Namioty tureckie, Reprezentacyjne Komnaty Królewskie, Prywatne Apartamenty Królewskie, Wawel Zaginiony, Wawel Odzyskany. Wszystkie opisy dokładne i najbardziej aktualne znajdują się oficjalnej stronie zamku tutaj . Możemy również zanim wybierzemy się na zamek w realu „pospacerować” online tutaj aby zobaczyć, które wystawy wybrać.

Prywatne Apartamenty królewskie
Ekspozycja urządzona w salach pierwszego piętra zamku obejmuje prywatne pokoje królewskie oraz komnaty świty dworskiej, często wykorzystywane jako pomieszczenia dla gości. W tej części zamku zachowały się renesansowe stropy, a w dwóch pomieszczeniach także malowane kolorowo fryzy ścienne. Wyposażenie pochodzi z epoki renesansu. Są to dzieła północnoeuropejskie i włoskie, w tym arrasy pejzażowe i zwierzęce oraz groteskowe arrasy króla Zygmunta Augusta. W północnym skrzydle zamku znajdują się dwie sale z eksponatami z czasów saskiej dynastii Wettinów.

Reprezentacyjne Komnaty Królewskie
Na ekspozycję składa się kilka sal na parterze oraz reprezentacyjne sale na drugim piętrze zamku. Trzy sale parteru, pełniły funkcję apartamentu namiestników krakowskich, wszystkie zachowały wspaniałe drewniane stropy z epoki renesansu. Na drugim piętrze zamku w skrzydłach wschodnim i północnym znajdują się pomieszczenia gościnne. Są to apartamenty, w których odbywały się audiencje oficjalnych gości, przyjęcia i bale. Pełne są obrazów olejnych i flamandzkich gobelinów z XVI wieku. Najładniejsza to Sala Senatorska zw. także Tanecznicą, w tej sali w 1518 roku odbyło się pierwsze królewskie wesele – Zygmunta I Starego i Bony Sforza. W naszych czasach sala ta jest niekiedy wykorzystywana na koncerty i w czasie państwowych uroczystości. Kolejna sala to niesamowita Sala Poselska – kompletna z 30 drewnianymi głowami na kasetonowym suficie (pierwotnie było ich 194!), na ścianach zawieszone są arrasy z serii Dzieje rajskie. Na wystawie znajdują się jeszcze Sala Turniejowa, w której zapewne miały miejsce posiedzenia rady królewskiej, Sala Pod Ptakami w XVI wieku komnata pełniła funkcję sali tronowej i audiencjonalnej.

Prywatne Apartamenty królewskie

Czy wiesz, że… W 1795 roku Prusacy z rozkazu Fryderyka Wilhelma III wykradli z Wawelu insygnia koronacyjne królów Polski, które przepadły bezpowrotnie. Mówi się, że przetopiono je, a z pozyskanego kruszcu wybito monety.

Sztuka Wschodu – Namioty tureckie
W sześciu salach na pierwszym i drugim piętrze możemy zobaczyć dywany, chorągwie i gobeliny, a także uzbrojenie tureckie i perskie oraz ceramikę japońską i chińską. Do najcenniejszych części należą trofea i pamiątki związane z Janem III Sobieskim i odsieczą wiedeńską.

Wawel Zaginiony – Wawel Odzyskany
Wystawa Wawel Zaginiony przedstawia architekturę i historię średniowiecznego Wzgórza Wawelskiego oraz prezentuje wyniki odkryć archeologicznych dokonanych na Wzgórzu. Natomiast wystawa Wawel Odzyskany poświęcona jest dziejom wzgórza od czasu utraty przez Polskę niepodległości w 1795 roku i o odbudowie rezydencji królewskiej po odzyskaniu jej z rąk Austriaków.

Skarbiec Koronny i Zbrojownia
Skarbiec Koronny to ekspozycja na parterze w północno-wschodnim narożniku zamku. Przechowywano w nim polskie insygnia koronacyjne i klejnoty Rzeczypospolitej. Wystawione są również przedmioty ocalałe z pierwotnego skarbca, w tym miecz koronacyjny Szczerbiec, pamiątki po monarchach polskich, dzieła złotników. Natomiast zbrojowina znajduje się w m.in. w sieni i trzech piwnicach zamku, gotyckiej z XIV wieku i renesansowej z pierwszej połowy XVI wieku. Na wystawie zobaczymy różne rodzaje broni i uzbrojenia od średniowiecza do XVIII wieku.

Zbrojownia

Informacje praktyczne

Oficjalna strona Wawelu – www.wawel.krakow.pl
Godziny, bilety, rezerwacja – www.wawel.krakow.pl/godziny-bilety-kasy-rezerwacje-bagaz
Robienie zdjęć – jest możliwe tylko bez lampy błyskowej
Wejście na samo Wzgórze Wawelskie jest bezpłatne, otwarte codziennie od 6:00 do zmroku. Obowiązuje zakaz wprowadzania zwierząt i rowerów.
Na Wawelu znajdują się dwie kawiarnie jedna przy Centrum Promocji i Informacji, druga tuż obok wejścia na wystawę Wawel Zaginiony.

Grzegorz R.

#TuiTamINFO to ktoś, kto ostatnio ma dużo czasu i zwykle udaje Mu się gdzieś "uciec" bliżej lub dalej. Oczywiście stara się mieć ze sobą aparat. Kiedy nie podróżuje to prawdopodobnie delektuje się ciszą domowego spokoju lub odkrywam najgłębsze sekrety najnowszych urządzeń technologicznych.

Odpowiedź Leon z rodzinką at

Odwiedziłem Kraków tego lata z rodzinką i skradł moje serce! Sprawiło to, że chcę zobaczyć więcej w tym mieście. Dzięki za wpis na pewno Mi pomoże w następnych podróżach.