Historia miasta Karwina – Frysztat i okoliczne zabytki Historia rozpoczyna się w 1268 roku, ale najstarsze ślady obecności człowieka zaczęły pojawiać się tu znacznie wcześniej, o czym świadczą znaleziska z okresu neolitu. Data ta jest obecnie uważana i obchodzona jako rok założycielski miasta Karwina. W centrum miasta jest dzisiaj dzielnicą Frysztat, która była pierwotnie niezależnym miastem i pierwszym odbiorca prawa komunalnego, obecnie stanowi jedną z dziewięciu dzielnic miasta Karwina. Prawa miejskie nadano miastu w 1327 r. Jako znaczący ośrodek rzemiosła i handlu, miasto łączyło niegdyś Węgry ze Śląskiem i obszarem nadbałtyckim. Stało się z czasem drugim centrum administracyjnym Śląska Cieszyńskiego. W połowie XV wieku, dzięki zręcznej polityce księcia Bolesława II, który zachował neutralność podczas wojen husyckich, miasto wraz z całym księstwem ustrzegło się od ich najazdu. Prowadząc politykę sprzyjającą miastom Bolesław II nadał Frysztatowi prawa na wzór tych, jakie posiadał Cieszyn. Miasto mogło posiadać wójta i radę miejską, dostało prawo spadkowe i pozwolenie na zakładanie cechów. W 1511 roku wybuchł pierwszy pożar, który zniszczył miasto wraz z zamkiem. Po tym wydarzeniu Kazimierz II odbudował zamek w stylu renesansowym, a miasto szybko podniosło się ze zgliszczy. W 1572 roku nowym właścicielem Frysztatu został protestancki ród rycerski Cyganów ze Słupska. Tym samym z Frysztatu i okolicznych wiosek utworzono niezależne od księcia cieszyńskiego państwo stanowe, którego bezpośrednim zwierzchnikiem był cesarz.
Herby w zamku Frystat
W XVII wieku następuje upadku miasta, a w 1617 roku zostaje zniszczone przez kolejny pożar. Ciężka sytuacja ekonomiczna i prześladowania religijne wojny trzydziestoletniej zmuszają w 1637 roku ród Cyganów do odsprzedaży Frysztatu. Pod koniec wojny 30-letniej miasto zostaje zajęte przez wojska duńskie i szwedzkie, które w 1648 roku niszczą je i grabią. W 1766 roku miasto stało się celem największych buntów chłopskich. W 1781 roku zniesiono we Frysztacie poddaństwo i zalegalizowano swobody religijne. W tym samym roku wybuchł trzeci pożar, który zniszczył także zamek z wszelkimi urzędami państwa stanowego. w 1792 roku Frysztat niszczy kolejny czwarty pożar. Zrujnowane miasto kupuje wciąż potężny na Śląsku Cieszyńskim ród hrabiowski Larischów-Moennich, który był już właścicielem sąsiedniej Karwiny. Zainteresowanie tym terenem rodzimy Larischów nie było przypadkowe, w 1776 roku odkryto tu bogate pokłady węgla kamiennego. W 1794 roku wydobycie węgla ruszyło pełną parą, co zaważyło na przyszłości Frysztatu i jego okolic. Za sprawą rozwoju przemysłu miasto i okoliczne wsie zaczęły gwałtownie się rozwijać.
Popularne w tej chwili...
W drugiej połowie XIX wieku w okolicach miasta wybudowano kolejne 8 kopalń i 2 koksownie. Po zakończeniu I wojny światowej w 1918 roku Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego, powołując się na spis narodowościowy z 1910 roku, który wykazywał, że okolice Karwiny i Frysztatu zamieszkiwali w dużej większości Polacy, chciała aby rejon ten wszedł w granice państwa polskiego. Po wojnie o Śląsk Cieszyński i nieudanej próbie przeprowadzenia plebiscytu Rada Ambasadorów w Paryżu przyznała te tereny Czechosłowacji. W 1923 roku Karwina uzyskała prawa miejskie. W kwietniu 1944 roku Frysztat, Karwina, Darków, Raj i Stare Miasto zostają połączone przez władze niemieckie w jedno miasto o nazwie Karwin-Freistadt. Stan ten jednak nie trwał długo, bo po wejściu Armii Czerwonej w maju 1945 roku i ponownym włączeniu miasta do Czechosłowacji samodzielność miast i gmin została przywrócona. Miasto rozwijało się bazując na wydobyciu węgla i hutnictwie.
Dziś Karwina to 55 tys. ludności (stan na 1 stycznia 2016) gdzie tereny zamieszkuje ludność czeska, słowacka oraz mniejszość polska. Miasto składa się z dziewięciu dzielnic o nazwach Karwina-Frysztat Karwina-Doly Karwina-Lazne Darkow, Karwina-Raj, Karwina-Stare Miasto, Karwina-Nowe Miasto, Karvina-Mizerow, Karwina-Borders, Karwina-Meadows. Zlokalizowane jest w północno-wschodniej części Republiki Czeskiej w Kraju morawsko-śląski. Jest jeden z głównych ośrodków górniczych Czech, wraz z okolicznymi miastami tworzy przemysłowe Zagłębie Ostrawsko-karwińskie. Obecnie na jej terenie znajdują się cztery czynne kopalnie węgla kamiennego zrzeszone w OKD. W mieście znajduje się wiele cennych zabytków i pamiątek historycznych, z pałacem Frysztat na czele, skupionych w większości na terenie miejskiej strefy zabytkowej.
Ciekawostka: Karwina jest jeden z głównych ośrodków górniczych w Czechach, wraz z okolicznymi miastami tworzy przemysłowe Zagłębie Ostrawsko-Karwińskie. Obecnie na jej terenie znajdują się cztery czynne kopalnie węgla kamiennego.
Zamek w Karwinie, park, rynek i kościoły
Zamek Frystat
Znajduje się w samym centrum miasta obok rynku. Pierwotnie było to drewniane grodzisko należące do Piastów Cieszyńskich. Gotycka suterena datowana jest na XIV w. Zrównane z ziemią zostało w 1511 roku, odbudowane zostało w pierwszej połowie XVI w. jako jednopiętrowa renesansowa budowla. Zamek został przebudowany w stylu barokowym w pierwszej połowie XVIII w. Zadaniem zamku było strzec pogranicza Moraw, Śląska i dróg handlowych do Polski. Po
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Karwinie – Frysztacie Najstarsza zachowana pamiątka na terenie miasta Karwiny. Pochodzi z okresu gotyckiego. Początki kościoła sięgają aż roku 1298, kiedy to założone zostało Księstwo Cieszyńskie. Było to za władzy Mieszka I z dynastii cieszyńskich Piastów, kiedy Frysztat stał się drugim osiadłym miastem nowo powstałego księstwa obok Cieszyna. Kościół frysztacki wybudowany został jako jednolita budowla. Pierwotnie kościół nie miał wieży. Kościół był w tym czasie jedyną murowaną budowlą w mieście. Aż trzykrotnie ( w latach 1511, 1617, 1781 ) wybuchł we Frysztacie wielki pożar, który zniszczył w dużej mierze miasto. Fakt ten wymusił stopniową rekonstrukcję oraz budowlaną i wewnętrzną adaptację świątyni.
W pierwszej połowie XVI wieku została do północnej ściany dobudowana wysoka czterokątna wieża. W roku 1611 dobudowana została do kościoła Morawska Kaplica. Czyn ten stanowił mocną ingerencję w gotycką architekturę kościoła. W roku 1798 zostało z powodu pożaru zerwane statycznie naruszone gotyckie sklepienie. Na sklepienie runęły wtedy części wieży oraz frysztackie dzwony. W latach 1800 – 1801 kościół otrzymał nowe, dzisiejsze sklepienie. Pozostałości starego sklepienia gotyckiego pozostały do dziś w Kaplicy Św. Mikołaja.
Jednak pomimo wszystko kościół parafialny zachował swoją pierwotną dyspozycję budowli późnego gotyku. Na głównym ołtarzu umieszczony jest na dużym płótnie Ukrzyżowany Chrystus a nad nim obraz Boga Ojca. Autorem olejowych malowideł z roku 1805 jest malarz akademicki M.Hess, profesor Uniwersytetu Wiedeńskiego. Po stronach ołtarza umieszczone są drewniane plastyki Św. Piotra i Św. Pawła, autorstwa śląskiego rzeźbiarza Bernarda Kutzera z połowy 19. wieku. Przyścienna ambona z baldachimem w stylu barokowym pochodzi z roku 1805.Na bocznych ołtarzach są umieszczone obrazy olejowe Św. Józefa i Św. Anny z roku 1815.Autorem jest frysztacki malarz Józef Kaszpar. Po stronach obrazu są drewniane plastyki Św. Barbary i Św. Katarzyny Aleksandryjskiej, obraz Św. Józefa lamują rzeźby Św. Henryka i Św. Karola Boromiejskiego.
W latach 2006 – 2012 przebiegł generalny remont całego kościoła. W latach 2006 – 2009 przebiegła rekonstrukcja całego dachu i wieży. W latach 2009 – 2012 przebiegła kolejno renowacja wnętrza, m.in. nowa instalacja oświetlenia i nagłośnienia, wymalowanie całej przestrzeni, restauracja ołtarzy i rzeźb, instalacja nowych ławek w Kaplicy Morawskiej. W roku 2012 zrealizowana została renowacja fasady kościoła. W roku 2012 kościół otrzymał też cztery nowe dzwony: Dzwon Benedykt ( 1648 kg, ton d ), Dzwon Jan Paweł II ( 847 kg, ton fis ), Dzwon Barbara ( 489 kg, ton a ), Dzwon Panna Maria Frysztacka ( 344 kg, ton h ).
Opis historii kościoła zaczerpnięty ze strony Kościoły Śląska Cieszyńskiego
Ciekawostka: W Karwinie znajduje się „Czeska Piza”, czyli kościół św. Piotra z Alkantry. Rozpoznawalny w całym kraju. ponieważ jest przechylony o około 6,8 st. Świątynia początkowo stała 37 metrów wyżej, ale jej przechylenie wymusiło obniżenie budowli.
Ratusz z wieżą i fontanna na rynku
Ratusz z wieżą zegarową
Każdy mieszkaniec Karwiny potwierdzi, że sercem miasta jest Rynek Masaryka. To tutaj koncentruje się życie towarzyskie mieszkańców. Głównym punktem na rynku jest ratusz ze wspaniałą, renesansową wieżą. Ratusz wybudowany w 1504 roku, stanowił pierwotnie dom miejski. Później został nabyty przez miasto na nowy ratusz. Drewniana budowla spłonęła w 1511 roku. Budynek odbudowany został w 1520 roku. jako jednopiętrowy, z frontem ku placowi głównemu. Kamienną wieżę dobudowano w latach 1564-1569. Po pożarze z 1823 roku. wieża została obniżona. Dach w dzisiejszej formie zyskała w 1874 roku. Obecnie wieża prezentuje styl renesansowy. Budynek główny został następnie wydłużony do formy prostokąta. W latach 1855-1856 dobudowano do ratusza budynek sądu i ewidencji gruntów. W centrum rynku znajduje również zabytkowa Fontanna. Odlaną z żelaza fontannę postawiono na placu w 1900 r. Wykonawcą był Georg Wirth z Wiednia. Zastąpiono nią kamienny zbiornik wodny, który czerpał wodę ze studni „Pod lipami” w Karwina-Raj. Fontanna ma 5 m wysokości. Lwie głowy wokół obu czaszy pełnią rolę rzygaczy. Amorki reprezentują cztery pory roku. Szczyt fontanny wykonany jest w postaci złotej róży.
Kościół filialny Św. Marka Zbudowany został w drugiej połowie XVI wieku ufundowany przez księcia Kazimierza Fridricha. Powstał w pobliżu murów miejskich jako protestancki kościół drewniany. Podczas wojny 30 letniej w roku 1627 Nowy Status Królestwa Czeskiego ustanowił katolicyzm. W związku z tym zamknięto wszystkie kościoły niekatolickie. W 1654 roku budynek przejął Kościół Katolicki i po powtórnej konsekracji, czyli uroczystym poświęceniu kościoła i ołtarza, kościół znów pełnił swoje zadanie, był używany do celebrowania mszy zadusznych, dzięki czemu w późniejszym czasie został nazywany kościołem pogrzebowym.
Ciekawostka: Karwina stanowi znaczący ośrodek kulturalno-oświatowy mniejszości polskiej w Czechach. W Karwinie urodziło się i wychowało wielu znanych Polaków.
Karwińska Piza, kościół św. Piotra z Alcantary w Karwinie Doły
Barokowy kościół św. Piotra z Alkantary został wybudowany w 1736 roku, na miejscu wcześniejszego, drewnianego, kościoła z XIV wieku. Pierwotnie był pod wezwaniem św. Marcina Biskupa, dopiero później zmieniono na św. Piotra. Fundatorem kościoła był hrabia Franciszek Wilhelm Larisch. Pobłogosławiono go w 1759 roku przez biskupa wrocławskiego. W okresie Reformacji stary kościół został przejęty przez ewangelików. 26 marca 1654 został im odebrany przez specjalną komisję.
