Miasto Rzeszów położenie, pochodzenie nazwy, krótka historia
Rzeszów to stolica województwa podkarpackiego, miasto położone jest w południowo-wschodniej Polsce. Nazwa Rzeszów, jak podają historycy wywodzi się od słowiańskiego imienia Rzech lub Rzesz , które przez dodanie końcówki „ów ” przybrało nazwę Rzeszów. Lokacja Rzeszowa miała miejsce w 1354 roku. Wtedy to Kazimierz Wielki nadał przywilej lokacyjny Janowi Pakosławicowi ze Stróżysk , który od nazwy miasta przyjął nazwisko Rzeszowski. Dał on tym samym początek rodowi, w którego rękach dobra rzeszowskie pozostawały do końca XV wieku. W tym czasie Rzeszów był miastem prywatnym. W latach 1498 i 1502 rozwój Rzeszowa został zahamowany przez najazdy tatarskie, podczas których wybuchały pożary drewnianej zabudowy miasta. Mikołaja Spytka Ligęzę , tym samym został on nowym właścicielem miasta. Był to najświetniejszy okres dziejów Rzeszowa. Zostały wybudowane obwarowania rzeszowskie oraz rozpoczęto wznoszenie wielu obiektów m.in. zamku. W poł. XVII wieku Rzeszów, wraz z ręką córki Mikołaja Konstancji , przeszedł w ręce Jerzego Sebastiana Lubomirskiego . Za ich panowania założono kolegium pijarów, dokonano przebudowy fortyfikacji zamkowych i samego zamku, wybudowano klasztor, wieżę dzwonniczą przy kościele farnym, synagogę nowomiejską oraz Letni Pałac. W 1772 roku miasto dostało się pod zabór austriacki. Następnie przez 146 lat wchodziło w skład Imperium Habsburgów. Czech
Popularne w tej chwili...
Poznaj najważniejsze zabytki Rzeszowa
Rynek i Ratusz
Poznawanie miasta powinniśmy rozpocząć od miejsca gdzie bije jego serce, tym miejscem oczywiście jest rynek. Najbardziej rozpoznawalnymi elementami rynku są neogotycko-neobarokowy Ratusz, Pomnik Tadeusza Kościuszki i studnia . Co można tu robić? Z pewnością dobrze zjeść, odpocząć, napić się i nasycić się klimatem starówki.
Rzeszowskie Piwnice
Podziemna Trasa Turystyczna ,,Rzeszowskie Piwnice ” to system korytarzy i piwnic położonych na głębokości od 0,5 do 10 m pod powierzchnią rzeszowskiego rynku. Prace zabezpieczające i rewaloryzacyjne rzeszowskich piwnic przebiegały w czterech etapach, od lat sześćdziesiątych XX wieku do końca 2007 roku. Pierwszą trasę udostępniono zwiedzającym w kwietniu 2001 roku. W latach 2006-2007 oddano kolejny odcinek. Aktualnie trwa kolejna modernizacja, zapowiadana jako rewolucyjna. Cała tras na dzień dzisiejszy liczy 396 m długości i wiedzie przez 15 korytarzy i 25 piwnic. Można ją zwiedzać tradycyjnie samemu lub z przewodnikiem. Podziemia wyposażono w eksponaty nawiązujące bądź do historii tych miejsc, bądź do kolejnych epok. Wejście do Rzeszowskich Piwnic znajduje się od strony ulicy Słowackiego.
Zamek Lubomirskich
Rzeszowski zamek niewątpliwie jest jednym z najbardziej interesujących zabytków, ściśle związany z jego historią, stanowił istotny element systemu obronnego. Usytuowany został na południe od starej części miasta, pomiędzy aleją Pod Kasztanami, aleją Lubomirskich, ulicą Szopena i placem Śreniawitów. Aktualnie stanowi siedzibę sądu okręgowego, do 1981 roku znajdowało się w nim także więzienie. Obecny budynek nosi nazwę zamku od lat 50-tych XX wieku, wcześniej znany był jako sąd. Do czasów obecnych rzeszowski zamek dalej jest siedzibą sądu, choć chodzą słuchy (2024r.), że sad zostanie przeniesiony, a w zamku zostanie utworzona instytucja kultury, a jego wnętrza zostaną udostępnione do zwiedzania.
Letni Pałac Lubomirskich
Ta letnia rezydencja słynnego rodu Lubomirskich to jedna z najbardziej reprezentacyjnych i najpiękniejszych budowli magnackich, służąca w owym czasie wypoczynkowi i przyjemnościom, znajduje się przy Alei Lubomirskich w pobliżu zamku. Należy do najcenniejszych obiektów architektonicznych Rzeszowa zachowanych do naszych czasów. Powstała na terenie dawnej winnicy Mikołaja Spytka Ligęzy, jako część większego założenia, które miało na celu stworzenie dużego kompleksu ogrodowego wokół rezydencji. Nie zachowały się plany archiwalne ani żadne dokumenty potwierdzające jednoznacznie nazwisko twórcy budowli. Od 2012 roku nieruchomość odzyskali spadkobiercy ostatnich prywatnych właścicieli – rodzina Nieciów, którzy budynek wystawili na sprzedaż. Właścicielem obiektu stała się Okręgowa Izba Lekarska w Rzeszowie, która jest nim do dziś. Pałac nie jest udostępniony do zwiedzania ale brama jest otwarta więc można pospacerować i zobaczyć budynek z zewnątrz.
Aleja pod Kasztanami – wille secesyjne
Trzy wille secesyjne usytuowane są przy Alei Pod Kasztanami w niewielkiej odległości od Zamku Lubomirskich i ich Letniego Pałacu. Powstały w niewielkich odstępach czasu począwszy od końca XIX wieku. Jako pierwsza powstała willa wybudowana w 1899 roku wg projektu arch. Tadeusza Tekielskiego dla radnego miejskiego. Następna chronologicznie była willa własna Tekielskiego, która została wybudowana w 1900 roku. I ostatnia wschodnia willa, powstała w całkiem odmiennej stylistyce. Wybudowano ją w 1903 roku.
Fontanna Multimedialna
Fontanna znajduje się 10 min spacerkiem od Ratusza i Rynku Głównego. Otwarto ją w 2013 roku, zlokalizowana jest na placu przy al. Lubomirskich, obok pałacu letniego. Jest trzecią co do wielkości budowlą tego typu w Polsce. Całość składa się z pięciu niewielkich fontann kwiatów, jednej fontanny mokrej w kształcie koła z wyciętą ćwiartką oraz najważniejszej, fontanny multimedialnej. W sezonie odbywają się trzy pokazy, które łączą w sobie efekty świetlne, wodne, dymne oraz obrazy wyświetlane na ekranie wodnym. Najbardziej widowiskowy ma miejsce po zachodzie Słońca. Godziny pokazów możemy znaleźć na stronie
Ulica 3 Maja – główny deptak Rzeszowa
Ulica 3 Maja jest jedną z najstarszych i ładniejszych ulic śródmieścia. Stanowi reprezentacyjny deptak miasta. Nie ma możliwości poruszania się po ulicy autami. Ten najstarszy trakt miejski powstał tuż po nadaniu Rzeszowowi praw miejskich w XIV wieku. Łączył siedzibę ówczesnych właścicieli miasta z kościołem Farnym oraz klasztorem Ojców Bernardynów. Rozpoczyna się od placu Farnego i skrzyżowania z ulicą Kościuszki, a kończy przy rozgałęzieniu, od którego biorą początek Aleja Lubomirskich i ulica Zamkowa.
Kościół św. Wojciecha i św. Stanisława
Kościół św. Wojciecha i św. Stanisława wraz z przyległą wieżą dzwonnicą znajduje się w centrum na Starym Mieście, na Placu Farnym, u zbiegu ulic 3 Maja i Kościuszki. Jest najstarszym kościołem w mieście. Jego początki sięgają 1363 roku, kiedy najprawdopodobniej istniała tu mała drewniana świątynia św. Feliksa i św. Adaukta. Wspomina o niej Kazimierz Wielki w liście do papieża Urbana V. W wyniku pożaru i wojen w XV wieku kościół zdecydowano się odbudować. Z tamtego okresu pochodzi najstarsza część obecnej budowli gotyckie, kamienno-ceglane prezbiterium. Wnętrze kościoła jest bardzo bogato zdobione pochodzi z XVIII wieku.
Kościół Świętego Krzyża
Kościół Świętego Krzyża oraz konwent popijarski został wybudowany w 1645 roku. Rozlokowany jest wzdłuż ulicy 3 Maja. Obecnie swoją pierwotną funkcję zachował jedynie kościół stanowiący trzon założenia budowlanego, pozostałe części klasztoru z biegiem czasu zyskiwały różne funkcje. Obecnie w skrzydle południowym znajduje się siedziba Muzeum Okręgowego, natomiast w północnym I Liceum Ogólnokształcącego.
Muzeum Okręgowe w Rzeszowie
Główna siedziba placówki mieści się w części zabytkowych budynków, które pierwotnie należały do dawnej szkoły męskiej prowadzonej przez zakon Pijarów. Początki muzeum sięgają 1935 roku, gdy rozpoczęło funkcjonowanie jako instytucja, dokumentująca historię miasta i lokalnej społeczności. Po II wojnie światowej rozszerzyła swoją działalność, a zbiorów zaczęło znacząco przybywać. W budynku głównym możemy zapoznać się z wystawami stałymi oraz z regularnie zmieniającymi się wystawami czasowymi. Ponadto muzeum oferuje możliwość korzystania z bogatej biblioteki. Jest także organizatorem pikników historycznych oraz imprez kulturalnych.
Wystawa stała „Żołnierz polski 1914 – 1945”
Ekspozycja mieści się w czterech salach. Jej fundamentem są zbiory rzeszowskiego kolekcjonera – Jana Partyki, które zostały uzupełnione o obiekty z muzealnych magazynów (głównie broń palna). Każda sala posiada stałe elementy, takie jak: odznaczenia, odznaki pamiątkowe i emblematy, imienne pamiątki żołnierzy walczących o niepodległość tego regionu. Całość wystawy została uzupełniona aranżacjami przedstawiającymi np. okopy Legionów Polskich na Wołyniu z lat I wojny światowej, czy sztab 3. Dywizji Strzelców Karpackich z okresu bitwy o Monte Cassino.
Wystawa stała „Galeria Malarstwa Polskiego i Europejskiego”
Wśród europejskich pokazanych dzieł malarskich z przełomu XVII, XVIII i XIX stulecia, przeważają obiekty pochodzące z Galerii Dąbskich – głównej kolekcji pozostającej w zbiorach rzeszowskiego Muzeum. Ekspozycja podzielona została na poszczególne działy tematyczne m.in. „Pejzaż”, „Krajobraz”, „Martwa natura”, „Świat zwierząt”, „Zwierciadło obyczaju”, oraz „Religia i mitologia ”.
Wystawa stała „Galeria Rzemiosła Artystycznego”
Na pierwszą część wystawy składają się zabytki, w większości z XIX wieku reprezentujące różne dziedziny rzemiosła artystycznego są to m.in. meble i wyroby ceramiczne, z pierwszej połowy XIX wieku. W drugiej sali wystawiono szkło artystyczne, które przedstawia przegląd różnorodnych form szklarskich i technik jego wytwarzania stosowanych od XVIII wieku do lat trzydziestych ubiegłego stulecia. Niewielką część stanowią damskie ozdoby biżuteryjne i przybory toaletowe ze srebra. Wystawiono także przedmioty przeznaczone do użytku domowego, głównie z XIX wieku.
Wystawa stała „Odkopana przeszłość- pradzieje Polski południowo-wschodniej”
Na tej wystawie prezentowana jest stała wystawa archeologiczna. Poznamy życie człowieka w okresie od około 40 tys. p.n.e. do XIII w. n.e. Zaprezentowano około 2000 tysięcy zabytków pochodzących z badań wykopaliskowych prowadzonych na terenie południowo-wschodniej Polski.
Muzeum Dobranocek w Rzeszowie
To jedyne w Polsce tego rodzaju muzeum, zostało otwarte w 2009 roku. Fundamentem kolekcji są zbiory prywatnego kolekcjonera Wojciecha Jamy. Są to pamiątki związane przede wszystkim z produkcjami telewizyjnymi, które były emitowane w Telewizji Polskiej w latach 1962–2013. Pierwszą z nich była bajka kukiełkowa Jacek i Agatka. Obok nich spotkamy również innych polskich bohaterów wieczorynek: Bolka i Lolka, Reksia, Gąskę Balbinkę, Misiów Uszatka i Coralgola, Plastusia, Pingwina Pik-Poka, Kota Filemona, Koziołka Matołka, ale także zagraniczne bajki: Wilka i Zająca, Pszczółkę Maję, Smerfy, postaci z bajek Disney-a i wielu innych. Zbiory muzeum zawierają także inne eksponaty z planów realizacyjnych filmów animowanych oraz przedmioty codziennego użytku zdobione wizerunkami bajkowych postaci. Muzeum mieści się na ul ul. Mickiewicza 13 od rynku oddalone jest ok 200 metrów.
Synagoga Staromiejska i Nowomiejska
Synagoga Staromiejska
Synagoga Nowomiejska
Zespół Klasztorny ojców Bernardynów
Zespół Klasztorny ojców Bernardynów jest jednym z najcenniejszych zabytków sakralnych Rzeszowa. Zlokalizowany jest na północny-zachód od rynku, przy placu u zbiegu ulic Sokoła, Jana III Sobieskiego i Bernardyńskiej. Świątynia jest ważnym sanktuarium Matki Boskiej Rzeszowskiej. Zaliczonym do grupy krzyżowo-kopułowych kościołów-mauzoleów oraz ważnym elementem ówczesnego systemu obronnego miasta.
Teatr im. Wandy Siemaszkowej
Teatr znajduje się na przeciwko Zespołu Klasztornego ojców Bernardynów. Działa od blisko 80 lat, został założony w 1944 roku, jako Teatr Narodowy Ziemi Rzeszowskiej. Mieści się w dwóch zabytkowych budynkach: Mała Scena w dawnym domu rodziny Holzów, Duża Scena w dawnym budynku Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” wybudowanym w latach 1890–1900.
Stary Zabytkowy Cmentarz
Znajduje się pomiędzy ulicą Targową a rzeką Wisłok. Szacuje się, iż spoczywa tam ok. 40 000 osób. W 1968 roku miał 613 nagrobków i grobowców. Obecnie posiada ich 622. Został założony w 1792 roku na granicy ówczesnego miasta. Oficjalnie cmentarz był czynny do 1910 roku, jednak podczas II wojny światowej chowano tu nadal ludzi. Nawet po zakończeniu działań wojennych sporadycznie odbywały się tu pochówki. W 1957 roku wydano powtórną decyzję zamknięcia cmentarza. Dopiero w 1968 roku uznano nekropolię jako obiekt zabytkowy.
